توافق ايران و آژانس اكنون به يكي از مهمترين مباحث مذاكرات هسته‌اي ايران و ۱+۵ تبديل شده است. آمانو مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي قرار است در كميته روابط خارجي سناي آمريكا حضور يابد و توضيحاتي را درباره اين توافق به نمايندگان آمريكا بدهد.
گرچه اين توافق محرمانه است اما عملكرد آژانس در سال‌هاي گذشته در قبال ايران نشان مي‌دهد كه اين ارگان بين‌المللي در چندين مورد اطلاعات محرمانه ايران را منتشر كرده و در دسترس دشمنان از جمله رژيم صهيونيستي قرار داده كه به خاطر همين اقدام چند تن از دانشمندان هسته‌اي كشورمان ترور و به شهادت رسيدند ضمن اين كه اطلاعات مراكز هسته‌اي هم كه محرمانه بوده فاش شده اكنون اگر اين توافق محرمانه علاوه بر مراكز هسته‌اي بر سر مراكز نظامي باشد، تضمين قانع‌كننده‌اي ديده نمي‌شود كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بر تعهد خود پايبند باشد.
همين موضوع اكنون باعث شده است كه برخي مقامات كشورمان نسبت به آن واكنش نشان دهند و خواهان پايبندي آژانس به توافق محرمانه با ايران شوند اما برخي ديگر از جمله نمايندگان مجلس اعتقاد دارند كه آژانس مستقل نيست به همين خاطر مسائل محرمانه ايران به بيرون درز پيدا خواهد كرد.
اما اگر قرار نيست آمانو در كميته سياست خارجي سناي آمريكا درباره توافق محرمانه با ايران سخني نگويد سخنان او به طور زنده پخش شود تا ثابت شود او قصد افشاي اسناد محرمانه را ندارد. هر چند باز هم نمي‌توان به اين روش اعتماد كرد و ممكن است او به صورت مكتوب توافق محرمانه را به اعضاي كميته سياست خارجي سنا ارائه بدهد كه دور از انتظار نيست. البته اين انتظار مي‌رود كه آمانو براي پاره‌اي از توضيحات به مجلس ايران هم بيايد و مسائل مورد سؤال نمايندگان مجلس شوراي اسلامي را پاسخ دهد.
لزوم حفظ استقلال و بی‌طرفی آژانس از سوی آمانو
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در همين زمينه با بیان اینکه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ضامن استقلال و بی‌طرفی این نهاد بین‌المللی است، گفت: باید طبق اساسنامه آژانس و موافقتنامه پادمان، ملاحظات امنیتی کشورمان مدنظر قرار گیرد.
بهروز کمالوندی سخنگو در واکنش به تصمیم آمانو برای حضور در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا تاکید کرد: انتظار می‌رود آمانو استقلال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را حفظ کند.
کمالوندی در پاسخ به پرسشی درباره تصمیم آمانو برای تبیین توافق محرمانه ایران و آژانس در سنا گفت: صرف‌نظر از تصمیم مدیرکل آژانس برای اینکه به کجا سفر می‌کند، آنچه برای ما اهمیت دارد، استقلال و بی طرفی آژانس است و مدیرکل ضامن استقلال و بی‌طرفی این نهاد بین‌المللی محسوب می‌شود.
وی افزود: بر این اساس رفتار، اقدامات و اظهارات مدیرکل آژانس در برداشت کشورها از استقلال این نهاد بین‌المللی تأثیرگذار است و آنچه برای ما اهمیت دارد این است که آژانس مستقل است یا نه که این به اظهارات و اقدامات مدیرکل این نهاد بستگی دارد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: تاکید ما در تمام مذاکرات با آژانس، حفظ ملاحظات و نگرانی‌های کشورمان در رابطه با محرمانه ماندن اطلاعات و چگونگی ترکیبات توافق شده با این نهاد بین‌المللی است که اخیراً نیز پس از شنیدن مطالبی در کنگره آمریکا، نماینده دائم کشورمان در آژانس طی یادداشتی بر این موضوع تاکید کرد.
