دیپلماسی اقتصادی کشور در ماه‌های اخیر شتابی قابل توجه داشته است چنانکه همزمان با امضای چندین توافقنامه در سفر نخست وزیر قزاقستان به تهران، خبرها از ابتکار عمل اتاق بازرگانی برای احیای روابط با عربستان و نیز افزایش تجارت ایران با آفریقا و اروپا حکایت دارد.
اقتصاد یکی از مهمترین مولفه‌ها در عرصه جهانی است بگونه ای که در نهایت از ابعاد پنهان و آشکار دیپلماسی را نیل به مقاصد اقتصادی تشکیل می‌دهد. فرایندی که در دولت سیزدهم توجه ویژه‌ای به آن شده و دولت تلاش نموده تا معاونت اقتصادی وزارت خارجه و نیز سایر بازیگران عرصه اقتصادی را در این عرصه به کار گیرد. در همین راستا رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با ارسال نامه رسمی خطاب به حسن بن معجب الحویزی، رئیس فدراسیون اتاق‌های بازرگانی عربستان سعودی، ضمن ابراز خرسندی نسبت به توافق دو کشور، برای آغاز فصل جدیدی از همکاری‌های دوجانبه بر احیای سریع روابط تجاری و اقتصادی و گسترش روابط دیرین تجار و تولیدکنندگان بخش خصوصی دو کشور تأکید کرد.
غلامحسین شافعی، در نامه به همتای سعودی، با اعلام آمادگی کامل بخش خصوصی برای تبادل هیات‌های تجاری و اقتصادی در حوزه‌های موردعلاقه دو کشور، برگزاری نمایشگاه‌های مشترک بازرگانی را در تسریع این روند و شکوفایی روابط اقتصادی دوجانبه، مؤثر ارزیابی کرد.
در همین حال دبیر شورایعالی مناطق آزاد نیز در دیدار با مسئولان مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور ازبکستان درباره ایجاد منطقه آزاد مشترک بین ۲ کشور رایزنی و مذاکره کرد. بر اساس رویه دولت سیزدهم ایجاد مناطق آزاد مشترک با کشورهای پیرامونی در اولویت دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد باهدف توسعه مناسبات اقتصادی و استفاده سرمایه گذاران ایرانی و کشورهای مقابل از ظرفیت های ۲ طرف و توسعه صادرات و انتقال فناوری قرار گرفته است.حجت‌الله عبدالملکی در نشست سرمایه گذاری بین المللی این کشور که با حضور رییس جمهور و سایر مقامات عالی رتبه این کشور و روسای سازمان ها و موسسات مالی بین المللی و منطقه ای برگزار شد شرکت کرد.از سوی دیگر قائم مقام باشگاه تجار ایران و آفریقا با اشاره به تجارت غیرنفتی ۱.۳ میلیارد دلاری ایران و آفریقا گفت: ۴۰ هزار دستگاه خودروی ایرانی به سنگال صادر می‌شود.
سید روح‌الله لطیفی در خصوص تجارت غیرنفتی ایران با قاره آفریقا اظهار داشت: در سال گذشته ۴۹کشور آفریقایی مقصد کالاهای ایرانی بود و از ۲۳کشور از این قاره، کالاهای مورد نیاز کشور، خریداری شده است.قائم مقام باشگاه تجار ایران و آفریقا در تشریح تجارت با قاره آفریقا گفت: از مجموع تجارت غیر نفتی در سال ۱۴۰۱، صادرات به کشورهای آفریقایی به دو میلیون و ۴۵۲ هزار و ۱۲تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۱۸۳ میلیون و ۲۲۴ هزار و ۸۷۳ دلار رسید که یک درصد کاهش را نسبت به سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد و واردات از این قاره با رشد ۵۹ درصدی به ۹۲ هزار و ۸۹۸ تن کالا به ارزش ۹۵ میلیون و ۳۱۶ هزار و ۴۴۰ دلار رسیده است.
