رانت، رانت است، چه در بازار مکاره به وقوع بپیوندد و چه در قوه قانون‌گذار که می‌تواند ام الرانت باشد تا از کنار آن هزاران بچه رانت دیگر متولد شوند.
آیا حفظ محیط زیست و حل نسبی مشکلات آلودگی هوا که در حاشیه خود بخش‌های ریوی بسیاری را که در گذشته‌ای نه‌چندان دور به یک درمانگاه سی تختخوابی دولتی واقع در اصفهان ختم می‌شد در دیگر بیمارستان‌های عمومی و خصوصی کل کشور رونق بخشیده برای دولت مهمتر است یا تأمین اعتبار برای شهرداری‌ها تا تحت عنوان جستجوی خواهرخوانده از اروپا یا ایجاد معاونت‌های تفریحی بابا چراغانی‌های شبانه‌روزی و برگزاری جشن‌های بیابی و بی‌خاصیت همچون تکریم جوان که تعداد شرکت‌کنندگان در آن از انگشتان دودست بیشتر نباشد و این عده معدود نیز کودکان و بزرگسالان و خانواده کارکنان همین معاونت باشند و یا هرروز به تعداد خواهرخوانده‌های اروپایی افزوده شوند که هرکدام از این کاسبان غربی و شرقی تنها به کسب منافع خودمی اندیشند؟! درحالی‌که ادارات حفاظت از محیط‌زیست در سراسر کشور به دلیل کمبود نقدینگی نتوانسته‌اند حداقل سیستم‌های نمایش‌دهنده میزان آلودگی هوا را کلان‌شهرها که چند سالی است ناکارآمد و خراب شده‌اند، تعمیر کند و یا برای زیستگاه‌های تحت حمایت و حفاظت خود آبشخورهایی ایجاد نماید تا حیوانات حیات‌وحش آن به دلیل تشنگی تلف نشوند و نظارت را بر تردد خودروهای فرسوده بیفزاید که مقداری هرچند ناچیز از آلودگی هوا کاهش یابد؟ معاونت توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست در نیمه اول بهمن‌ماه امسال اعلام کرد «طی چهار ماه گذشته ستاد برنامه‌وبودجه در سازمان حفاظت محیط‌زیست فعال و اقدامات کارشناسی نیز انجام شده است و در ستاد به این نتیجه رسیدیم که در سال ۱۴۰۲ برای انجام‌وظیفه بهتر سازمان، اجرای قوانین و مقررات و انجام بهتر پایش‌ها بتواند از مناطق چهارگانه به‌خوبی محافظت کند، سازمان باید به سامانه‌های به‌روز دنیا و بهره‌وری از فناوری‌های به‌روز دنیا مجهز شود. پیش‌بینی شده است که طی سال ۱۴۰۲ سامانه‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست طبق الگویی هوشمند شوند و با رعایت همه موازین دولت الکترونیک بتواند فعالیت کند. بهره‌گیری از فناوری‌ها و سامانه‌های روز برای حفاظت از مناطق چهارگانه و پایش‌ها بسیار نیاز است.
بنابراین درمجموع نیاز است که بودجه ۶۸۰ میلیارد تومان به ۳۷۰۰ میلیارد تومان افزایش یابد و سهم سازمان حفاظت محیط‌زیست از کل بودجه کشور که در حال حاضر حدود ۱۸ صدم درصد است به نیم درصد افزایش یابد این در حالیست که سهم بودجه محیط‌زیست در بسیاری از کشورها یک درصد است. امیدوارم که در مجلس مواردی به بودجه اضافه شود چراکه ما به دنبال بودجه نیم درصد تا یک درصدی بودیم، درحالی‌که سهم در نظر گرفته‌شده در بودجه ۱۴۰۲ تنها دودهم درصد است. ما اقتصاد برنامه‌وبودجه را بررسی کردیم. بودجه پیشنهادی ما برای حداقل نیازهای اجتناب‌ناپذیر در سال ۱۴۰۲ رقم ۷۸۰۰ میلیارد تومان برآورد شد که از این میزان ۴۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار هزینه‌ای و ۳۸۰۰ میلیارد تومان برای اعتبار تملک دارایی و عمرانی برآورد شده است اما از این میزان نیز تنها ۵۰ درصد در لایحه بودجه پیش‌بینی شده است. ازجمله طرح‌های این برنامه حفاظت از تالاب‌های کشور است که از مهم‌ترین وظایف سازمان حفاظت محیط‌زیست محسوب می‌شود که هم وظیفه پیگیری حق‌آبه تالاب‌ها و هم حفاظت از آن‌ها را بر عهده دارد. تالاب‌ها اکوسیستم‌های بسیار مهمی در کشور هستند. تعدادی از آن‌ها جزو تالاب‌های بین‌المللی هستند و ثبت بین‌المللی شده‌اند.
