آمریکایی‌ها که در روزهای گذشته مدعی آمادگی برای احیای مذاکرات برجام بوده‌اند در طراحی جدید با محوریت بازی رسانه‌ای برای برهم زدن اقتصاد ایران و شرطی کردن بازار، ادعای جدیدی به نام توافق موقت را در پیش گرفته‌اند هر چند که با واکنش منفی ایران، در نهایت به غیر واقعی بودن این طرح اذعان کرده اند.
نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد در پی انتشار برخی گزارش‌ها مبنی بر نزدیک شدن ایران و آمریکا به توافق موقت اعلام کرد: هیچ توافق موقتی به جایگزینی برجام در دستور کار نیست.تارنمای میدل ایست آی با استناد به دو منبع که نام آنها را افشا نکرده بود، مدعی شده بود که ایران و آمریکا در آستانه توافق موقت برای رفع برخی تحریم‌ها در برابر محدودیت غنی‌سازی اورانیوم در ایران هستند.
کاخ سفید ادعای برخی منابع رسانه‌ای مبنی بر نزدیک شدن به توافق موقت با ایران را تکذیب کرد. به گزارش تسنیم، یک سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در واکنش به مقاله‌ای در تارنمای میدل ایست آی به رسانه‌ها اظهار داشت: این گزارش نادرست و گمراه کننده است. هر گزارش در خصوص توافق موقت با ایران نادرست است.
پیتر استانو - سخنگوی ارشد اتحادیه اروپا نیز گفت ما درباره گمانه‌زنی‌ها اظهارنظر نمی‌کنیم. وظیفه نماینده عالی (جوسپ بورل) هماهنگی برجام و فعالیت‌های مرتبط و گفت‌وگوها (در این زمینه) است، نه تحلیل آنچه در رسانه‌ها گفته و یا نوشته می‌شود.من فقط می‌توانم موضع اتحادیه را تکرار کنم که تحول جدیدی برای گزارش وجود ندارد. ما همچنان آماده هستیم تا نقش خود را به عنوان هماهنگ کننده تا جایی که می توانیم انجام دهیم. اما در نهایت هر نوع حرکتی به ویژه در این مرحله از مذاکرات، به توانایی مشارکت کنندگان (برجام) و ایالات متحده برای توافق درباره سندی بستگی دارد که ماه‌ها پیش به آنها پیشنهاد شد. تحول جدیدی در این زمینه رخ نداده است که قابل گزارش باشد.
در این میان گروهی از قانون‌گذاران آمریکایی در نامه‌ای به رهبران سه کشور اروپایی عضو توافق هسته‌ای، با مطرح کردن ادعاهایی علیه ایران در زمینه اجرای تعهدات برجامی، از آنها خواستند مکانیسم ماشه علیه ایران را فعال کنند.وبگاه جوییش اینسایدر در گزارشی نوشت که سی‌وپنج قانونگذار مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای به رهبران کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان (تروئیکای اروپا)، سه عضو اروپایی توافق هسته‌ای (برجام) خواستند مکانیسم ماشه را ذیل برجام علیه ایران فعال کنند.
طبق بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام، در صورت شکایت یکی از طرف‌ها به کمیسیون مشترک حل اختلاف و حل نشدن این شکایت ظرف ۳۵ روز، شاکی می‌تواند موضوع را به عنوان تخطی از توافق به شورای امنیت ارجاع کند و این شورا باید ظرف ۳۰ روز در مورد قطعنامه‌ای برای لغو تعلیق تحریم‌ها علیه ایران رای بدهد.همچنین بر اساس پیوست یکم برجام، مکانیسمی به منظور دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های مشکوک ظرف ۲۴ روز از طریق کمیسیون مشترک تعیین شده که طبق آن، نتیجه همکاری نکردن ایران، به کار افتادن یک مکانیسم حل اختلاف و بازگشت بالقوه تحریم‌های سازمان ملل خواهد بود. این دو شرط مطرح شده در برجام، مکانیسم ماشه (Trigger Mechanism) یا بازگشت خودبه‌خودی تحریم‌ها (Snapback) خوانده می‌شوند.ناصر کنعانی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران پیش‌تر در پاسخ به سوالی درباره امکان فعال کردن مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی گفته بود: «چنانکه طرف مقابل دچار خطای محاسباتی شود و اقدامات غیرمنطقی در مورد برجام و روند مذاکرات انجام دهند آنها بر اساس پیامی که قبلا از ایران دریافت کرده‌اند به صورت واضح می‌دانند که واکنش ایران به این موضوع چه خواهد بود و این پیام به نظرم به اندازه کافی گویا است.»
