خویشتن داری ایران در قبال رفتارهای دولتمردان گذشته و حال افغانستان، با ملاحظه وضعیت داخلی و جهانی این کشور، مانع از آن نیست که ایران حقآبه خود از هیرمند را بر اساس توافقات طرفین از گذشته تا به امروز بوده نادیده بگیرد و طرف افغانستانی باید به جای صدور بیانیه سیاسی و ابراز تمایل برای انجام این کار، اقدامی عملی در تحقق مطالبات به حق تهران صورت دهد.
ایران در طول چهار دهه اخیر همواره میزبانی خوب برای آوارگان و مردم مظلوم افغانستان بوده و در عین عال بر صلح ثبات و برقراری امنیت پایدار و دولت مقتدر در این کشور تاکید داشته و تلاش نموده تا روابطی برادرانه میان دو کشور همسایه برقرار باشد. این مسئله اما مانع از آن نیست که ایران پیگیر حقوق آبی خود از رود هیرمند نبوده و کاستی‌ها و کم کاری طرف مقابل را در این زمینه نادیده بگیرد بویژه اینکه اسناد ماهواره‌ای بیانگر آب لازم در رودخانه‌ها و سدهای این کشور برای اجرای تعهد آبی آنها است. مسئله ای که اجرای آن می‌تواند به تقویت روابط دو کشور کمک نموده و مانع از فتنه‌ای شود که دشمنان امنیت منطقه با تحریک دولتمردان کابل به عدم اجرای تعهداتشان پیگیری می‌کنند.
در همین چارچوب حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به بیانیه طالبان در خصوص حقآبه ایران در توئیتی نوشت: در ماه‌های اخیر مکررا از ملامتقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خودشان عمل کنند و امکان بازدید هیأت‌های فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند که نکردند.وی تاکید کرد: ملاک بود و نبود آب، بازدید فنی و عینی است و نه صدور بیانیه سیاسی.
وزیر امور خارجه کشورمان به منظور شرکت در نشست تسریع در روند پیگیری حقآبه هیرمند به استان سیستان و بلوچستان سفر کرد.وی در این نشست اظهار داشت: مسئله آب رودخانه هیرمند از چهار ماه قبل به این وزارتخانه و وزارت نیرو محول شده است و تاکنون در این زمینه اقدامات و کارهای خوبی انجام شده است.وزیر امور خارجه گفت: درخواست روشن ما از طرف افغانستانی این است که تا فرصت هست دریچه‌های سد کجکی را باز کنند تا هم مردم افغانستان و هم مردم ایران سیراب شوند. طرف افغانستانی مدعی است که سد از آب کافی برخوردار نیست اما صراحتاً اعلام کردیم طبق عهدنامه ۱۳۵۱ یک تیم مشترک فنی باید این کار را مشخص کند، اسامی را دادیم تا تیم فنی ما از سد کجکی بازدید کند و بر مبنای آن، قضاوت شود که آب در سد موجود است یا خیر.
