آيسام نيك پور: مصرف نادرست و خودسرانه دارو از جمله آنتی بیوتیکها توسط افرادی که تمایل ندارند به سراغ پزشک بروند، عوارض ناگواری به دنبال دارد. هر ایرانی به طور متوسط 339 عدد دارو در سال مصرف می کند که چهار برابر میانگین جهانی است. درواقع بايد گفت استفاده خودسرانه ازاین داروها گذشته از اینکه از نظر اقتصادی باعث خسارات زیادی به کشور و تحمیل هزینه فراوان به مریض می‌شود، باعث ایجاد مقاومت دارویی باکتری‌ها هم می‌شود‌. دارو، نقل و نبات نيست در حالی که مصرف نادرست آنتی‌بیوتیکها پنجمین عامل مرگ و میر در دنیا شناخته شده است ،از 10 قلم دارو که بیشترین مصرف را در کشور دارد 4 قلم آن آنتی بیوتیکها هستند و در 49 درصد از نسخه‌های پزشکان کشور حتما یک قلم آنتی‌بیوتیک وجود دارد. همچنین گفتني است 40 درصد از مردم ایران، دارو را بدون نسخه و تجویز پزشک به صورت خودسرانه مصرف می‌کنند که این مصرف خودسرانه نه تنها موجب درمان بیماری نمی‌شود بلکه عوارض دیگری نیز برای بیمار به دنبال دارد. در همين خصوص گزارشهای وزارت بهداشت حاکی از این است که آمار فروش آنتی‌بیوتیکها و نسخ پزشکی نشان می‌دهد مصرف این نوع داروها با پراکندگی بیماریها و میزان جمعیت کشور تناسب ندارد. بر اساس گزارش دفتر آموزش و ارتقاء سلامت وزارت بهداشت، نیمی از بیماران مراجعه کننده به پزشکان عمومی حداقل یک نوع آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کنند که این آمار نشان می‌دهد 50 درصد بیماران نیاز به آنتی‌بیوتیک درمانی دارند اما در واقع اینگونه نیست چرا که در کشور بسیاری از بیماریها ریشه ‌کن شده و دیگر نیاز به درمان صرف با آنتی‌بیوتیکها وجود ندارد. در بسیاری از بیماریها از جمله سرماخوردگی ضرورتی برای مصرف آنتی‌بیوتیکهای درمانی احساس نمی‌شود اما شاهد تجویز بی‌رویه این دارو در نسخ بیماران هستیم. به طوری‌که دکتر محمدرضا شانه ساز مدیر کل نظارت بر تولید دارو وزارت بهداشت،مي گويد: در سال 89 پزشکان به طور متوسط برای 49 درصد بیماران خود حداقل یک قلم آنتی بیوتیک تجویز کردند. این در حالی است که سالانه بیش از 10 هزار مورد عارضه ناشی از مصرف اشتباهی دارو در کشور رخ می دهد. هر ایرانی به طور متوسط 339 عدد دارو در سال مصرف می کند که چهار برابر میانگین جهانی است. این در حالی است که در کشور هر نسخه 2/3 قلم دارو نوشته می شود که در دنیا به طور میانگین 2/1 قلم دارو در هر نسخه است. همچنین سرانه مصرف دارو در کشور 30 دلار و این رقم در دنیا 90 دلار است. كارشناسان چه مي گويند؟ با روندی که در مصرف بی رویه آنتی بیوتیکها در دنیا طی می شود این تهدید وجود دارد که دیگر آنتی بیوتیکها اثرگذارنبوده و یک بیمار با سرما خوردگی ساده دیگر به هیچ دارو و آنتی بیوتیکی جواب ندهد و در پی آن شاهد مرگ و میر گسترده‌ای خواهیم بود. در همين خصوص دکترعلی نوربابايي، متخصص اورولوژی ضمن هشدار نسبت به مصرف خود سرانه و ناآگاهانه دارو و آنتی بیوتیکها که می تواند موجب اختلال و نارسایی در عملکرد کلیه ها و قلب شود، به «سياست روز»مي گويد: پزشکان با بروزبرخی از بیماریها در فرد مانند گلو دردهای چرکی و عفونتهای پوستی مصرف آنتی بیوتیک را توصیه می کنند در حالی که مصرف خودسرانه و ناآگاهانه آنتی بیوتیک کلیه ها و قلب فرد را در معرض خطر قرار می دهند. به اعتقاد وي استفاده از تمامی داروها به ویژه خانواده مایسین ها باید زیر نظر پزشک انجام شود و پزشکان نیز موظفند در طول دوره درمان بیمار را از عوارض جانبی داروها آگاه کنند. اين متخصص اورولوژي همچنين معتقداست: مهمترین عوامل موثردرمصرف بی رویه دارو، درخواستهای مردمی و فشار بیماران به پزشکان، خود درمانی دارویی و مراجعه به داروخانه ها برای دریافت داروی بدون نسخه، آشنانبودن برخی پزشکان با مبانی تجویز دارو و همچنین مصرف برخی ویتامینها و آنتی بیوتیکها در دامداریها است. درهمين خصوص اعظم محمدي ،كارشناس ارشد بهداشت مصرف خودسرانه دارو را عاملي براي تشديد بيماري‌ها و ايجاد عوارض خطرناك عنوان مي كند. محمدي درارتباط با مصرف خودسرانه دارو به « سياست روز» مي گويد: داروهاي كاهش دهنده و افزايش دهنده وزن كه به صورت قاچاقي و غير مجاز در بازارد عرضه مي‌شود، بدون پروانه بهداشتي بوده و مصرف خودسرانه اين داروها باعث ايجاد عوارض خطرناكي در بدن مي‌شود. وي درادامه تصريح مي كند: در اين داروها از تركيبات شيميايي غير مجاز استفاده مي‌شود كه همگي، بدون مجوز بهداشتي هستند و قطعا عوارض جانبي را به همراه دارند. اين كارشناس مسئول بهداشت همچنين ادامه مي دهد: بهترين و مطمئن‌ترين راه براي كاهش و يا افزايش منطقي وزن، ورزش و رژيم غذايي اصولي و بلندمدت زير نظر متخصص تغذيه است. محمدي همچنين هشدار مي دهد:چنانچه دارويي مورد نياز است اين دارو بايد توسط پزشك تجويز شود و شخص خودسرانه دارو مصرف نكند زيرا با مصرف خودسرانه دارو دچار بيماري‌هاي ديگري نيز مي‌شود. حرف آخر آنچه مسلم است، شرایط مختلفی در مصرف بی رویه و نادرست اقلام دارویی در کشور اثرگذار است که از جمله آنها می توان مشکلات برخی افراد برای پرداخت ویزیت پزشک اشاره کرد. همچنین توصیه‌های دوستانه و فرهنگ غلط مصرف دارو نیز یکی دیگر ازعلل گرایش مردم به مصرف خودسرانه دارو است. این وضعیت باعث شده که مراجعات مردم به داروخانه ها برای تهیه داروهای بدون نسخه روز به روز افزایش یابد و آن هم در حالی که عوارض ناگوار مصرف خودسرانه دارو به مراتب هزینه سنگین تری به فرد و جامعه تحمیل می کند.