عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران طی روزهای اخیر صحنه اقدامات و تحرکات جدیدی بوده که محور آن را نیز اهداف اقتصادی تشکیل می‌دهد. اقداماتی که دامنه آن را در عرصه منطقه‌ای، برجامی و بین‌المللی می‌توان مشاهده کرد. یکی از اصلی‌ترین و مهمترین این اقدامات دعوت از «آلنا دوهان» گزارش‌گر ویژه سازمان ملل در بررسی آثار اقدامات قهری یک‌جانبه بوده که، از ۱۸ اردیبهشت سفری ۱۱ روزه به تهران داشته است. حقیقت آن است که غرب سال‌هاست که دیگر توان لشکرکشی‌ها و اعمال سلطه مستقیم را از دست داده و لذا آخرین حربه استعماری و استثماری و سلطه‌گرایانه آنها ابزار تحریم است. آنها با اعمال تحریم و اقدامات قهری یک‌جانبه به دنبال تضعیف و در نهایت سلطه بر کشورها هستند و در این مسیر یکی از ابزارهایشان تعیین گزارش‌گر ویژه به اصطلاح شورای حقوق بشر در قبال کشورهای هدف است تا در لباس مدعی العموم و قاضی، ضمن پنهان‌سازی رفتارهای غیر انسانی تحمیلی به کشورها، به استمرار همان سیاست‌های گذشته بپردازند.
سفر خانم دوهان به تهران به عنوان فردی با سابقه گزارش نویسی علیه تاثیرات مخرب تحریم‌ها و رفتارهای قهرآمیز آمریکا علیه سایر کشورها را می‌توان نقطه عطفی در بی اثر کردن تحریم‌ها در عرصه جهانی دانست چنانکه طی روزهای اخیر اعمال کنندگان تحریم و رفتارهای قهری یک‌جانبه علیه ملت ایران، به جوسازی رسانه‌ای و تخریب جایگاه خانم دوهان پرداخته و با حاشیه‌سازی و جوسازی به دنبال مانع‌تراشی در عملکرد او هستند.با توجه به این شرایط می‌توان گفت که هراس تحریم‌‌کنندگان ایران از سفر خانم دوهان به این دلیل است که این سفر می‌تواند ماهیت ضد بشری تحریم‌ها و سیاست‌های قهری یک‌جانبه خویش علیه ملت ایران را برای جهانیان آشکار سازد.
بعد دیگر دیپلماسی فعال و عملگرا با محوریت اقتصادی را در میزبانی از انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌توان مشاهده کرد که دیروز ۲۰ اردیبهشت برای ادامه گفتگو با مسئولین جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر کرد.این سفر در حالی صورت گرفت که حضور مورا در تهران برگرفته از روحیه و انگیزه بالای جمهوری اسلامی ایران برای به نتیجه رسیدن مذاکرات است چنانکه از همان ابتدای دور هفتم مذاکرات در دولت سیزدهم ایران تنها طرف مذاکرات وین بود که با دستور العملی منطقی و اجرایی وارد مذاکرات شد و مسیر را برای آغاز و استمرار گفت و گوها هموار نمود مسئله اصلی آن است که دستیابی به توافق قوی، پایدار و قابل اتکا، ضمن آنکه امکان‌پذیر است مستلزم واقع‌بینی واشنگتن و اروپا و درس گرفتن از اشتباهاتی است که به وجود آورنده شرایط پیچیده امروز است.
سفر مورا به تهران زمانی می‌تواند موثر و تسریع کننده روند مذاکرات باشد که اروپا به جای روشهای تکراری و بی نتیجه گذشته، قدم در مسیری جدید نهد که محور آن نیز از یک سو اجرایی ساختن و احترام به خطوط قرمز و مذاکراتی ایران است که در چارچوب برجام و منطق جهانی مطرح شده است و از سوی دیگر به جای بازی یک بام و دو هوا و سیاست پاندولی ادعای مذاکره و همراهی با آمریکا، رویه‌ای مستقل از واشنگتن در پیش گرفته و برای تغییر رفتار آمریکا گام بردارد که نتیجه آن قطعا منافع قابل توجهی برای اروپا چه در روابط با تهران و چه در احیای جایگاه سیاسی و اقتصادی‌اش در عرصه جهانی به عنوان بازیگری مستقل در جهان نوظهور به جای بازیچه ای وابسته به یک جابنه گرایی و بی منطقی بی خردیدار آمریکا در دنیای چند جانبه گرایی دنیای امروز خواهد بود. بعد سوم اقدامات دیپلماسی اقتصادی ایران را در سفرهای مقامات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به ایران از جمله سفر بشار اسد رئیس جمهور سوریه و نیز وزیر خارجه لهستان به تهران می‌توان مشاهده کرد که حلقه تکمیلی آن نیز سفر امیر قطر به تهران و سفر رئیسی به عمان و امارات است. در این میان محور بودن همگرایی با همسایگان چنان است که باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه دیروز در دیدار با احمد بن حسن الحمادی دبیر کل وزارت امور خارجه قطر در قالب کمیته رایزنی‌های سیاسی ایران و قطر، اولویت همسایگی را یک راهبرد اساسی و نه یک تاکتیک مقطعی از سوی جمهوری اسلامی ایران اعلام نمود.