وزارت امور خارجه نیز در بیانیه‌ای نوشت: مواضع مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره حقابه هیرمند، کاملا قانونی و بر مبنای معاهده هیرمند و شرایط حاکم بر رودخانه و مبتنی بر اظهارنظرهای کارشناسی و فنی مطرح شده است.حاکمان افغانستان در یکسال و نیم گذشته، اگرچه بارها بر پایبندی به تعهدات خود طبق معاهده تاکید کرده‌اند، اما در عمل، تعهدات ناشی از معاهده را اجرا نکرده و در رهاسازی و تامین حقابه ایران، همکاری لازم را به عمل نیاورده و حقابه قانونی ایران را تحویل نداده‌اند.اظهارات متعدد برای عدم تحویل حقابه قانونی جمهوری اسلامی ایران از جمله طرح موضوع خشکسالی و کم شدن آب در هیرمند، مستلزم بررسی‌های کارشناسی، وفق مفاد معاهده بوده و تاکنون توسط کارشناسان جمهوری اسلامی ایران راستی آزمایی نشده است، لذا اتخاذ چنین مواضعی، غیرحقوقی و غیرقابل قبول است. تا زمانی که به کارشناسان جمهوری اسلامی ایران اجازه داده نشود که طبق معاهده هیرمند بخصوص ماده ۵ پروتکل شماره یک آن معاهده، از مسیر و بالادست هیرمند بازدید کنند، هرگونه اظهار نظر در خصوص کاهش آب هیرمند پذیرفته نیست. تداوم آبگیری بند انحرافی کمالخان و انحراف مسیر طبیعی رودخانه هیرمند و بر هم زدن شرایط رودخانه و همچنین عدم همکاری مقامات افغانستان در تعیین محل های تحویل حقابه و نصب سامانه های فنی مربوط به سنجش میزان آب، نقض صریح مواد ۳، ۵ و ۶ معاهده هیرمند بوده و نمی توان با صدور بیانیه های سیاسی، توجیهی برای آن یافت.وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تاکید می‌نماید که اظهارات و مواضع مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره حقابه هیرمند، کاملا قانونی و بر مبنای معاهده هیرمند و شرایط حاکم بر رودخانه و مبتنی بر اظهارنظرهای کارشناسی و فنی مطرح شده و همواره معطوف به احترام به اصل حسن همجواری و رعایت حقوق همسایگی بوده است.
در این میان طالبان روز پنجشنبه با انتشار اطلاعیه‌ای در واکنش به اظهارات رئیس جمهوری ایران درباره حقآبه هیرمند تاکید کرد: امارت اسلامی یکبار دیگر تعهد می‌سپارد که با در نظر داشت موافقت نامه آب هلمند(هیرمند) تمام تلاش خویش را به خرج می دهد که آب تعهد شده به مردم ایران برسد.از اینکه در سال های اخیر در افغانستان و منطقه خشکسالی رخ داده و سطح آب پایین آمده است، به شمول دریای هلمند تعداد زیادی از ولایات و مناطق کشور از خشکسالی رنج می برند و آب کافی وجود ندارد. در چنین وضعیت، خواست مکرر ایران برای آب و اظهارات نامناسب در رسانه‌ها را زیان آور میدانیم. مقامات ایرانی ابتدا باید معلومات خود را در مورد آب هلمند تکمیل نمایند و بعد از آن با الفاظ مناسب خواست شان را مطرح کنند، اگر واقعیت درست مطالعه نشود و چنین اظهارات مطرح گردد، می تواند فضای سیاسی میان مردم و کشورهای دو ملت مسلمان را آسیب بزند که به نفع هیچ طرفی نیست و باید تکرار نگردد.
در این میان علی‌اکبر محرابیان وزیر نیرو با اشاره به شرایط تامین آب سیستان و معاهده هیرمند اظهار داشت: همانگونه رئیس‌جمهور محترم منطبق بر قوانین بین‌المللی و متن دقیق معاهده هیرمند اشاره کردند، دولت مصمم است در همه شئون حق مردم کشور را بگیرد و موضوع حقابه هم به عنوان مصداق حق مردم با جدیت دنبال می‌شود تا به طور کامل بر اساس معاهده موجود وصول شود.وزیر نیرو با اشاره به وجود آب در سد کجکی در بالادست روخانه مرزی هیرمند تاکید کرد: در افغانستان وجود آب در سد بالادست مورد وثوق اطلاعات ما و داده‌های جهانی است و موضوع وجود آب در سد کجکی نیز مورد تایید حاکمان افغانستان قرار گرفته است.وزیر نیرو گفت: بر اساس تاکید رئیس‌جمهور ما مکلف به وصول حقوق مردم هستیم و مسئله حقابه رود هیرمند به عنوان مصداق حق مردم ایران با جدیت در دستور کار قرار دارد. لازم به ذکر است با بررسی وضعیت آب هیرمند توسط ماهواره خیام مشخص شد حکومت افغانستان با انحراف مسیر هیرمند مانع از رسیدن آب به ایران شده است.