علاوه بر حفاظت تالاب‌ها، حفاظت از مناطق چهارگانه نیز در برنامه کاری است. وسعت مناطق چهارگانه ما چیزی حدود ۱۹ میلیون هکتاراست که در قالب این طرح حفاظت از مناطق چهارگانه را انجام می‌دهیم که این برنامه حفاظتی پارک‌های ملی، مناطق شکار محور و مناطق طبیعی را شامل می‌شود. یکی دیگر از برنامه‌های بسیار مهم سازمان حفاظت محیط‌زیست، حفاظت از مناطق چهارگانه است چراکه عمده ذخایر ژنتیکی کشور در این مناطق قرار گرفته است و باید محافظت شوند. در این ذخایر ژنتیکی، گونه‌هایی وجود دارند که بسیاری از آن‌ها در دنیا بی‌نظیر و کم‌نظیر هستند بنابراین حفاظت از گونه‌های گیاهی و بومی که بسیاری از آن‌ها جزو گونه‌های بومی کشور هستند اهمیت بالایی دارد. از دیگر برنامه‌های مهم تامین تجهیزات و ایستگاه‌های محیط‌بانی است.
هم‌اکنون در کشور حدود ۶۷۰ ایستگاه محیط بانی داریم که همکاران محیط‌زیست در آن‌ها مستقر هستند. برای حفاظت از مناطق چهارگانه باید تجهیزات موردنیاز را تامین کنیم که در قالب طرح‌های تملک دارایی انجام می‌شود. طی سال ۱۴۰۱ حدود ۶۸۰ میلیارد تومان بودجه متعلق به سازمان تملک دارایی عمرانی سازمان محیط‌زیست و حدود ۱۷۰۰ میلیارد تومان نیز بودجه کارکنان این سازمان است که مجموع این میزان بودجه نیز ۲۴۰۰ میلیارد تومان از بودجه سازمان حفاظت محیط‌زیست در سال ۱۴۰۱ است.
در قالب طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، سازمان حفاظت محیط‌زیست یک برنامه بسیار مهم تحت عنوان برنامه زیست‌بوم‌ها دارد که در آن پنج طرح بسیار مهم و اساسی اجرا می‌شود.» آنچه از بررسی‌ها و تلاش‌های ناکام مدیران این سازمان به‌منظور کسب آرا نمایندگان به دست می‌آید نشان از تلاش بی‌وقفه دلسوزان این سازمان و «سمن» های پیرامون آن دارد که می‌خواهند علاوه بر حفظ سرمایه‌های طبیعی، سلامتی جانداران این سرزمین را از هر نوع تضمین نمایند که بالطبع نیازمند بودجه فرا رقمی است چون با بقاء ۸۵ میلیون جمعیت کشور علاوه بر حفظ دیگر جانداران و امنیت فضای سبز برای پایدار ماندن تنفس بستگی دارد و شاید نمایندگان به‌جز معدودی که تخصص این امر مهم را دارند نتوانسته‌اند به اهمیت استراتژیکی آن پی ببرند، بنابراین فرقی بین محیط‌زیست و شهرداری قائل نشده و به جای در کنار هم گذاشتن دو بخش کارشناسی بدنه و علمی فراگیر برای تعیین بودجه موردنیاز محیط‌زیست که فقدان آن قابل خریدن نیست. و حالا نوبت رئیس‌جمهور به‌عنوان قیم بلافصل این مجموعه و نماینده تام‌الاختیار مردم در قوه مجریه است تا با استفاده از اختیارات خود در جابجایی‌های مواد بودجه و الاهم فی الاهم کردن آن‌ها نیازهای ضروری و کمبودهای بودجه حفاظت محیط‌زیست را تأمین نماید.
