این روزها سخن از بازگشت خودروسازان به بورس به گوش می رسد در حالی که با توجه به تجربیات گذشته، تاثیر نهایی این اقدام در مهار بحران‌های جاری در بازار خود در ابهام قرار دارد.
شاید بتوان گفت که بازار خودرو در ایران در جمع معدود بازها در جهان است که از بی سامانی شدید خرید و فروش و البته بی تعهدی فراوان خودروسازان در قبال مصرف کنندگان رنج می برد. دولت سیزدهم در طول یک سال حیات خود اقدامات گسترده‌ای برای رفع این چالشها صورت داده و تا حدودی نیز توانسته دستاوردهایی را رقم زند. خروج برخی محصولات از چرخه قرعه کشی و نیز افزایش تولید و کاهش خودروهای ناقص و وعده‌های ارتقای کیفیت از جمله این اقدامات است. در این میان برخی از خودروسازان بویژه خصوصی‌ها در کنار برخی قطعه سازان اصرار بر ورود خودرو به بورس داشته و تعلیق این فرایند را به ضرر خودروسازان عنوان کرده‌اند. در یکی از همین رویکردها محمدرضا نجفی منش دبیر انجمن سازندگان قطعات خودرو در گفت و گو با تسنیم با اعلام رضایت فعالان صنعت خودرو با عرضه محصولات در بورس کالا گفت: دولت با دخالت های خود در بازار و قیمت گذاری خودرو باعث ایجاد اختلاف قابل توجه قیمت های درب کارخانه و بازار آزاد شده است.
وی افزود: در دهه ۷۰ با تصمیم شورای اقتصاد، قیمت خودرو در حاشیه بازار کشف و تعیین می شد و اختلاف قیمت درب کارخانه و حاشیه بازار به عنوان سود از سوی سازمان حمایت مصرف کننده از خودروسازان گرفته می شد تا از این طریق اختلاف ایجاد شده از بین برود. این روند سبب شده بود حدود ۱۳ سال قیمت خودرو دستخوش تغییرات زیادی نشود و این درحالی است که بهای نهاده های تولید، افزایشی بود. در این برهه شاهد بودیم که قیمت حاشیه بازار بعضا کمتر از قیمت درب کارخانه می شد و هیچ صف خریدی نیز شکل نمی گرفت.وی تصریح کرد: بسیاری از خریداران فعلی خودرو در سیستم قرعه کشی مصرف کننده نیستند بلکه به دنبال استفاده از اختلاف قیمت بازار و درب کارخانه هستند و بررسی ها نشان می دهد خودروهایی که بیشترین اختلاف قیمت را دارند بیشترین تقاضا در قرعه کشی ها نیز برای همان ها ثبت می شود.
دبیر انجمن قطعه سازان اظهار کرد: دولت در برهه ای برای رهایی از این وضعیت و جلوگیری از افزایش بیشتر این اختلاف، زمانی که ۴۰ درصد تورم در کشور وجود داشت اجازه افزایش ۱۸ درصدی را به خودروسازان داد اما با اما و اگر نمایندگان مجلس همراه شد.
وی تاکید کرد: تنها راه قانونی در شرایط فعلی برای رهایی صنعت خودرو از قیمت گذاری دستوری، بورس کالا و عرضه محصولات در آن است. در بورس کالا با استفاده از مکانیزم عرضه و تقاضا قیمت واقعی کشف می شود. زمانی که قیمت واقعی کشف شود صف خرید افرادی که در انتظار بهره بردن از اختلاف قیمت درب کارخانه و بازار هستند جمع خواهد شد و خریداران واقعی به معاملات ورود می کنند.نجفی منش گفت: عرضه خودرو در بورس باعث می شود قیمت هایی که در بازار به صورت غیر واقعی بالا رفته اند کاهش یابد و از سوی دیگر سبب می شود افرادی که با هدف سودجویی خودرو خریداری کرده اند اقدام به فروش می کنند و این مساله قیمت بازار را کاهش خواهد داد.وی اظهار داشت: زمانی که قیمت ها واقعی شود، دلالی نیز بی معنی می شود و این رویه از طریق سازوکار شفاف بورس، شدنی است.