در همین حال وزیر خارجه آمریکا در ادعایی مغایر با اظهاراتش در نخستین روزهای معرفی برای انتخاب به این سمت گفت که دولت کشورش از روز نخست دنبال احیای برجام بوده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا که بعد از انتخاب شدن از سوی «جو بایدن» برای تصدی این سمت تأکید کرده بود که واشنگتن فاصله زیادی تا بازگشت به برجام دارد در مصاحبه‌ای جدید مدعی شده دولت بایدن از روز نخست دنبال احیای این توافق بوده است.
وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای با روزنامه الشرق‌الاوسط در پاسخ به این سوال که آیا برای احیای مذاکرات در خصوص برجام تلاش می‌کند یا خیر گفت: «از روز اول ما تلاش کردیم تعیین کنیم که آیا بازگشت به پایبندی دوجانبه به برجام امکان‌پذیر است یا نه و تلاش‌های قابل توجهی در این مسیر انجام دادیم، همان‌طور که شرکای اروپایی و روسی و چینی چنین کردند.»
وی در ادامه مدعی شد: «اما ایران یا نتوانست یا نخواست کارهای لازم برای بازگشت به پایبندی به برجام را انجام دهد بنابراین تمرکز ما روی برجام نیست.»اظهارات وزیر خارجه آمریکا درباره تلاش‌های قابل توجه دولت بایدن برای بازگشت به برجام با آنچه او از نخستین روزهای حضور در این سمت بیان کرده تفاوت دارد.
دی‌ماه سال ۱۳۹۹، زمانی که بسیاری از تحلیلگران در آمریکا گمان می‌کردند بازگشت به برجام جزو نخستین اقدامات دولت بایدن خواهد بود بلینکن در جلسه تأیید صلاحیتش در مجلس سنا تأکید کرد که کاخ سفید دنبال «توافق طولانی‌تر و قوی‌تر» به جای برجام است و آمریکا هنوز با نقطه بازگشت به برجام فاصله دارد.
بلینکن در آن جلسه که روز ۳۰ دی‌ماه سال ۱۳۹۹ برگزار شد گفت: «رئیس‌جمهور منتخب معتقد است که اگر ایران به توافق بازگردد ما هم به این توافق برمی‌گردیم، اما از این مسئله، همراه با متحدانمان که بار دیگر با ما همراستا می‌شوند به عنوان سکویی برای دستیابی به یک توافق طولانی‌تر و قوی‌تر و رسیدگی به مسائل دیگر به خصوص مسئله موشکی و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران استفاده خواهیم کرد.»
بلینکن در ادامه اضافه کرد: «حالا که این گفته شد، باید بگویم که با این نقطه فاصله زیادی داریم. باید ببینیم بعد از اینکه رئیس‌جمهور منتخب سر کار می‌آید ایران چه اقداماتی انجام می‌دهد و آماده انجام چه اقداماتی است، بعداً اگر آنها می‌گویند که به پایبندی برجام برگشته‌اند باید ارزیابی کنیم ببینیم آیا به وعده‌هایشان عمل کرده‌اند یا خیر.»او در ادامه تصریح کرد که در خصوص برجام با نماینده‌های کنگره و همچنین رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی منطقه رایزنی خواهد کرد.بلینکن گفت: «بله، ما حتما با شما (نماینده‌های کنگره) مشورت خواهیم کرد. فکر می‌کنم همان‌طور که رئیس (کمیته روابط خارجی مجلس سنا) گفت مهم است که در آغاز این فرایند و نه پایان آن، با متحدان و شریکانمان در منطقه از جمله اسرائیل و کشورهای خلیج [فارس] هم تعامل کنیم.»
نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد در پی انتشار برخی گزارش‌ها مبنی بر نزدیک شدن ایران و آمریکا به توافق موقت اعلام کرد: هیچ توافق موقتی به جایگزینی برجام در دستور کار نیست.تارنمای میدل ایست آی با استناد به دو منبع که نام آنها را افشا نکرده بود، مدعی شده بود که ایران و آمریکا در آستانه توافق موقت برای رفع برخی تحریم‌ها در برابر محدودیت غنی‌سازی اورانیوم در ایران هستند.
کاخ سفید ادعای برخی منابع رسانه‌ای مبنی بر نزدیک شدن به توافق موقت با ایران را تکذیب کرد. به گزارش تسنیم، یک سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در واکنش به مقاله‌ای در تارنمای میدل ایست آی به رسانه‌ها اظهار داشت: این گزارش نادرست و گمراه کننده است. هر گزارش در خصوص توافق موقت با ایران نادرست است.
پیتر استانو - سخنگوی ارشد اتحادیه اروپا نیز گفت ما درباره گمانه‌زنی‌ها اظهارنظر نمی‌کنیم. وظیفه نماینده عالی (جوسپ بورل) هماهنگی برجام و فعالیت‌های مرتبط و گفت‌وگوها (در این زمینه) است، نه تحلیل آنچه در رسانه‌ها گفته و یا نوشته می‌شود.من فقط می‌توانم موضع اتحادیه را تکرار کنم که تحول جدیدی برای گزارش وجود ندارد. ما همچنان آماده هستیم تا نقش خود را به عنوان هماهنگ کننده تا جایی که می توانیم انجام دهیم. اما در نهایت هر نوع حرکتی به ویژه در این مرحله از مذاکرات، به توانایی مشارکت کنندگان (برجام) و ایالات متحده برای توافق درباره سندی بستگی دارد که ماه‌ها پیش به آنها پیشنهاد شد. تحول جدیدی در این زمینه رخ نداده است که قابل گزارش باشد.
در این میان گروهی از قانون‌گذاران آمریکایی در نامه‌ای به رهبران سه کشور اروپایی عضو توافق هسته‌ای، با مطرح کردن ادعاهایی علیه ایران در زمینه اجرای تعهدات برجامی، از آنها خواستند مکانیسم ماشه علیه ایران را فعال کنند.وبگاه جوییش اینسایدر در گزارشی نوشت که سی‌وپنج قانونگذار مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای به رهبران کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان (تروئیکای اروپا)، سه عضو اروپایی توافق هسته‌ای (برجام) خواستند مکانیسم ماشه را ذیل برجام علیه ایران فعال کنند.
طبق بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام، در صورت شکایت یکی از طرف‌ها به کمیسیون مشترک حل اختلاف و حل نشدن این شکایت ظرف ۳۵ روز، شاکی می‌تواند موضوع را به عنوان تخطی از توافق به شورای امنیت ارجاع کند و این شورا باید ظرف ۳۰ روز در مورد قطعنامه‌ای برای لغو تعلیق تحریم‌ها علیه ایران رای بدهد.همچنین بر اساس پیوست یکم برجام، مکانیسمی به منظور دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های مشکوک ظرف ۲۴ روز از طریق کمیسیون مشترک تعیین شده که طبق آن، نتیجه همکاری نکردن ایران، به کار افتادن یک مکانیسم حل اختلاف و بازگشت بالقوه تحریم‌های سازمان ملل خواهد بود. این دو شرط مطرح شده در برجام، مکانیسم ماشه (Trigger Mechanism) یا بازگشت خودبه‌خودی تحریم‌ها (Snapback) خوانده می‌شوند.ناصر کنعانی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران پیش‌تر در پاسخ به سوالی درباره امکان فعال کردن مکانیسم ماشه توسط کشورهای اروپایی گفته بود: «چنانکه طرف مقابل دچار خطای محاسباتی شود و اقدامات غیرمنطقی در مورد برجام و روند مذاکرات انجام دهند آنها بر اساس پیامی که قبلا از ایران دریافت کرده‌اند به صورت واضح می‌دانند که واکنش ایران به این موضوع چه خواهد بود و این پیام به نظرم به اندازه کافی گویا است.»