کمالوندی افزود: انتظار داریم که طبق اساسنامه آژانس و موافقتنامه پادمان، ملاحظات امنیتی کشورمان مد نظر قرار گیرد، همچنان که در بند ۱۰ توافق اخیر، بین دو طرف موافقت شده است که در این چارچوب ملاحظات امنیتی و نگرانی‌های ایران مد نظر قرار گیرد.
معاون سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: شاید به صورت معمول نیاز به درج این عبارت در توافقات نباشد زیرا در اساسنامه و موافقتنامه پادمان، آژانس به حفظ اطلاعات طبقه‌بندی کشورها موظف شده، اما به علت نگرانی‌های مشروعی که جمهوری اسلامی ایران طبق تجربیات گذشته دارد در بند دهم موافقتنامه اخیر بر این مسئله تأکید شده است.
توافقات آژانس و ایران باید محرمانه بماند
نماینده و سفیر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم گفت: توافقات بین یک کشور عضو و آژانس که جنبه محرمانه دارد به هیچ‌وجه نمی‌تواند در اختیار هیچ کشور دیگری قرار گیرد.
رضا نجفی درباره حضور یوکیا آمانو مدیرکل آژانس در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا افزود: اینکه مجلس یکی از کشورهای عضو آژانس از مدیرکل دعوت کند و آمانو این دعوت را بپذیرد یا نپذیرد، جزو اختیارات خود مدیرکل است. وی گفت: احتمالا وی در حمایت از برجام و در راستای کمک به تصویب توافق در کنگره این دعوت را پذیرفته است.
خبرگزاری صداو سیما از وین گزارش داد، نماینده ایران در آژانس تصریح کرد؛ با توجه به اینکه یوکیا آمانو مدیرکل آژانس دعوت جمعی از سناتورهای سنای امریکا را پذیرفته قاعدتا اگر مجلس کشور دیگری غیر از آمریکا هم از ایشان دعوت کند وی باید چنین دعوتی را بپذیرد.
نجفی افزود: اما قطعا توافقات بین یک کشور عضو و آژانس که جنبه محرمانه دارد به هیچ‌وجه نمي‌تواند در اختیار هیچ کشور دیگری قرار بگیرد و همانطور که در بحث‌هاي کنگره هم معلوم شد متون محرمانه بین ایران و آژانس حتی در اختیار دولت آمریکا هم قرار نگرفته است و لذا قطعا در اختیار نمایندگان سنای آن هم نمي‌تواند قرار بگیرد. آژانس مي‌داند که افشا شدن متون محرمانه چه معنی دارد و ایران این موضوع را کاملا برای آژانس روشن کرده است.
توافقات پنهانی روزی افشا خواهد شد
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: آژانس اگر می‌خواهد صداقت خود را نشان دهد باید همان‌گونه که کنگره آمریکا را در جریان توافق با ایران قرار داد، نمایندگان مجلس ایران را در جریان امور قرار دهد.
محمدحسن آصفری در گفتوگو با فارس، درباره گزارش آمانو از توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا گفت: وقتی صحت این خبر را از آقای صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی جویا شدیم، وی به ما اعلام کرد توافق محرمانه‌ای بین ایران و آژانس وجود ندارد که آمانو بخواهد سناتورهای کنگره را از آن مطلع کند در حالی که گویا وضعیت طور دیگری است.
وی افزود: توقع از اعضای تیم مذاکره‌کننده ایران و سازمان انرژی اتمی این است که همه مسائل و توافقات محرمانه و غیرمحرمانه را به نمایندگان مجلس شورای اسلامی اطلاع دهند چراكه زمانه محرمانه بودن مفاد مذاکرات در عرصه بین‌الملل تمام شده است.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری درباره بي‌صداقتي، امانتدار نبودن و بي‌اعتمادي جمهوری اسلامی ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: این موضوع نشانه هوشمندی رهبری گرانقدر انقلاب است زیرا آژانس هم‌اکنون به نهادی برای اجرای سیاست‌های منفعت‌طلبانه آمریکا در عرصه بین‌الملل تبدیل شده است.