این سخنان البته از سوی برخی خودروسازان خصوصی نظیر بهمن نیز بارها تکرار شده است و مدعی هستند که بورس راهکار نجات بازار خودرو است. هر چند که بر اساس روند بورس شفافیت‌های قیمتی مطرح می باشد اما در باب خودرو چند مانع مطرح است. یکی از موانع سه نرخی شدن قیمت خودرو است که شامل کارخانه، بورس و بازار می‌شود که نتیجه آن نیز سر درگمی خریداران است. مشکل دیگر آن است که بورس به دلیل غیر ثابت بودن و تعیین قیمت از سوی کارخانه و فرایندهای همسو با ان عملا نظارتی بر افزایش قیمت‌ها وجود نخواهد داشت و لذا عملا در بلند مدت زمینه ساز افزایش قیمت‌ها می شود بویژه اینکه خودرسازان نشان داده‌اند که هرگز نگاهی به کاهش قیمت‌ها نداشته و صرفا با ادعای ضرر انباشته به سود و افزایش قیمت می‌نگرند. نکته پایانی آنکه سود بازار رقمی میان ۱۰ تا ۳۰ درصد به صورت عرفی است لذا فاصله میان قیمت بازار با کارخانه همواره وجود دارد و ورود حلقه سومی به نام بورس عملا این امر شتاب می گیرد. به عبارتی دیگر افزایش قیمت با ادعای واقعی سازی و حذف حباب بازار هرگز محقق نمی‌شود و صرفا توجیهی برای تشدید گرانی‌ها خواهد بود.
بر این اساس تنها راهکار برای مقابله با این وضعیت در کنار اصل واردات خودروی ارزان، افزایش تولید می باشد چنانکه اخیرا رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با اشاره به افزایش عرضه برخی خودروسازان، گفت: قیمت خودروهایی که عرضه آنها توسط خودروسازان افزایش یافته در بازار کاهشی بوده است.
سعید موتمنی در گفت‌وگو با فارس درباره آخرین وضعیت قیمت خودروها در بازار، اظهار داشت: طی ۸۰ روز گذشته قیمت خودرو در بازار تقریبا از ثبات برخوردار بوده است اما طی چند هفته اخیر قیمت برخی از خودروهای دو خودروساز بزرگ کشور در بازار کاهش داشته است. رئیس اتحادیه نمایشگاه داران و فروشندگان خودرو بیان داشت: قیمت کوئیک در بازار بین ۸ تا ۱۰ میلیون تومان کاهش یافته و به حدود ۲۰۲ میلیون تومان در بازار رسیده است، همچنین قیمت ۲۰۷ MC اتومات سقف قرمز که در تیرماه امسال حدود ۵۷۰ میلیون تومان بود به ۵۰۸ میلیون تومان رسیده است.
موتمنی بیان داشت: قیمت خودروهایی مانند ۲۰۶ تیپ ۲، پژو پارس، سمند و پژو ۴۰۵ نیز اختلاف قیمتی نسبت به دو ماه پیش نداشته و قیمت این خودرو در بازار تقریبا ثابت بوده است. وی در مورد دلایل کاهش قیمت برخی از خودروها گفت: هر خودرویی که توسط خودروسازان بیشتر به بازار عرضه شده در بازار کاهش قیمت داشته است.
با توجه به این گفته‌ها می‌توان گفت که خودروسازان به جای آنکه افزایش قیمت‌ها و بورس را راهکار معرفی نمایند باید به دنبال افزایش تولید و البته بهبود کیفیت باشند در غیر این صورت چرخه معیوب افزایش قیمت و زیان انباشتبه خودروسازان همچنان ادامه خواهد داشت و تحولی در بهبود صنعت خودرو روی نخواهد نداد.