ایران در طول چهار دهه اخیر همواره میزبانی خوب برای آوارگان و مردم مظلوم افغانستان بوده و در عین عال بر صلح ثبات و برقراری امنیت پایدار و دولت مقتدر در این کشور تاکید داشته و تلاش نموده تا روابطی برادرانه میان دو کشور همسایه برقرار باشد. این مسئله اما مانع از آن نیست که ایران پیگیر حقوق آبی خود از رود هیرمند نبوده و کاستی‌ها و کم کاری طرف مقابل را در این زمینه نادیده بگیرد بویژه اینکه اسناد ماهواره‌ای بیانگر آب لازم در رودخانه‌ها و سدهای این کشور برای اجرای تعهد آبی آنها است. مسئله ای که اجرای آن می‌تواند به تقویت روابط دو کشور کمک نموده و مانع از فتنه‌ای شود که دشمنان امنیت منطقه با تحریک دولتمردان کابل به عدم اجرای تعهداتشان پیگیری می‌کنند.
در همین چارچوب حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به بیانیه طالبان در خصوص حقآبه ایران در توئیتی نوشت: در ماه‌های اخیر مکررا از ملامتقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خودشان عمل کنند و امکان بازدید هیأت‌های فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند که نکردند.وی تاکید کرد: ملاک بود و نبود آب، بازدید فنی و عینی است و نه صدور بیانیه سیاسی.
وزیر امور خارجه کشورمان به منظور شرکت در نشست تسریع در روند پیگیری حقآبه هیرمند به استان سیستان و بلوچستان سفر کرد.وی در این نشست اظهار داشت: مسئله آب رودخانه هیرمند از چهار ماه قبل به این وزارتخانه و وزارت نیرو محول شده است و تاکنون در این زمینه اقدامات و کارهای خوبی انجام شده است.وزیر امور خارجه گفت: درخواست روشن ما از طرف افغانستانی این است که تا فرصت هست دریچه‌های سد کجکی را باز کنند تا هم مردم افغانستان و هم مردم ایران سیراب شوند. طرف افغانستانی مدعی است که سد از آب کافی برخوردار نیست اما صراحتاً اعلام کردیم طبق عهدنامه ۱۳۵۱ یک تیم مشترک فنی باید این کار را مشخص کند، اسامی را دادیم تا تیم فنی ما از سد کجکی بازدید کند و بر مبنای آن، قضاوت شود که آب در سد موجود است یا خیر.
وزارت امور خارجه نیز در بیانیه‌ای نوشت: مواضع مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره حقابه هیرمند، کاملا قانونی و بر مبنای معاهده هیرمند و شرایط حاکم بر رودخانه و مبتنی بر اظهارنظرهای کارشناسی و فنی مطرح شده است.حاکمان افغانستان در یکسال و نیم گذشته، اگرچه بارها بر پایبندی به تعهدات خود طبق معاهده تاکید کرده‌اند، اما در عمل، تعهدات ناشی از معاهده را اجرا نکرده و در رهاسازی و تامین حقابه ایران، همکاری لازم را به عمل نیاورده و حقابه قانونی ایران را تحویل نداده‌اند.