در همین حال وزیر خارجه آمریکا در ادعایی مغایر با اظهاراتش در نخستین روزهای معرفی برای انتخاب به این سمت گفت که دولت کشورش از روز نخست دنبال احیای برجام بوده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا که بعد از انتخاب شدن از سوی «جو بایدن» برای تصدی این سمت تأکید کرده بود که واشنگتن فاصله زیادی تا بازگشت به برجام دارد در مصاحبه‌ای جدید مدعی شده دولت بایدن از روز نخست دنبال احیای این توافق بوده است.
وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای با روزنامه الشرق‌الاوسط در پاسخ به این سوال که آیا برای احیای مذاکرات در خصوص برجام تلاش می‌کند یا خیر گفت: «از روز اول ما تلاش کردیم تعیین کنیم که آیا بازگشت به پایبندی دوجانبه به برجام امکان‌پذیر است یا نه و تلاش‌های قابل توجهی در این مسیر انجام دادیم، همان‌طور که شرکای اروپایی و روسی و چینی چنین کردند.»
وی در ادامه مدعی شد: «اما ایران یا نتوانست یا نخواست کارهای لازم برای بازگشت به پایبندی به برجام را انجام دهد بنابراین تمرکز ما روی برجام نیست.»اظهارات وزیر خارجه آمریکا درباره تلاش‌های قابل توجه دولت بایدن برای بازگشت به برجام با آنچه او از نخستین روزهای حضور در این سمت بیان کرده تفاوت دارد.
دی‌ماه سال ۱۳۹۹، زمانی که بسیاری از تحلیلگران در آمریکا گمان می‌کردند بازگشت به برجام جزو نخستین اقدامات دولت بایدن خواهد بود بلینکن در جلسه تأیید صلاحیتش در مجلس سنا تأکید کرد که کاخ سفید دنبال «توافق طولانی‌تر و قوی‌تر» به جای برجام است و آمریکا هنوز با نقطه بازگشت به برجام فاصله دارد.
بلینکن در آن جلسه که روز ۳۰ دی‌ماه سال ۱۳۹۹ برگزار شد گفت: «رئیس‌جمهور منتخب معتقد است که اگر ایران به توافق بازگردد ما هم به این توافق برمی‌گردیم، اما از این مسئله، همراه با متحدانمان که بار دیگر با ما همراستا می‌شوند به عنوان سکویی برای دستیابی به یک توافق طولانی‌تر و قوی‌تر و رسیدگی به مسائل دیگر به خصوص مسئله موشکی و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران استفاده خواهیم کرد.»
بلینکن در ادامه اضافه کرد: «حالا که این گفته شد، باید بگویم که با این نقطه فاصله زیادی داریم. باید ببینیم بعد از اینکه رئیس‌جمهور منتخب سر کار می‌آید ایران چه اقداماتی انجام می‌دهد و آماده انجام چه اقداماتی است، بعداً اگر آنها می‌گویند که به پایبندی برجام برگشته‌اند باید ارزیابی کنیم ببینیم آیا به وعده‌هایشان عمل کرده‌اند یا خیر.»او در ادامه تصریح کرد که در خصوص برجام با نماینده‌های کنگره و همچنین رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی منطقه رایزنی خواهد کرد.بلینکن گفت: «بله، ما حتما با شما (نماینده‌های کنگره) مشورت خواهیم کرد. فکر می‌کنم همان‌طور که رئیس (کمیته روابط خارجی مجلس سنا) گفت مهم است که در آغاز این فرایند و نه پایان آن، با متحدان و شریکانمان در منطقه از جمله اسرائیل و کشورهای خلیج [فارس] هم تعامل کنیم.»
