در حالی آمریکاییها در هفتههای اخیر مدعی بسته شدن پنجره مذاکرات بودند، در اقدامی که نشانگر واهی بودن این ادعاست، بورل مسئول سیاس خارجی اتحادیه اروپا طی یادداشتی بورل در یادداشتی در روزنامه انگلیسی «فایننشالتایمز» به بررسی وضعیت مذاکرات و شرایط پیش رو پرداخت. در میان مباحث مطرح شده از جمله اذعان به شکست فشار حداکثری و خروج یکجانبه آمریکا از برجام، دو نکته قابل توجه در این سخنان مشاهده میشود که ابهام در صداقت رفتاری غرب را تشدید میکند.
بورل که از نگارش و ارائه طرحی که او تهیه کرده است سخن گفته است، نوشت: «این متن نمایانگر بهترین توافق ممکن است که من بعنوان تسهیلگر مذاکرات، آن را امکانپذیر میبینم». در همین حال مورا نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات احیای توافق هستهای در واکنش به یادداشت بورل، پیشنویس توافق حاصل از مذاکرات چند ماه اخیر را بهترین توافق ممکن تلقی کرده و از تمامی طرفین خواست برای نهایی شدن آن گام آخر را بردارند. هر چند این سخنان میتواند گامی مثبت برای استمرار مذاکرات باشد اما حلقه مفقودی در این اظهارات وجود دارد و آن استمرار خودشیفتگی غرب مبنی بر نگارش متنهای یک جانبه و تاکید بر الزام سایرین به اجرای ان است. این رویکرد خودبرترپندارانه در شرایطی است که از ابتدای مذاکرات در دولت سیزدهم به اذعان غربیها مذاکرات بر اساس ابتکار عملهای ایران صورت گرفته است و برخلاف برجام غرب تنها نگارنده متن نمیباشد. به عبارتی دیگر اصل چند جانبه گرایی جایگزین یک جانبه گرایی شده است چنانکه علی باقری مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران ضمن استقبال از مواضع بورل گفته است: «ایران نیز ایدههایی برای جمع بندی مذاکرات، هم از لحاظ شکلی و هم محتوایی داریم که به اشتراک گذاشته خواهد شد.»
نکته دوم آنکه بورل هشدار داده است که «اگر توافق رد شود ما در معرض خطر یک بحران هسته ای خطرناک هستیم که در مقابل آن چشم انداز افزایش انزوای ایران و مردم آن قرار دارد. این مسئولیت مشترک ما است که توافق را نهایی کنیم.» این سخنان گویای تکرار اصل اتهام زنی و ایران هراسی است که بخشی از سیاست تحریمی و تهدیدی غرب میباشد. جمهوری اسلامی ایران همواره بر صلح آمیز بودن فعالیتهای هستهای خویش تاکید و آژانس نیز بارها آن را اذعان کرده است. بر این اساس ادعای خطر بحران هستهای صرفا یک دروغ بر اساس سناریوی مقصر نمایی و ایران هراسی که با رویکرد تعاملاتی همخوانی ندارد. در همین حال ادعای انزوا در صورت عدم پذیرش این توافق نیز استمرار همان کلید واژه است که روابط با غرب را برابر با روابط با جهان و نبود روابط با غرب را برابر با انزوا عنوان میداند. بر این اساس میتوان گفت که سخنان بورل رنگ و بوی خودشیفتگی با چاشنی ایران هراسی دارد که مغایر با اصل مذاکره سازنده برای رسیدن به توافق خوب و پایدار میباشد.
نویسنده: قاسم غفوری
بورل که از نگارش و ارائه طرحی که او تهیه کرده است سخن گفته است، نوشت: «این متن نمایانگر بهترین توافق ممکن است که من بعنوان تسهیلگر مذاکرات، آن را امکانپذیر میبینم». در همین حال مورا نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات احیای توافق هستهای در واکنش به یادداشت بورل، پیشنویس توافق حاصل از مذاکرات چند ماه اخیر را بهترین توافق ممکن تلقی کرده و از تمامی طرفین خواست برای نهایی شدن آن گام آخر را بردارند. هر چند این سخنان میتواند گامی مثبت برای استمرار مذاکرات باشد اما حلقه مفقودی در این اظهارات وجود دارد و آن استمرار خودشیفتگی غرب مبنی بر نگارش متنهای یک جانبه و تاکید بر الزام سایرین به اجرای ان است. این رویکرد خودبرترپندارانه در شرایطی است که از ابتدای مذاکرات در دولت سیزدهم به اذعان غربیها مذاکرات بر اساس ابتکار عملهای ایران صورت گرفته است و برخلاف برجام غرب تنها نگارنده متن نمیباشد. به عبارتی دیگر اصل چند جانبه گرایی جایگزین یک جانبه گرایی شده است چنانکه علی باقری مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران ضمن استقبال از مواضع بورل گفته است: «ایران نیز ایدههایی برای جمع بندی مذاکرات، هم از لحاظ شکلی و هم محتوایی داریم که به اشتراک گذاشته خواهد شد.»
نکته دوم آنکه بورل هشدار داده است که «اگر توافق رد شود ما در معرض خطر یک بحران هسته ای خطرناک هستیم که در مقابل آن چشم انداز افزایش انزوای ایران و مردم آن قرار دارد. این مسئولیت مشترک ما است که توافق را نهایی کنیم.» این سخنان گویای تکرار اصل اتهام زنی و ایران هراسی است که بخشی از سیاست تحریمی و تهدیدی غرب میباشد. جمهوری اسلامی ایران همواره بر صلح آمیز بودن فعالیتهای هستهای خویش تاکید و آژانس نیز بارها آن را اذعان کرده است. بر این اساس ادعای خطر بحران هستهای صرفا یک دروغ بر اساس سناریوی مقصر نمایی و ایران هراسی که با رویکرد تعاملاتی همخوانی ندارد. در همین حال ادعای انزوا در صورت عدم پذیرش این توافق نیز استمرار همان کلید واژه است که روابط با غرب را برابر با روابط با جهان و نبود روابط با غرب را برابر با انزوا عنوان میداند. بر این اساس میتوان گفت که سخنان بورل رنگ و بوی خودشیفتگی با چاشنی ایران هراسی دارد که مغایر با اصل مذاکره سازنده برای رسیدن به توافق خوب و پایدار میباشد.
نویسنده: قاسم غفوری