وي خاطرنشان کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مدیرکل آن به دلیل گرایش به نهادهای اطلاعاتی - امنیتی غربی و صهیونیستی نشان داده که نمی‌تواند قاضی خوبی برای توافق برجام باشد.
تلقی طبقه‌بندی محرمانه از اطلاعات در آژانس اشتباه است
در همين زمينه يك عضو ديگر کمیسیون امنیت ملی با تأکید بر اینکه موضوع پنهانی در ایران وجود ندارد، گفت: حضور آمانو در شورای روابط خارجی آمریکا اثبات‌‌کننده فرمایش مقام معظم رهبری در عدم صداقت، عدم اعتماد و عدم عدالت در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
منصور حقیقت‌پور گفت: آمانو مثل شهروند آمریکایی و عضوی از سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی غرب در جهان شناخته می‌شود. وی با بیان اینکه آمانو احتمالاً توافق محرمانه ایران و آژانس را در برابر سناتورهای آمریکایی بیان و مفاد آن را افشاء خواهد کرد، افزود: وقتی یک مدیرکل سازمان بین‌المللی از شهر وین در اروپا خود را به سنای آمریکا می‌رساند تا توافق محرمانه با یکی از اعضای آژانس را افشاء کند نشان‌دهنده آن است که حتماً، جریان مخفیانه پشت پرده و بده بستانی بین آنها وجود دارد.
حقیقت‌پور خاطرنشان کرد: باید این موضوع را حتمی دانست که اطلاعات محرمانه ایران در اختیار سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا و اسرائیل قرار خواهد گرفت لذا نباید تلقی طبقه‌بندی محرمانه از اطلاعات آژانس را داشت.
حضور آمانو در سنا در شان آژانس نیست
یک کارشناس مسائل سیاسی هم گفت: حضور آمانو در سنای آمریکا برای گزارش‌دهی در ارتباط با توافق هسته‌ای، در شان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیست.
فواد ایزدی در گفتوگو با برنامه «بدون خط خوردگی» رادیو گفتوگو، با تقسیم‌بندی مخالفان توافق وین در کنگره و سنای آمریکا تصریح کرد: برخی از آنها دغدغه سیاسی دارند و مي‌خواهند در انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکا کاندیدا شوند؛ در واقع آنها به متن توافق کاری ندارند بلکه هدف آنها این است که اثبات کنند اوباما در سیاست خارجی ضعیف بوده و آنها مي‌خواهند، مخروبه‌اي که اوباما در سیاست خارجی آمریکا به وجود آورده است را ترمیم کنند.
وی با بیان اینکه رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در طول این مدت شبیه معاون وزیر امور خارجه آمریکا عمل کرده است، خاطرنشان کرد: آمانو از آمریکایی‌ها دستور مي‌گرفت و آنها را اجرا مي‌کرد.
ایزدی افزود: بر‌اساس تعهد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کشورها، نباید جزئیات بازرسی‌هاي آژانس بین‌المللی از کشورها علنی شود و این محدودیت وجود دارد. به همین دلیل آمریکایی‌ها نمي‌توانند به صراحت بگویند که متن توافق ایران و آژانس بین‌المللی را خوانده‌اند. از طرف دیگر وندی شرمن و خانم رایس (دو تن از مقامات عالی‌رتبه آمریکا) اعلام کردند که آمریکا از متن توافق ایران و آژانس بین‌المللی اطلاع دارد.
این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به دعوت سنای آمریکا از آمانو برای حضور و سخنرانی در این مکان گفت: آنها امیدوارند که از دل پرسش و پاسخ با آمانو، مباحث جدیدی پیش بیاید که آنها بتوانند همچنان به حملاتشان به اوباما و توافق نامه هسته‌اي ادامه دهند.
وي تاکید کرد: از سوی دیگر آمانو خود را وام‌دار ساختار سیاسی آمریکا می‌داند و در حالی که وظیفه‌اي برای گزارش‌دهی او به سنای آمریکا در قوانین آژانس بین‌المللی تعریف نشده ولی او پذیرفته که به سنا گزارش دهد.
