رجب طیب اردوغان که نزدیک به دو دهه است بر مسند ریاست برترکیه تکیه زده است همچنان در تصور تبدیل شدن به قدرت برتر منطقه است حال آنکه سیاست‌های وی در عرصه منطقه‌ای و جهانی بیانگر تناقضاتی است که با این رویکرد همخوانی ندارد.سیاست‌های اردوغان را در قالب روس گرایی و غرب گرایی می‌توان مورد ارزیابی قرار داد. در یک سوی معادله ترکیه تلاش دارد تا خود را کشوری مستقل نشان داده که بر اساس منافعش تصمیم می گیرد چنانکه در این چارچوب رویکرد به خرید تسلیحاتی از روسیه از جمله اس ۴۰۰ را در دستور کار دارد. ترکیه در قالب تحولات منطقه دیدارهایی با روسیه بویژه در قالب سوریه داشته است. درهمین حال در حوزه اقتصادی نیز مناسبات دو کشور قابل توجه است. در سوی دیگر ترکیه نگاهی به غرب را نیز همچنان در ابعاد گسترده‌ای ادامه می‌دهد. اقدام علیه سوریه و عراق، رویکردهای آشکار و پنهان به رژیم صهیونیستی، ایفای نقش علیه لبنان که به بحران اقتصادی آن دامن زده است، ایجاد بحران در آسیای مرکزی و قفقاز در لوای حمایت از جمهوری آذربایجان، همکاری گسترده با غرب در افغانستان در قالب ناتو و... بخش‌هایی از رفتار است. نکته قابل توجه آن است که این رفتارها در حالی از سوی ترکیه صورت می‌گیرد که مجموعه‌ای از تناقضات در آن دیده می‌شود چنانکه تحرکات ترکیه در سوریه و آسیای مرکزی و قفقاز بر اساس منافع غرب و علیه روسیه است در حالی که خرید اس ۴۰۰ روس و نیز باج خواهی از اروپا بر سر پناه‌جویان و نیز درگیری‌های ترکیه با یونان بر سر قبرس ، عملا مغایر با خواسته‌های اروپا می‌باشد. به عبارتی دیگر می‌توان گفت که اردوغان از یک سو در حوزه سیاسی میان روابط با روسیه و غرب مانده است و از سوی دیگر منافع ملی خویش را در تضاد با رویکرد ایدئولوژیک ادعایی قرار داده است که نمود آن را در قبال فلسطین و روابط آشکار و پنهان با رژیم صهیونیستی می‌توان مشاهده کرد. در همین حال با نام حمایت از فلسطین مجبور به تعدیل روابط با برخی کشورهای عربی همچون عربستان، امارات و بحرین است در حالی که بر اساس منافع اقتصادی‌اش روابط با آنها را ضروری می‌داند. در حوزه حمایت از اخوان نیز در حالی رویکرد منفی به مصر داشته که اکنون به دنبال بازسازی روابط با این کشور است. زنجیره این رفتارها در کنار هم بیانگر یک اصل مهم است و آن اینکه اردوغان درگیر مجموعه‌ای از تفاقضات است که موجب شده تا ترکیه عملا نتواند سیاست یکدستی را پیگیری نماید و در قالبی پاندولی در حال حرکت در میان سیاست‌های متضاد است. روندی که در نهایت می‌تواند زمینه‌ساز هزینه‌های بسیاری بر ترکیه خواهد شد و حتی می‌تواند به تزلزلز پایه‌های قدرت اردوغان منجر شود.

^{نویسنده: علی تتماج}