در این میان در چارچوب چند لایه بودن مناسبات اقتصادی ایران، مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا در دو ماهه نخست سال جاری میلادی با کاهش ۹ درصدی به ۷۶۱ میلیون یورو رسید و تجارت ایران و فرانسه در این مدت ۳۴ درصد رشد کرد.جدیدترین آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار اروپا(یورو استات) نشان می‌دهد تجارت ایران و ۲۷ عضو اتحادیه اروپا در دو ماهه نخست سال جاری میلادی به ۷۶۱ میلیون یورو رسیده است.مبادلات ایران و اتحادیه اروپا در دو ماهه نخست ۲۰۲۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹ درصد کاهش داشته است. در ماه های ژانویه و فوریه سال قبل ۸۳۸ میلیون یورو کالا بین دو طرف مبادله شده بود.
بر اساس این گزارش واردات اتحادیه اروپا از ایران در دو ماهه نخست ۲۰۲۳ با افت ۱۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۱۳۹ میلیون یورو رسیده است. در ماه‌های ژانویه و فوریه سال قبل ۱۶۸ میلیون یورو کالا از ایران توسط کشورهای اروپایی وارد شده بود.صادرات اتحادیه اروپا به ایران در ماه‌های ژانویه و فوریه امسال نیز ۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته و به ۶۲۲ میلیون یورو رسیده است. اتحادیه اروپا در دوماهه نخست سال قبل ۶۷۰ میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده بود.
آلمان بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران در میان کشورهای اروپایی در دو ماهه ۲۰۲۳ بوده است و ۳۱ درصد از کل تجارت ایران و اتحادیه اروپا در این مدت با آلمان بوده است.مبادلات تجاری ایران و آلمان در دو ماهه سال جاری میلادی ۲۲ درصد کاهش یافته و به ۲۴۳ میلیون یورو رسیده است. تجارت دو کشور در ماه‌های ژانویه و فوریه سال قبل ۳۱۵ میلیون یورو اعلام شده بود.
ایتالیا و اسپانیا نیز به ترتیب دومین و سومین شرکای تجاری ایران در اتحادیه اروپا طی دو ماهه نخست ۲۰۲۳ بوده اند. تجارت ایران و ایتالیا در این مدت با کاهش ۴۴ درصدی به ۱۰۹ میلیون یورو و تجارت ایران با اسپانیا با کاهش ۲۹ درصدی به ۴۷ میلیون یورو رسیده است.یورو استات همچنین اعلام کرد مبادلات تجاری ایران و فرانسه در ۲ ماهه نخست سال جاری میلادی با رشد قابل توجه ۳۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۴۷ میلیون یورو رسیده است.
مهدی یوسفی
اقتصاد یکی از مهمترین مولفه‌ها در عرصه جهانی است بگونه ای که در نهایت از ابعاد پنهان و آشکار دیپلماسی را نیل به مقاصد اقتصادی تشکیل می‌دهد. فرایندی که در دولت سیزدهم توجه ویژه‌ای به آن شده و دولت تلاش نموده تا معاونت اقتصادی وزارت خارجه و نیز سایر بازیگران عرصه اقتصادی را در این عرصه به کار گیرد. در همین راستا رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با ارسال نامه رسمی خطاب به حسن بن معجب الحویزی، رئیس فدراسیون اتاق‌های بازرگانی عربستان سعودی، ضمن ابراز خرسندی نسبت به توافق دو کشور، برای آغاز فصل جدیدی از همکاری‌های دوجانبه بر احیای سریع روابط تجاری و اقتصادی و گسترش روابط دیرین تجار و تولیدکنندگان بخش خصوصی دو کشور تأکید کرد.
غلامحسین شافعی، در نامه به همتای سعودی، با اعلام آمادگی کامل بخش خصوصی برای تبادل هیات‌های تجاری و اقتصادی در حوزه‌های موردعلاقه دو کشور، برگزاری نمایشگاه‌های مشترک بازرگانی را در تسریع این روند و شکوفایی روابط اقتصادی دوجانبه، مؤثر ارزیابی کرد.
در همین حال دبیر شورایعالی مناطق آزاد نیز در دیدار با مسئولان مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور ازبکستان درباره ایجاد منطقه آزاد مشترک بین ۲ کشور رایزنی و مذاکره کرد. بر اساس رویه دولت سیزدهم ایجاد مناطق آزاد مشترک با کشورهای پیرامونی در اولویت دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد باهدف توسعه مناسبات اقتصادی و استفاده سرمایه گذاران ایرانی و کشورهای مقابل از ظرفیت های ۲ طرف و توسعه صادرات و انتقال فناوری قرار گرفته است.حجت‌الله عبدالملکی در نشست سرمایه گذاری بین المللی این کشور که با حضور رییس جمهور و سایر مقامات عالی رتبه این کشور و روسای سازمان ها و موسسات مالی بین المللی و منطقه ای برگزار شد شرکت کرد.از سوی دیگر قائم مقام باشگاه تجار ایران و آفریقا با اشاره به تجارت غیرنفتی ۱.۳ میلیارد دلاری ایران و آفریقا گفت: ۴۰ هزار دستگاه خودروی ایرانی به سنگال صادر می‌شود.