به هر تقدیر می‌توان گفت که حوزه دیپلماسی در این روزها تحرکات گسترده ای برای خنثی سازی تحریم‌ها و کسب منافع اقتصادی برای کشور صورت داده است که استمرار آن می‌تواند مولفه ای برای بهبود شرایط اقتصادی کشور باشد هر چند که همچنان همبستگی و مدیریت صحیح داخلی اصلی ترین مولفه برای رفع کاستی‌های اقتصادی کشور است.
نویسنده : قاسم غفوری
سفر خانم دوهان به تهران به عنوان فردی با سابقه گزارش نویسی علیه تاثیرات مخرب تحریم‌ها و رفتارهای قهرآمیز آمریکا علیه سایر کشورها را می‌توان نقطه عطفی در بی اثر کردن تحریم‌ها در عرصه جهانی دانست چنانکه طی روزهای اخیر اعمال کنندگان تحریم و رفتارهای قهری یک‌جانبه علیه ملت ایران، به جوسازی رسانه‌ای و تخریب جایگاه خانم دوهان پرداخته و با حاشیه‌سازی و جوسازی به دنبال مانع‌تراشی در عملکرد او هستند.با توجه به این شرایط می‌توان گفت که هراس تحریم‌‌کنندگان ایران از سفر خانم دوهان به این دلیل است که این سفر می‌تواند ماهیت ضد بشری تحریم‌ها و سیاست‌های قهری یک‌جانبه خویش علیه ملت ایران را برای جهانیان آشکار سازد.
بعد دیگر دیپلماسی فعال و عملگرا با محوریت اقتصادی را در میزبانی از انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا می‌توان مشاهده کرد که دیروز ۲۰ اردیبهشت برای ادامه گفتگو با مسئولین جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر کرد.این سفر در حالی صورت گرفت که حضور مورا در تهران برگرفته از روحیه و انگیزه بالای جمهوری اسلامی ایران برای به نتیجه رسیدن مذاکرات است چنانکه از همان ابتدای دور هفتم مذاکرات در دولت سیزدهم ایران تنها طرف مذاکرات وین بود که با دستور العملی منطقی و اجرایی وارد مذاکرات شد و مسیر را برای آغاز و استمرار گفت و گوها هموار نمود مسئله اصلی آن است که دستیابی به توافق قوی، پایدار و قابل اتکا، ضمن آنکه امکان‌پذیر است مستلزم واقع‌بینی واشنگتن و اروپا و درس گرفتن از اشتباهاتی است که به وجود آورنده شرایط پیچیده امروز است.
سفر مورا به تهران زمانی می‌تواند موثر و تسریع کننده روند مذاکرات باشد که اروپا به جای روشهای تکراری و بی نتیجه گذشته، قدم در مسیری جدید نهد که محور آن نیز از یک سو اجرایی ساختن و احترام به خطوط قرمز و مذاکراتی ایران است که در چارچوب برجام و منطق جهانی مطرح شده است و از سوی دیگر به جای بازی یک بام و دو هوا و سیاست پاندولی ادعای مذاکره و همراهی با آمریکا، رویه‌ای مستقل از واشنگتن در پیش گرفته و برای تغییر رفتار آمریکا گام بردارد که نتیجه آن قطعا منافع قابل توجهی برای اروپا چه در روابط با تهران و چه در احیای جایگاه سیاسی و اقتصادی‌اش در عرصه جهانی به عنوان بازیگری مستقل در جهان نوظهور به جای بازیچه ای وابسته به یک جابنه گرایی و بی منطقی بی خردیدار آمریکا در دنیای چند جانبه گرایی دنیای امروز خواهد بود. بعد سوم اقدامات دیپلماسی اقتصادی ایران را در سفرهای مقامات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به ایران از جمله سفر بشار اسد رئیس جمهور سوریه و نیز وزیر خارجه لهستان به تهران می‌توان مشاهده کرد که حلقه تکمیلی آن نیز سفر امیر قطر به تهران و سفر رئیسی به عمان و امارات است. در این میان محور بودن همگرایی با همسایگان چنان است که باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه دیروز در دیدار با احمد بن حسن الحمادی دبیر کل وزارت امور خارجه قطر در قالب کمیته رایزنی‌های سیاسی ایران و قطر، اولویت همسایگی را یک راهبرد اساسی و نه یک تاکتیک مقطعی از سوی جمهوری اسلامی ایران اعلام نمود.
به هر تقدیر می‌توان گفت که حوزه دیپلماسی در این روزها تحرکات گسترده ای برای خنثی سازی تحریم‌ها و کسب منافع اقتصادی برای کشور صورت داده است که استمرار آن می‌تواند مولفه ای برای بهبود شرایط اقتصادی کشور باشد هر چند که همچنان همبستگی و مدیریت صحیح داخلی اصلی ترین مولفه برای رفع کاستی‌های اقتصادی کشور است.
نویسنده : قاسم غفوری