سازمان ملل، دو روز پیش کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه تسلیحات اتمی (ان.پی.تی) را که همهگیری کروناویروس ۲ بار جلوی برگزاری آن را گرفت، آغاز کرد. بر اساس سنوات گذشته اساس و محور این نشستها تلاش برای رسیدن به اجماع جهانی در جهت رفع نواقص معاهدات ان پی تی، کمک به دست یابی کشورها به انرژی صلح آمیز هسته ای، مقابله با گسترش سلاح هستهای و در نهایت نابودی این تسلیحات است. نشست اخیر در حالی برگزار شده که در مواضع مقامات آژانس و کشورهای غربی نکاتی قابل توجه مشاهده میشود که محور آن را نیز برجسته سازی ایران و فعالیتهای هستهای آن تشکیل میدهد. گروسی مدیر کل آژانس در نشست مذکور از نیاز به دسترسی بیشتر به تاسیسات هستهای ایران سخن گفته و مدعی شد که ما به دسترسیهایی نیاز داریم که با عمق و وسعت برنامه هستهای آنها متناسب باشد. تنها در آن صورت است که آژانس میتواند ضمانتهای ضروری و معتبری ارائه دهد مبنی بر اینکه فعالیتها در جمهوری اسلامی ایران در راستای اهداف صلحآمیز است. همچنین ایالات متحده، فرانسه و انگلیس برای دهمین کنفرانس بازبینی پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (ان پی تی)، در خصوص برنامه هستهای ایران بیانیه صادر و مدعی شدند که موضع آنها این است که جمهوری اسلامی ایران نباید به توانمندی ساخت سلاح هستهای دست پیدا کند.
از سوی دیگر آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا مدعی شد که ایران تمایلی برای بازگشت به توافق هستهای ندارد. جو بایدن رئیس جمهور آمریکا نیز به مسئله مذاکرات رفع تحریمها با ایران پرداخته و گفته است: ایالات متحده مصمم است از طریق قدرت الگویی خود رهبری کند. ما از طریق دیپلماسی- با هماهنگی شریکان و متحدانمان در منطقه طرحی برای بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام تدوین کردهایم تا اطمینان حاصل کنیم که ایران به سلاح هستهای دست پیدا نمیکند..
نگاهی بر مواضع مطرح شده در دو بعد اصلی قابل توجه است نخست آنکه رویکرد تکراری و نخ نما شده غربیها به متهم سازی ایران به فعالیت غیر صلح آمیز هستهای، تکرار همان رویکردهای دروغ پردازانه و البته باج خواهانه و توجیه گرایانه برای ادامه تحریمهاست چنانکه وزارت خزانهداری آمریکا ۶ شرکت و یک کشتی را به بهانه ارتباط با ایران در فهرست تحریمها قرار داد. غربیها با این رفتار این پیام را مخابره کردهاند که تغییری در ماهیت رفتاری ضد ایرانی انها ایجاد نشده و نخواهد شد. رفتاری که ابهامات در صداقت ادعاهای بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا منبی بر تدوین راهکار و پیشنهادات سازنده برای تحقق توافق را افزایش میدهد. دوم آنکه این سخنان ادعایی علیه ایران در حالی است که کشورهای مذکور و سایر دارندگان سلاح هستهای بالاترین سرمایه گذاری برای توسعه بمب های هستهای را داشته اند چنانکه کمپین بین المللی برای نابودی سلاحهای هستهای در گزارشی عنوان میکند آمریکا در سال ۲۰۲۱، به تنهایی ۴۴.۲ میلیارد دلار برای توسعه تسلیحات اتمی هزینه کرده که در مقایسه با سال قبل از آن ۱۲.۷ درصد افزایش را نشان میدهد.کشورهای روسیه، فرانسه و انگلیس قرار دارند که به ترتیب، ۸.۶ میلیارد دلار، ۵.۹ میلیارد دلار و ۶.۸ میلیارد دلار صرف توسعه تسلیحات اتمی کردهاند. رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۱ به میزان ۱.۲ میلیارد دلار صرفه توسعه زرادخانه اتمی خود کرده است. نپرداختن به این رفتارها در نشست ان پی تی و اصرار غربیها بر حفظ توان هستهای به رغم اصل نابودی این تسلیحات نشان می دهد که بازنگری در ان پی تی برای خلع سلاح هستهای صورت نخواهد گرفت و دارندگان سلاح هستهای همچنان به تهدید امنیت جهان میپردازند.
