حضرت آیت الله خامنه‌ای دیروز در دیدار مسئولان ارشد سه قوه به چند نکته مهم درباره مذاکرات ایران و آمریکا در عمان اشاره کردند که راهبرد و راهکار مذاکره کنندگان کشورمان است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند؛ «مسائل کشور نباید به این گفت‌وگوها گره زده شود و اشتباهی که در برجام انجام شد و همه چیز کشور را به پیشرفت مذاکرات منوط کرد، نباید تکرار شود چرا که کشور شرطی می‌شود و همه چیز تا مشخص شدن نتیجه مذاکرات معطل می‌ماند.»
ایشان همچنین گفتند که «مذاکرات ممکن است به نتیجه برسد یا نرسد ما هم به این گفتگوها نه خیلی خوش‌بین و نه خیلی بدبین هستیم البته به طرف مقابل خیلی بدبین هستیم.»
برجام یک تجربه ناموفق و تلخ است، از آن جهت که تحریم‌هایی که علیه ایران وضع شده بود و باید بر اساس برجام برچیده می‌شد، برداشته نشد و به دلیل مکانیسمی که برجام داشت، ایران مجبور به اجرای تعهدات خود در توافق هسته‌ای بود تا زمان آن به سر آید.
قطعاً توافقی که تضمین‌های لازم را نداشت، یک خسارت محض بود و همان زمان نیز رهبر انقلاب به این مسئله اشاره کردند.
اما در مقابل، اروپا و آمریکا از برجام خارج شدند و هیچ یک از تعهداتشان را اجرا نکردند و تنبیهی و جریمه‌ای هم برای این رفتار نشدند.
در حالی که اگر ایران برجام را کنار گذاشته بود با برخوردهای سیاسی، اقتصادی و تهدیدات نظامی روبه‌رو می‌شد.
علاوه بر آن گره زدن شرایط اقتصادی کشور به نتایج مذاکرات، اقتصاد کشور را شرطی کرده بود که تاکنون نیز ادامه داشته و تنها در مقطع کوتاهی از دوران دولت شهید رئیسی تأثیر روانی و سیاسی مسائل هسته‌ای و مذاکرات بر روی بازار اقتصادی کشور کاهش یافته بود.
زمانی که دولت تدبیر و امید در مواضع و سخنان مسئولانش سعی داشت حتی شرایط آب و هوایی کشور را هم به برجام و توافق هسته‌ای گره بزند که زده بود، هر گونه نوسان در روند مذاکرات هسته‌ای بر روی بازار اقتصادی کشور از جمله ارز، دلار، سکه، طلا و حتی مسکن تأثیر مستقیم می‌گذاشت که البته این تأثیر بیشتر بر روی افزایش بود تا کاهش!
در حالی که در این مسئله هیچ سیاست و تصمیم اقتصادی دخیل نبود.
گره زدن مسائل اقتصادی کشور به مذاکرات یک اشتباه بزرگ بود چرا که هر گاه در روند مذاکرات خللی ایجاد می‌شد یا اختلاف نظری پیش می‌آمد، نخستین جایی که تحت تأثیر قرار می‌گرفت، اقتصاد کشور بود که با معیشت مردم سر و کار داشت و طرف مقابل نیز که به این مسئله پی برده بود، همین باعث گشته بود تا ابزاری برای فشار بیشتر به ایران شود.در واقع زخمی بود که آمریکا بر روی آن نمک می‌پاشید.
میان ایران و آمریکا نه تنها مسائل و اختلافاتی وجود دارد، بلکه یک دشمنی عمیق در وجود ایالات متحده علیه ایران است که چه بسا با رسیدن به توافق نیز این دشمنی از بین نرود.
نباید دشمنی آمریکا علیه ایران اسلامی را فراموش کرد. دلیل آن روشن است، باید به این مسئله مهم باور داشت که آمریکا از ایران پیشرفته، مستقل و تأثیر گذار در معادلات منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای عصبانی است و هدف نهایی آن پایان دادن به چنین قدرتی است.
مذاکرات برای برچیده شدن تحریم‌های غیر قانونی و ضد انسانی است که ایالات متحده علیه ایران وضع کرده و نمی‌توان تصور داشت که این کشور حتی با برچیده شدن فناوری صلح آمیز هسته‌ای در ایران و یا برچیده شدن پیشرفت‌‌های نظامی به ویژه موشکی، در پیشرفت و توسعه ایران نقش اساسی خواهد داشت.
آنچه که مسلم است، این است که باید از تشدید شرطی شدن مذاکرات هسته‌ای و اقتصاد جلوگیری کرد تا تبعات آن نیز کاهش یابد.
هم اکنون که گفت‌وگوهای غیر مستقیم ایران و آمریکا در عمان برگزار شده و قرار است دور بعدی نیز در عمان برگزار شود، تأثیر مثبت آن بر روی ارز و طلا دیده می‌شود اما اتفاقی در دیگر بخش‌ها نیفتاده است، یعنی معیشت مردم همچنان سخت است اما اگر شنبه آینده مذاکرات به خوبی پیش نرود یا نشان مثبتی از آن منتشر نشود بر روی معیشت مردم تأثیر گذار خواهد بود.