حسن روانشید - روزنامه نگار پیشکسوت
آیا حفظ محیط زیست و حل نسبی مشکلات آلودگی هوا که در حاشیه خود بخش‌های ریوی بسیاری را که در گذشته‌ای نه‌چندان دور به یک درمانگاه سی تختخوابی دولتی واقع در اصفهان ختم می‌شد در دیگر بیمارستان‌های عمومی و خصوصی کل کشور رونق بخشیده برای دولت مهمتر است یا تأمین اعتبار برای شهرداری‌ها تا تحت عنوان جستجوی خواهرخوانده از اروپا یا ایجاد معاونت‌های تفریحی بابا چراغانی‌های شبانه‌روزی و برگزاری جشن‌های بیابی و بی‌خاصیت همچون تکریم جوان که تعداد شرکت‌کنندگان در آن از انگشتان دودست بیشتر نباشد و این عده معدود نیز کودکان و بزرگسالان و خانواده کارکنان همین معاونت باشند و یا هرروز به تعداد خواهرخوانده‌های اروپایی افزوده شوند که هرکدام از این کاسبان غربی و شرقی تنها به کسب منافع خودمی اندیشند؟! درحالی‌که ادارات حفاظت از محیط‌زیست در سراسر کشور به دلیل کمبود نقدینگی نتوانسته‌اند حداقل سیستم‌های نمایش‌دهنده میزان آلودگی هوا را کلان‌شهرها که چند سالی است ناکارآمد و خراب شده‌اند، تعمیر کند و یا برای زیستگاه‌های تحت حمایت و حفاظت خود آبشخورهایی ایجاد نماید تا حیوانات حیات‌وحش آن به دلیل تشنگی تلف نشوند و نظارت را بر تردد خودروهای فرسوده بیفزاید که مقداری هرچند ناچیز از آلودگی هوا کاهش یابد؟ معاونت توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست در نیمه اول بهمن‌ماه امسال اعلام کرد «طی چهار ماه گذشته ستاد برنامه‌وبودجه در سازمان حفاظت محیط‌زیست فعال و اقدامات کارشناسی نیز انجام شده است و در ستاد به این نتیجه رسیدیم که در سال ۱۴۰۲ برای انجام‌وظیفه بهتر سازمان، اجرای قوانین و مقررات و انجام بهتر پایش‌ها بتواند از مناطق چهارگانه به‌خوبی محافظت کند، سازمان باید به سامانه‌های به‌روز دنیا و بهره‌وری از فناوری‌های به‌روز دنیا مجهز شود. پیش‌بینی شده است که طی سال ۱۴۰۲ سامانه‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست طبق الگویی هوشمند شوند و با رعایت همه موازین دولت الکترونیک بتواند فعالیت کند. بهره‌گیری از فناوری‌ها و سامانه‌های روز برای حفاظت از مناطق چهارگانه و پایش‌ها بسیار نیاز است.
بنابراین درمجموع نیاز است که بودجه ۶۸۰ میلیارد تومان به ۳۷۰۰ میلیارد تومان افزایش یابد و سهم سازمان حفاظت محیط‌زیست از کل بودجه کشور که در حال حاضر حدود ۱۸ صدم درصد است به نیم درصد افزایش یابد این در حالیست که سهم بودجه محیط‌زیست در بسیاری از کشورها یک درصد است. امیدوارم که در مجلس مواردی به بودجه اضافه شود چراکه ما به دنبال بودجه نیم درصد تا یک درصدی بودیم، درحالی‌که سهم در نظر گرفته‌شده در بودجه ۱۴۰۲ تنها دودهم درصد است. ما اقتصاد برنامه‌وبودجه را بررسی کردیم. بودجه پیشنهادی ما برای حداقل نیازهای اجتناب‌ناپذیر در سال ۱۴۰۲ رقم ۷۸۰۰ میلیارد تومان برآورد شد که از این میزان ۴۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار هزینه‌ای و ۳۸۰۰ میلیارد تومان برای اعتبار تملک دارایی و عمرانی برآورد شده است اما از این میزان نیز تنها ۵۰ درصد در لایحه بودجه پیش‌بینی شده است. ازجمله طرح‌های این برنامه حفاظت از تالاب‌های کشور است که از مهم‌ترین وظایف سازمان حفاظت محیط‌زیست محسوب می‌شود که هم وظیفه پیگیری حق‌آبه تالاب‌ها و هم حفاظت از آن‌ها را بر عهده دارد. تالاب‌ها اکوسیستم‌های بسیار مهمی در کشور هستند. تعدادی از آن‌ها جزو تالاب‌های بین‌المللی هستند و ثبت بین‌المللی شده‌اند.