با توجه به این حقایق میتوان گفت که گزینه امروز جمهوری اسلامی در کنار ادامه رویکرد مذاکراتی، تکیه بر اصل توسعه دانش هستهای میباشد که راهاندازی صدها ماشین سانتریفیوژ از جمله IR۱ و ماشینهای پیشرفته از جمله ماشین IR۶ طی روزهای اخیر اقدامی صحیح در این مسیر بوده است. چنانکه ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز عنوان داشته:« نتیجهبخش بودن مذاکرات رفع تحریمهای ایران در گرو پاسخ مثبت آمریکا به درخواستهای مشروع ایران است». قطعا تا زمانی که این مهم محقق نشود، ایران هیچ کدام از تعهدات تعلیق شده را انجام نخواهد داد تا مانع از توهم غرب مبنی بر کارآمدی تحریمها و فشارها برای امتیازگیری گردد.
نویسنده: قاسم غفوری
از سوی دیگر آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا مدعی شد که ایران تمایلی برای بازگشت به توافق هستهای ندارد. جو بایدن رئیس جمهور آمریکا نیز به مسئله مذاکرات رفع تحریمها با ایران پرداخته و گفته است: ایالات متحده مصمم است از طریق قدرت الگویی خود رهبری کند. ما از طریق دیپلماسی- با هماهنگی شریکان و متحدانمان در منطقه طرحی برای بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام تدوین کردهایم تا اطمینان حاصل کنیم که ایران به سلاح هستهای دست پیدا نمیکند..
نگاهی بر مواضع مطرح شده در دو بعد اصلی قابل توجه است نخست آنکه رویکرد تکراری و نخ نما شده غربیها به متهم سازی ایران به فعالیت غیر صلح آمیز هستهای، تکرار همان رویکردهای دروغ پردازانه و البته باج خواهانه و توجیه گرایانه برای ادامه تحریمهاست چنانکه وزارت خزانهداری آمریکا ۶ شرکت و یک کشتی را به بهانه ارتباط با ایران در فهرست تحریمها قرار داد. غربیها با این رفتار این پیام را مخابره کردهاند که تغییری در ماهیت رفتاری ضد ایرانی انها ایجاد نشده و نخواهد شد. رفتاری که ابهامات در صداقت ادعاهای بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا منبی بر تدوین راهکار و پیشنهادات سازنده برای تحقق توافق را افزایش میدهد. دوم آنکه این سخنان ادعایی علیه ایران در حالی است که کشورهای مذکور و سایر دارندگان سلاح هستهای بالاترین سرمایه گذاری برای توسعه بمب های هستهای را داشته اند چنانکه کمپین بین المللی برای نابودی سلاحهای هستهای در گزارشی عنوان میکند آمریکا در سال ۲۰۲۱، به تنهایی ۴۴.۲ میلیارد دلار برای توسعه تسلیحات اتمی هزینه کرده که در مقایسه با سال قبل از آن ۱۲.۷ درصد افزایش را نشان میدهد.کشورهای روسیه، فرانسه و انگلیس قرار دارند که به ترتیب، ۸.۶ میلیارد دلار، ۵.۹ میلیارد دلار و ۶.۸ میلیارد دلار صرف توسعه تسلیحات اتمی کردهاند. رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۱ به میزان ۱.۲ میلیارد دلار صرفه توسعه زرادخانه اتمی خود کرده است. نپرداختن به این رفتارها در نشست ان پی تی و اصرار غربیها بر حفظ توان هستهای به رغم اصل نابودی این تسلیحات نشان می دهد که بازنگری در ان پی تی برای خلع سلاح هستهای صورت نخواهد گرفت و دارندگان سلاح هستهای همچنان به تهدید امنیت جهان میپردازند.
با توجه به این حقایق میتوان گفت که گزینه امروز جمهوری اسلامی در کنار ادامه رویکرد مذاکراتی، تکیه بر اصل توسعه دانش هستهای میباشد که راهاندازی صدها ماشین سانتریفیوژ از جمله IR۱ و ماشینهای پیشرفته از جمله ماشین IR۶ طی روزهای اخیر اقدامی صحیح در این مسیر بوده است. چنانکه ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز عنوان داشته:« نتیجهبخش بودن مذاکرات رفع تحریمهای ایران در گرو پاسخ مثبت آمریکا به درخواستهای مشروع ایران است». قطعا تا زمانی که این مهم محقق نشود، ایران هیچ کدام از تعهدات تعلیق شده را انجام نخواهد داد تا مانع از توهم غرب مبنی بر کارآمدی تحریمها و فشارها برای امتیازگیری گردد.
نویسنده: قاسم غفوری