گروه‌های فلسطینی بار دیگر در قاهره گردهم آمدند. اگر چه گروه های فلسطینی تجربه چندان خوشایندی از نشست‌های قاهره ندارند اما به نظر می‌رسد این بار یک امیدواری اطمینان بخشی آنان را رهسپار قاهره کرده است. این نکته مهم است که تمامی گروه های فلسطینی در نشست قاهره حضور ندارند و تنها گروه‌هایی در این نشست شرکت کردند که تفاهم نامه سال ۲۰۱۱ قاهره را امضا کرده‌اند. یک عضو دفتر جنبش سیاسی حماس درباره این نشست گفته است ما با "قلب و عقل باز" به امید رسیدن به توافقی به قاهره می‌رویم که بتواند زمینه مواجهه با رژیم صهیونیستی را فراهم کند.
چنین به نظر می‌رسد که نشست قاهره چگونگی مشارکت گروه‌های فلسطینی به ویژه جنبش حماس را در انتخابات آینده مشخص خواهد کرد تا جایی که خلیل الحیه عضو دفتر سیاسی حماس گفته است که شکل و چگونگی مشارکت حماس در انتخابات به مفاد مورد توافق نشست قاهره بستگی دارد. حماس همچنین اعلام کرده است که تمامی گزینه‌ها برای چگونگی شرکت در انتخابات را بررسی کرده است.
براساس آیین نامه‌ای اجرایی انتخابات فلسطین، قرار است این انتخابات در سه مرحله زمانی برگزار شود:
۱- انتخابات قانونگذاری ( پارلمانی) در ۲۲ ماه می
۲- انتخابات ریاست تشکیلات خودگردان در ۳۱ ژوئن
۳-انتخابات شورای ملی در ۳۱ آگوست
این در حالی است که آخرین انتخابات فلسطین یا همان شورای قانونگذاری فلسطین در آغاز سال ۲۰۰۶ برگزار شد که در آن زمان، حماس در یک نتیجه بی‌سابقه بر محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین که دوران قانونی ریاست وی مدتهاست پایان یافته، پیروز شد و اکثریت کرسی‌های پارلمان را به دست گرفت.به طور کلی مهمترین دستور کار نشست قاهره که محور اصلی گفتگوها خواهد بود، فرایند قانونی و حقوقی انتخابات فلسطین است.توافق برای بازنگری در دادگاه قانون اساسی نیز یکی از موضوعات مهم است؛ گروه‌های فلسطینی این نکته را گفته‌اند که قرار است در موضوع دادگاه قانون اساسی با "روح برادرانه "بازنگری شود.این در حالی است که شورای قانونگذاری سابق فلسطین که اکثریت کرسی‌های آن در اختیار حماس بود در سال ۲۰۱۸ توسط همین دادگاه قانون اساسی منحل شد.
نشست قاهره از برخی جهات اگرچه مهم است اما با این وجود چشم انداز روشنی وجود ندارد به دلیل اینکه هنوز موضوعات اختلافی بین مقاومت و تشکیلات خودگردان باقی مانده است که هنوز ساز و کار آن مشخص نشده است. نکته مهمی که می‌تواند این توافق را در یک مسیر مبهم قرار دهد فشار برخی کشورهای عربی و نیز رژیم صهیونیستی است که منافع خود را در توافق داخلی گروه های فلسطینی در خطر می‌بینند. به ویژه اینکه این اطمینان نیز وجود دارد که مقاومت در هر فرایند قانونی و انتخاباتی پیروز خواهد شد و این کار را برای اسرائیل دشوار می‌کند به ویژه اینکه گروه های مقاومت هرگونه سازش و مذاکره با رژیم صهیونیستی را نمی‌پذیرند، و این در حالی است که تشکیلات خودگردان خود را ملزم به این موضوع کرده است.
اما شاید نکته ای که باعث شود جنبش فتح و تشکیلات خودگردان به این توافق دست کم برای برگزاری انتخابات راضی شوند وضعیت داخلی و متزلزل رژیم صهیونیستی و نیز تجربه و عبرت این گروه از مذاکره با اسرائیل است. به عبارتی تشکیلات خودگردان و در راس آن ابومازن به این نتیجه رسیده‌اند که مذاکره با اسرائیل هیچ دستاوردی جز تحقیر و تنزل آرمان‌های فلسطین نداشته است.
حال پرسشی که مطرح می‌شود این است که با وجود تجربه‌های گذشته توافقات قاهره و نظیر چنین نشست‌هایی بین فتح و گروه های دیگر فلسطینی چه عاملی باعث شده است تا گروه های فلسطینی بار دیگر به این نشست تن دهند. پاسخ این است که گروه های فلسطینی اکنون در زمینه نظامی و سیاسی به یک برتری دست یافته‌اند و از مقبولیت و پشتوانه بیشتر داخلی حتی در مناطق کرانه باختری برخوردارند و نکته دیگر اینکه معمولا این گروه ها از هر فرصتی برای پایان شکاف داخلی استفاده می‌کنند.
این باور نیز در میان افکار عمومی فلسطین نیز وجود دارد که مانع اصلی شکاف داخلی بین گروه‌های فلسطینی در جایی خارج از نشست قاهره است. یعنی رژیم صهیونیستی و فشار برخی از کشورهای عربی است که فرآیند عادی‌سازی را در پیش گرفتند.
چرا که بی تردید امارات و بحرین خواهان دستیابی به چنین توافقی نیستند که احساس می‌شود روند رسمی شدن عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی را به مخاطره می‌اندازد. البته وضعیت اردوگاه سازش بعد از ترامپ نیز باید بررسی شود. رفتار و رویکرد ترامپ درباره فلسطین و فشار حداکثری به فلسطینی‌ها و انجام اقداماتی نظیر امضای معامله قرن، طرح الحاق کرانه باختری، انتقال سفارت آمریکا و علنی کردن عادی سازی روابط با رژیم صهیونسیتی تجربه سنگینی برای اردوگاه مذاکره و سازش بود تا دریابد بر اساس گزینه مذاکره نمی‌توان آرمان‌های ملت فلسطین را محقق کرد. هر چند باید گفت که این اردوگاه هزینه بسیار هنگفتی را برای درک این موضوع به ملت فلسطین تحمیل کرد.
به هر حال اگر گروه‌های فلسطینی به توافق دست یابند پیروز اصلی ملت فلسطین خواهد بود که گزینه مقاومت را به عنوان آرمان اساسی خود انتخاب کرده است و اگر بنا به دلایلی و فشار برخی کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی این توافق ناکام بماند یا دست کم در فرایند زمانی گرفتار شود آنگاه نیز گروه‌های مقاومت دست برتر را خواهند داشت که حسن نیت خود را برای پایان شکاف داخلی و اهتمام به آلام و آرمان‌های ملت فلسطین به کار گرفتند.
نویسنده: محمد امین بنی تمیم