نویسنده: مهدی یوسفی
شاید بتوان گفت که بازار خودرو در ایران در جمع معدود بازها در جهان است که از بی سامانی شدید خرید و فروش و البته بی تعهدی فراوان خودروسازان در قبال مصرف کنندگان رنج می برد. دولت سیزدهم در طول یک سال حیات خود اقدامات گسترده‌ای برای رفع این چالشها صورت داده و تا حدودی نیز توانسته دستاوردهایی را رقم زند. خروج برخی محصولات از چرخه قرعه کشی و نیز افزایش تولید و کاهش خودروهای ناقص و وعده‌های ارتقای کیفیت از جمله این اقدامات است. در این میان برخی از خودروسازان بویژه خصوصی‌ها در کنار برخی قطعه سازان اصرار بر ورود خودرو به بورس داشته و تعلیق این فرایند را به ضرر خودروسازان عنوان کرده‌اند. در یکی از همین رویکردها محمدرضا نجفی منش دبیر انجمن سازندگان قطعات خودرو در گفت و گو با تسنیم با اعلام رضایت فعالان صنعت خودرو با عرضه محصولات در بورس کالا گفت: دولت با دخالت های خود در بازار و قیمت گذاری خودرو باعث ایجاد اختلاف قابل توجه قیمت های درب کارخانه و بازار آزاد شده است.
وی افزود: در دهه ۷۰ با تصمیم شورای اقتصاد، قیمت خودرو در حاشیه بازار کشف و تعیین می شد و اختلاف قیمت درب کارخانه و حاشیه بازار به عنوان سود از سوی سازمان حمایت مصرف کننده از خودروسازان گرفته می شد تا از این طریق اختلاف ایجاد شده از بین برود. این روند سبب شده بود حدود ۱۳ سال قیمت خودرو دستخوش تغییرات زیادی نشود و این درحالی است که بهای نهاده های تولید، افزایشی بود. در این برهه شاهد بودیم که قیمت حاشیه بازار بعضا کمتر از قیمت درب کارخانه می شد و هیچ صف خریدی نیز شکل نمی گرفت.وی تصریح کرد: بسیاری از خریداران فعلی خودرو در سیستم قرعه کشی مصرف کننده نیستند بلکه به دنبال استفاده از اختلاف قیمت بازار و درب کارخانه هستند و بررسی ها نشان می دهد خودروهایی که بیشترین اختلاف قیمت را دارند بیشترین تقاضا در قرعه کشی ها نیز برای همان ها ثبت می شود.
دبیر انجمن قطعه سازان اظهار کرد: دولت در برهه ای برای رهایی از این وضعیت و جلوگیری از افزایش بیشتر این اختلاف، زمانی که ۴۰ درصد تورم در کشور وجود داشت اجازه افزایش ۱۸ درصدی را به خودروسازان داد اما با اما و اگر نمایندگان مجلس همراه شد.
وی تاکید کرد: تنها راه قانونی در شرایط فعلی برای رهایی صنعت خودرو از قیمت گذاری دستوری، بورس کالا و عرضه محصولات در آن است. در بورس کالا با استفاده از مکانیزم عرضه و تقاضا قیمت واقعی کشف می شود. زمانی که قیمت واقعی کشف شود صف خرید افرادی که در انتظار بهره بردن از اختلاف قیمت درب کارخانه و بازار هستند جمع خواهد شد و خریداران واقعی به معاملات ورود می کنند.نجفی منش گفت: عرضه خودرو در بورس باعث می شود قیمت هایی که در بازار به صورت غیر واقعی بالا رفته اند کاهش یابد و از سوی دیگر سبب می شود افرادی که با هدف سودجویی خودرو خریداری کرده اند اقدام به فروش می کنند و این مساله قیمت بازار را کاهش خواهد داد.وی اظهار داشت: زمانی که قیمت ها واقعی شود، دلالی نیز بی معنی می شود و این رویه از طریق سازوکار شفاف بورس، شدنی است.