علاوه بر حفاظت تالاب‌ها، حفاظت از مناطق چهارگانه نیز در برنامه کاری است. وسعت مناطق چهارگانه ما چیزی حدود ۱۹ میلیون هکتاراست که در قالب این طرح حفاظت از مناطق چهارگانه را انجام می‌دهیم که این برنامه حفاظتی پارک‌های ملی، مناطق شکار محور و مناطق طبیعی را شامل می‌شود. یکی دیگر از برنامه‌های بسیار مهم سازمان حفاظت محیط‌زیست، حفاظت از مناطق چهارگانه است چراکه عمده ذخایر ژنتیکی کشور در این مناطق قرار گرفته است و باید محافظت شوند. در این ذخایر ژنتیکی، گونه‌هایی وجود دارند که بسیاری از آن‌ها در دنیا بی‌نظیر و کم‌نظیر هستند بنابراین حفاظت از گونه‌های گیاهی و بومی که بسیاری از آن‌ها جزو گونه‌های بومی کشور هستند اهمیت بالایی دارد. از دیگر برنامه‌های مهم تامین تجهیزات و ایستگاه‌های محیط‌بانی است.
هم‌اکنون در کشور حدود ۶۷۰ ایستگاه محیط بانی داریم که همکاران محیط‌زیست در آن‌ها مستقر هستند. برای حفاظت از مناطق چهارگانه باید تجهیزات موردنیاز را تامین کنیم که در قالب طرح‌های تملک دارایی انجام می‌شود. طی سال ۱۴۰۱ حدود ۶۸۰ میلیارد تومان بودجه متعلق به سازمان تملک دارایی عمرانی سازمان محیط‌زیست و حدود ۱۷۰۰ میلیارد تومان نیز بودجه کارکنان این سازمان است که مجموع این میزان بودجه نیز ۲۴۰۰ میلیارد تومان از بودجه سازمان حفاظت محیط‌زیست در سال ۱۴۰۱ است.
در قالب طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، سازمان حفاظت محیط‌زیست یک برنامه بسیار مهم تحت عنوان برنامه زیست‌بوم‌ها دارد که در آن پنج طرح بسیار مهم و اساسی اجرا می‌شود.» آنچه از بررسی‌ها و تلاش‌های ناکام مدیران این سازمان به‌منظور کسب آرا نمایندگان به دست می‌آید نشان از تلاش بی‌وقفه دلسوزان این سازمان و «سمن» های پیرامون آن دارد که می‌خواهند علاوه بر حفظ سرمایه‌های طبیعی، سلامتی جانداران این سرزمین را از هر نوع تضمین نمایند که بالطبع نیازمند بودجه فرا رقمی است چون با بقاء ۸۵ میلیون جمعیت کشور علاوه بر حفظ دیگر جانداران و امنیت فضای سبز برای پایدار ماندن تنفس بستگی دارد و شاید نمایندگان به‌جز معدودی که تخصص این امر مهم را دارند نتوانسته‌اند به اهمیت استراتژیکی آن پی ببرند، بنابراین فرقی بین محیط‌زیست و شهرداری قائل نشده و به جای در کنار هم گذاشتن دو بخش کارشناسی بدنه و علمی فراگیر برای تعیین بودجه موردنیاز محیط‌زیست که فقدان آن قابل خریدن نیست. و حالا نوبت رئیس‌جمهور به‌عنوان قیم بلافصل این مجموعه و نماینده تام‌الاختیار مردم در قوه مجریه است تا با استفاده از اختیارات خود در جابجایی‌های مواد بودجه و الاهم فی الاهم کردن آن‌ها نیازهای ضروری و کمبودهای بودجه حفاظت محیط‌زیست را تأمین نماید.
حسن روانشید - روزنامه نگار پیشکسوت