در هفته اخیر، یکی از مهمترین بحثهایی که از سوی اصلاحطلبان مطرح شد موضوع آشتی ملی بود. موضوعی که مشابه آن در اوایل انقلاب توسط برخیها مانند امینی و شاپور بختیار مطرح میشد تا بتوانند نیروهای انقلاب را تحت کنترل خود درآورند و تغییراتی ایجاد کنند که البته موفق نشدند.
اما معلوم نیست که اصلاحطلبان از پیگیری این طرح به دنبال چه چیزی هستند چراکه سوال این است که قهری در کار نبوده است که حالا آنان بخواهند آشتی آن را دنبال کنند؟
طرح آشتی ملی برای زمانی است که شرایط خاصی در کشور شکل بگیرد که ما امروز هیچ شرایط خاصی نداریم. بین مردم اختلاف خاصی وجود ندارد و همه پشت هم چون سد محکمی ایستادهاند از سوی دیگر مردم با نظام هم مشکلی ندارند و پیدرپی از نظام و حاکمیت دفاع میکنند. لبیک مردم به فرمان رهبری در ۲۲ بهمن نشاندهنده این موضوع بود که قهری میان مردم با نظام وجود ندارد بنابراین شرایطی در کشور میان مردم و نظام مطرح نیست که بخواهد صحبتی از آشتی ملی شود.
اما دومین سوالی که مطرح میشود آیا منظور آنان از آشتی ملی این است که میخواهند با اصولگرایان و جناح رقیب خود آشتی کنند؟ اگر چنین چیزی مطرح شود قهر و آشتی معنا ندارد این دو حزب در ساختار جناحی کشور همواره در حال رقابت هستند و هیچ حزبی نمیتواند حزب دیگری را حذف و یا با او قهر کند؟
بنابراین این سوال پیش میآید که اصلاحطلبان اصلاً میخواهند با چه کسی آشتی کنند و منظور آنها از طرح این موضوع چیست؟
اما اگر منظور این گروه رفتار سیاسی بود که در سال ۸۸ بسیاری از تندروهای اصلاحطلب درگیر آن شدند و بسیاری دیگر از آنها از آن حمایت کردند موضوع کاملا متفاوت است؟ رفتار این گروه در سال ۸۸ به گونهای شد که بسیاری از آنها حتی موضوع خروج از نظام سیاسی کشور را مطرح کردند مسیری که راه برگشت نداشت.
در حقیقت جریان اصلاحات میخواهد روی نقاط ضعف خود سرپوش بگذارد و یک سری از واقعیتها را نادیده بگیرد. بسیاری از این موضوعات با چشمپوشی و رافت نظام و مردم روبهرو شد و نظام با مدارا با این افراد برخورد کرده و میکند.
این درحالی است که کسانی که طرح آشتی ملی را مطرح میکنند به فکر توبه از کارهای گذشته خود نیستند و هنوز عذرخواهی از این مسئله از مردم و نظام نکردند و برای آشتی پا جلو نگذاشتهاند تا بتوانند مجددا به دامن انقلاب باز گردند.
چگونه باید اجازه داد کسانی که با ولایت فقیه مشکل داشتند به ساختار قدرت برگردند؟
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در اینباره گفت: منظور اصلاحطلبان از طرح آشتی ملی، آزادی سران فتنه است.
حجتالاسلام روحالله حسینیان با اشاره به ادعای اصلاحطلبان مبنی بر آشتی ملی اظهار داشت: آنهایی که خودشان اختلاف درست کردند، اگر واقعا پیرو ادعای خود بوده و آن را قبول دارند، به باید مردم بپیوندند. خود همین موضوع، وحدت ملی را ایجاد میکند.
همچنین محمدرضا باهنر رئیس جبهه پیروان خط امام و رهبری درباره طرح آشتی ملی خاطرنشان کرد: اگر منظور اصلاحطلبان این است که آشتی میان قاضی و مجرم صورت بگیرد این آشتی معنا ندارد و ابتدا لازم است از سوی گروهی که طرح آشتی را مطرح میکنند معذرتخواهی صورت گیرد، چراکه باعث هزینهها و خسارتهایی به نظام شدهاند.
با این وجود بسیاری بر این باورند که این جریان میداند که بحث فتنه و رفع حصر سران فتنه موضوعی نیست که در قالب این لفاظیهای سیاسی بتواند اتفاق بیفتد چراکه نظام به این تصمیم رسیده و خواسته عموم مردم نیز این است که این افراد یا باید محاکمه شوند یا اگر بخواهند محاکمه نشوند و دوباره به جریان سیاسی کشور برگردند باید توبه و از مردم و از کلیت نظام عذرخواهی کنند.
هدف از طرح آشتی ملی چیست؟
به نظر میرسد که اصلاحطلبان از طرح آشتی ملی چند هدف را دنبال میکنند که نشان میدهد اصلاحطلبان نه از روی میل و مصلحت بلکه از روی نیاز متوسل به طرح آشتی ملی شدهاند و حضور در قدرت اصلیترین انگیزه آنها برای مطرح کردن این طرح است.
یکی از اهداف آنها مظلومنمایی جریانی است که به انقلاب اعتقاد ندارد و به آن پشت کرده است اینک میخواهند با طرح آشتی ملی خود را مصلح نظام و مردم نشان بدهند.
در عین حال اصلاحطلبان میخواهند با طرح آشتی ملی، به نظام سیاسی اعمال فشار کنند تا در نهایت باعمال فشار به خواستههای خود برسند و به هنگام به قدرت رسیدن، افکار و رفتار خود را در قدرت پیاده کنند.
بسیاری از تحلیلگران نیز عقیده دارند که زمان ارائه این طرح نیز شک برانگیز است چرا که تا زمانی که آیتالله هاشمی در قید حیات بود، اصلاحطلبان نیازی به آشتی ملی نداشتند و تصور میکردند با حضور وی در حاکمیت آنان میتوانند حتی بدون آشتی ملی، حضور خود را کجدار و مریز در سطح بالای حکومت حفظ کنند، اما پس از درگذشت وی آنان احساس ناامنی کردهاند و به طرح آشتی ملی روی آوردهاند. هرچند که بعد از انتخابات سال ۹۲ توانستند یک نفسی بکشند و خودشان را به صورت حداقلی حفظ کنند، اما آینده مبهمی دارند و پشتوانه اصلی خودشان را از دست دادهاند و وضعیت انتخابات سال ۹۶ نیز نامشخص است و معلوم نیست که روحانی در دور بعدی رای بیاورد یا نه و اینکه درصورت رای آوردن، آقای روحانی در دوره ریاست جمهوری خود چگونه با این جریان تعامل خواهد کرد از اینرو برای اینکه بتوانند این آینده مبهم را قدری شفاف و یک فضای سیاسی را برای خود مهیا کنند و در این فضای سیاسی بتوانند زیست و به تعبیری نقشآفرینی سیاسی خود را داشته باشند طرح آشتی ملی یا عناوینی مانند این را مطرح میکنند.