سید روح‌الله لطیفی در خصوص تجارت غیرنفتی ایران با قاره آفریقا اظهار داشت: در سال گذشته ۴۹کشور آفریقایی مقصد کالاهای ایرانی بود و از ۲۳کشور از این قاره، کالاهای مورد نیاز کشور، خریداری شده است.قائم مقام باشگاه تجار ایران و آفریقا در تشریح تجارت با قاره آفریقا گفت: از مجموع تجارت غیر نفتی در سال ۱۴۰۱، صادرات به کشورهای آفریقایی به دو میلیون و ۴۵۲ هزار و ۱۲تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۱۸۳ میلیون و ۲۲۴ هزار و ۸۷۳ دلار رسید که یک درصد کاهش را نسبت به سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد و واردات از این قاره با رشد ۵۹ درصدی به ۹۲ هزار و ۸۹۸ تن کالا به ارزش ۹۵ میلیون و ۳۱۶ هزار و ۴۴۰ دلار رسیده است.
در این میان در چارچوب چند لایه بودن مناسبات اقتصادی ایران، مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا در دو ماهه نخست سال جاری میلادی با کاهش ۹ درصدی به ۷۶۱ میلیون یورو رسید و تجارت ایران و فرانسه در این مدت ۳۴ درصد رشد کرد.جدیدترین آمار منتشر شده از سوی مرکز آمار اروپا(یورو استات) نشان می‌دهد تجارت ایران و ۲۷ عضو اتحادیه اروپا در دو ماهه نخست سال جاری میلادی به ۷۶۱ میلیون یورو رسیده است.مبادلات ایران و اتحادیه اروپا در دو ماهه نخست ۲۰۲۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹ درصد کاهش داشته است. در ماه های ژانویه و فوریه سال قبل ۸۳۸ میلیون یورو کالا بین دو طرف مبادله شده بود.
بر اساس این گزارش واردات اتحادیه اروپا از ایران در دو ماهه نخست ۲۰۲۳ با افت ۱۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۱۳۹ میلیون یورو رسیده است. در ماه‌های ژانویه و فوریه سال قبل ۱۶۸ میلیون یورو کالا از ایران توسط کشورهای اروپایی وارد شده بود.صادرات اتحادیه اروپا به ایران در ماه‌های ژانویه و فوریه امسال نیز ۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته و به ۶۲۲ میلیون یورو رسیده است. اتحادیه اروپا در دوماهه نخست سال قبل ۶۷۰ میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده بود.
آلمان بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران در میان کشورهای اروپایی در دو ماهه ۲۰۲۳ بوده است و ۳۱ درصد از کل تجارت ایران و اتحادیه اروپا در این مدت با آلمان بوده است.مبادلات تجاری ایران و آلمان در دو ماهه سال جاری میلادی ۲۲ درصد کاهش یافته و به ۲۴۳ میلیون یورو رسیده است. تجارت دو کشور در ماه‌های ژانویه و فوریه سال قبل ۳۱۵ میلیون یورو اعلام شده بود.
ایتالیا و اسپانیا نیز به ترتیب دومین و سومین شرکای تجاری ایران در اتحادیه اروپا طی دو ماهه نخست ۲۰۲۳ بوده اند. تجارت ایران و ایتالیا در این مدت با کاهش ۴۴ درصدی به ۱۰۹ میلیون یورو و تجارت ایران با اسپانیا با کاهش ۲۹ درصدی به ۴۷ میلیون یورو رسیده است.یورو استات همچنین اعلام کرد مبادلات تجاری ایران و فرانسه در ۲ ماهه نخست سال جاری میلادی با رشد قابل توجه ۳۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و به ۴۷ میلیون یورو رسیده است.
مهدی یوسفی