اظهارات متعدد برای عدم تحویل حقابه قانونی جمهوری اسلامی ایران از جمله طرح موضوع خشکسالی و کم شدن آب در هیرمند، مستلزم بررسی‌های کارشناسی، وفق مفاد معاهده بوده و تاکنون توسط کارشناسان جمهوری اسلامی ایران راستی آزمایی نشده است، لذا اتخاذ چنین مواضعی، غیرحقوقی و غیرقابل قبول است. تا زمانی که به کارشناسان جمهوری اسلامی ایران اجازه داده نشود که طبق معاهده هیرمند بخصوص ماده ۵ پروتکل شماره یک آن معاهده، از مسیر و بالادست هیرمند بازدید کنند، هرگونه اظهار نظر در خصوص کاهش آب هیرمند پذیرفته نیست. تداوم آبگیری بند انحرافی کمالخان و انحراف مسیر طبیعی رودخانه هیرمند و بر هم زدن شرایط رودخانه و همچنین عدم همکاری مقامات افغانستان در تعیین محل های تحویل حقابه و نصب سامانه های فنی مربوط به سنجش میزان آب، نقض صریح مواد ۳، ۵ و ۶ معاهده هیرمند بوده و نمی توان با صدور بیانیه های سیاسی، توجیهی برای آن یافت.وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تاکید می‌نماید که اظهارات و مواضع مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره حقابه هیرمند، کاملا قانونی و بر مبنای معاهده هیرمند و شرایط حاکم بر رودخانه و مبتنی بر اظهارنظرهای کارشناسی و فنی مطرح شده و همواره معطوف به احترام به اصل حسن همجواری و رعایت حقوق همسایگی بوده است.
در این میان طالبان روز پنجشنبه با انتشار اطلاعیه‌ای در واکنش به اظهارات رئیس جمهوری ایران درباره حقآبه هیرمند تاکید کرد: امارت اسلامی یکبار دیگر تعهد می‌سپارد که با در نظر داشت موافقت نامه آب هلمند(هیرمند) تمام تلاش خویش را به خرج می دهد که آب تعهد شده به مردم ایران برسد.از اینکه در سال های اخیر در افغانستان و منطقه خشکسالی رخ داده و سطح آب پایین آمده است، به شمول دریای هلمند تعداد زیادی از ولایات و مناطق کشور از خشکسالی رنج می برند و آب کافی وجود ندارد. در چنین وضعیت، خواست مکرر ایران برای آب و اظهارات نامناسب در رسانه‌ها را زیان آور میدانیم. مقامات ایرانی ابتدا باید معلومات خود را در مورد آب هلمند تکمیل نمایند و بعد از آن با الفاظ مناسب خواست شان را مطرح کنند، اگر واقعیت درست مطالعه نشود و چنین اظهارات مطرح گردد، می تواند فضای سیاسی میان مردم و کشورهای دو ملت مسلمان را آسیب بزند که به نفع هیچ طرفی نیست و باید تکرار نگردد.
در این میان علی‌اکبر محرابیان وزیر نیرو با اشاره به شرایط تامین آب سیستان و معاهده هیرمند اظهار داشت: همانگونه رئیس‌جمهور محترم منطبق بر قوانین بین‌المللی و متن دقیق معاهده هیرمند اشاره کردند، دولت مصمم است در همه شئون حق مردم کشور را بگیرد و موضوع حقابه هم به عنوان مصداق حق مردم با جدیت دنبال می‌شود تا به طور کامل بر اساس معاهده موجود وصول شود.وزیر نیرو با اشاره به وجود آب در سد کجکی در بالادست روخانه مرزی هیرمند تاکید کرد: در افغانستان وجود آب در سد بالادست مورد وثوق اطلاعات ما و داده‌های جهانی است و موضوع وجود آب در سد کجکی نیز مورد تایید حاکمان افغانستان قرار گرفته است.وزیر نیرو گفت: بر اساس تاکید رئیس‌جمهور ما مکلف به وصول حقوق مردم هستیم و مسئله حقابه رود هیرمند به عنوان مصداق حق مردم ایران با جدیت در دستور کار قرار دارد. لازم به ذکر است با بررسی وضعیت آب هیرمند توسط ماهواره خیام مشخص شد حکومت افغانستان با انحراف مسیر هیرمند مانع از رسیدن آب به ایران شده است.