این سخنان البته از سوی برخی خودروسازان خصوصی نظیر بهمن نیز بارها تکرار شده است و مدعی هستند که بورس راهکار نجات بازار خودرو است. هر چند که بر اساس روند بورس شفافیت‌های قیمتی مطرح می باشد اما در باب خودرو چند مانع مطرح است. یکی از موانع سه نرخی شدن قیمت خودرو است که شامل کارخانه، بورس و بازار می‌شود که نتیجه آن نیز سر درگمی خریداران است. مشکل دیگر آن است که بورس به دلیل غیر ثابت بودن و تعیین قیمت از سوی کارخانه و فرایندهای همسو با ان عملا نظارتی بر افزایش قیمت‌ها وجود نخواهد داشت و لذا عملا در بلند مدت زمینه ساز افزایش قیمت‌ها می شود بویژه اینکه خودرسازان نشان داده‌اند که هرگز نگاهی به کاهش قیمت‌ها نداشته و صرفا با ادعای ضرر انباشته به سود و افزایش قیمت می‌نگرند. نکته پایانی آنکه سود بازار رقمی میان ۱۰ تا ۳۰ درصد به صورت عرفی است لذا فاصله میان قیمت بازار با کارخانه همواره وجود دارد و ورود حلقه سومی به نام بورس عملا این امر شتاب می گیرد. به عبارتی دیگر افزایش قیمت با ادعای واقعی سازی و حذف حباب بازار هرگز محقق نمی‌شود و صرفا توجیهی برای تشدید گرانی‌ها خواهد بود.
بر این اساس تنها راهکار برای مقابله با این وضعیت در کنار اصل واردات خودروی ارزان، افزایش تولید می باشد چنانکه اخیرا رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با اشاره به افزایش عرضه برخی خودروسازان، گفت: قیمت خودروهایی که عرضه آنها توسط خودروسازان افزایش یافته در بازار کاهشی بوده است.
سعید موتمنی در گفت‌وگو با فارس درباره آخرین وضعیت قیمت خودروها در بازار، اظهار داشت: طی ۸۰ روز گذشته قیمت خودرو در بازار تقریبا از ثبات برخوردار بوده است اما طی چند هفته اخیر قیمت برخی از خودروهای دو خودروساز بزرگ کشور در بازار کاهش داشته است. رئیس اتحادیه نمایشگاه داران و فروشندگان خودرو بیان داشت: قیمت کوئیک در بازار بین ۸ تا ۱۰ میلیون تومان کاهش یافته و به حدود ۲۰۲ میلیون تومان در بازار رسیده است، همچنین قیمت ۲۰۷ MC اتومات سقف قرمز که در تیرماه امسال حدود ۵۷۰ میلیون تومان بود به ۵۰۸ میلیون تومان رسیده است.
موتمنی بیان داشت: قیمت خودروهایی مانند ۲۰۶ تیپ ۲، پژو پارس، سمند و پژو ۴۰۵ نیز اختلاف قیمتی نسبت به دو ماه پیش نداشته و قیمت این خودرو در بازار تقریبا ثابت بوده است. وی در مورد دلایل کاهش قیمت برخی از خودروها گفت: هر خودرویی که توسط خودروسازان بیشتر به بازار عرضه شده در بازار کاهش قیمت داشته است.
با توجه به این گفته‌ها می‌توان گفت که خودروسازان به جای آنکه افزایش قیمت‌ها و بورس را راهکار معرفی نمایند باید به دنبال افزایش تولید و البته بهبود کیفیت باشند در غیر این صورت چرخه معیوب افزایش قیمت و زیان انباشتبه خودروسازان همچنان ادامه خواهد داشت و تحولی در بهبود صنعت خودرو روی نخواهد نداد.
نویسنده: مهدی یوسفی