برای دفع این مسئله باید برنامه اقتصادی داشت که در هر صورت از تأثیر مثبت و منفی و بار روانی و سیاسی نتیجه مذاکرات باید بکاهد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند؛ «مسائل کشور نباید به این گفت‌وگوها گره زده شود و اشتباهی که در برجام انجام شد و همه چیز کشور را به پیشرفت مذاکرات منوط کرد، نباید تکرار شود چرا که کشور شرطی می‌شود و همه چیز تا مشخص شدن نتیجه مذاکرات معطل می‌ماند.»
ایشان همچنین گفتند که «مذاکرات ممکن است به نتیجه برسد یا نرسد ما هم به این گفتگوها نه خیلی خوش‌بین و نه خیلی بدبین هستیم البته به طرف مقابل خیلی بدبین هستیم.»
برجام یک تجربه ناموفق و تلخ است، از آن جهت که تحریم‌هایی که علیه ایران وضع شده بود و باید بر اساس برجام برچیده می‌شد، برداشته نشد و به دلیل مکانیسمی که برجام داشت، ایران مجبور به اجرای تعهدات خود در توافق هسته‌ای بود تا زمان آن به سر آید.
قطعاً توافقی که تضمین‌های لازم را نداشت، یک خسارت محض بود و همان زمان نیز رهبر انقلاب به این مسئله اشاره کردند.
اما در مقابل، اروپا و آمریکا از برجام خارج شدند و هیچ یک از تعهداتشان را اجرا نکردند و تنبیهی و جریمه‌ای هم برای این رفتار نشدند.
در حالی که اگر ایران برجام را کنار گذاشته بود با برخوردهای سیاسی، اقتصادی و تهدیدات نظامی روبه‌رو می‌شد.
علاوه بر آن گره زدن شرایط اقتصادی کشور به نتایج مذاکرات، اقتصاد کشور را شرطی کرده بود که تاکنون نیز ادامه داشته و تنها در مقطع کوتاهی از دوران دولت شهید رئیسی تأثیر روانی و سیاسی مسائل هسته‌ای و مذاکرات بر روی بازار اقتصادی کشور کاهش یافته بود.
زمانی که دولت تدبیر و امید در مواضع و سخنان مسئولانش سعی داشت حتی شرایط آب و هوایی کشور را هم به برجام و توافق هسته‌ای گره بزند که زده بود، هر گونه نوسان در روند مذاکرات هسته‌ای بر روی بازار اقتصادی کشور از جمله ارز، دلار، سکه، طلا و حتی مسکن تأثیر مستقیم می‌گذاشت که البته این تأثیر بیشتر بر روی افزایش بود تا کاهش!
در حالی که در این مسئله هیچ سیاست و تصمیم اقتصادی دخیل نبود.
گره زدن مسائل اقتصادی کشور به مذاکرات یک اشتباه بزرگ بود چرا که هر گاه در روند مذاکرات خللی ایجاد می‌شد یا اختلاف نظری پیش می‌آمد، نخستین جایی که تحت تأثیر قرار می‌گرفت، اقتصاد کشور بود که با معیشت مردم سر و کار داشت و طرف مقابل نیز که به این مسئله پی برده بود، همین باعث گشته بود تا ابزاری برای فشار بیشتر به ایران شود.در واقع زخمی بود که آمریکا بر روی آن نمک می‌پاشید.
میان ایران و آمریکا نه تنها مسائل و اختلافاتی وجود دارد، بلکه یک دشمنی عمیق در وجود ایالات متحده علیه ایران است که چه بسا با رسیدن به توافق نیز این دشمنی از بین نرود.
نباید دشمنی آمریکا علیه ایران اسلامی را فراموش کرد. دلیل آن روشن است، باید به این مسئله مهم باور داشت که آمریکا از ایران پیشرفته، مستقل و تأثیر گذار در معادلات منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای عصبانی است و هدف نهایی آن پایان دادن به چنین قدرتی است.
مذاکرات برای برچیده شدن تحریم‌های غیر قانونی و ضد انسانی است که ایالات متحده علیه ایران وضع کرده و نمی‌توان تصور داشت که این کشور حتی با برچیده شدن فناوری صلح آمیز هسته‌ای در ایران و یا برچیده شدن پیشرفت‌‌های نظامی به ویژه موشکی، در پیشرفت و توسعه ایران نقش اساسی خواهد داشت.
آنچه که مسلم است، این است که باید از تشدید شرطی شدن مذاکرات هسته‌ای و اقتصاد جلوگیری کرد تا تبعات آن نیز کاهش یابد.
هم اکنون که گفت‌وگوهای غیر مستقیم ایران و آمریکا در عمان برگزار شده و قرار است دور بعدی نیز در عمان برگزار شود، تأثیر مثبت آن بر روی ارز و طلا دیده می‌شود اما اتفاقی در دیگر بخش‌ها نیفتاده است، یعنی معیشت مردم همچنان سخت است اما اگر شنبه آینده مذاکرات به خوبی پیش نرود یا نشان مثبتی از آن منتشر نشود بر روی معیشت مردم تأثیر گذار خواهد بود.
برای دفع این مسئله باید برنامه اقتصادی داشت که در هر صورت از تأثیر مثبت و منفی و بار روانی و سیاسی نتیجه مذاکرات باید بکاهد.
محمد صفری
