رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اخیرا از تغییراتی در قانون اساس این کشور گفته است. وی ادعا دارد که این تغییرات بر اساس ساختار جمهوری صورت خواهد گرفت. حال این سوال مطرح است که چرا اردوغان چنین طرحی را در پیش گرفته و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟ نگاهی به کارنامه اردوغان نشان می‌دهد که او حرکتی گام به گام را برای رسیدن به قدرت مطلق و حتی مادام العمر کردن این روند اجرا کرده است. وی در سال ۲۰۱۶ با ادعای مقابله با کودتاگران در حالی سرکوب و حذف مخالفان را صورت دارد که با اصلاح قانون اساسی ساختار سیاسی ترکیه را به ریاستی سوق داد تا قدرت مطلق را در دستان رئیس جمهور تجمیع نماید. اردوغان به مرور حتی به حذف مخالفان درون حزبی‌اش که زمانی همراه او بودند پرداخت که حذف داوود اوغلو که زمانی وزیر خارجه و نخست وزیر وی بود نمودی از آن است. اردوغان در حالی رویای پادشاه مطلق بودن را در سر دارد که در عرصه داخلی با چالشهای مواجه شده است. از یک سو بحران کرونا و درگیری‌های نظامی به سوریه، عراق، قفقاز و... از توان اقتصادی ترکیه کاسته است بویژه اینکه محور درآمدی ترکیه را گردشگری تشکیل می‌دهد که با بحران کرونا این امر تحت الشعاع قرار گرفته است. لز سوی دیگر نه تنها احزاب مخالف از جمله جریان های کردی و حزب ترقی‌خواه به مخالفت با سیاست‌های وی می پردازند و از سوی دیگر در درون حزب عدالت و توسعه نیز چند صدایی به گوش می رسد. افرادی مانند عبدالله گل و داوود اوغلو رویکرد انتقادی علیه اردوغان در پیش گرفته و حتی از تاسیس احزاب جدید برای مقابله با سیاست‌های وی خبر داده‌اند. این شرایط در عرصه داخلی برای اردوغان در حالی رقم خورده است که او در عرصه سیاست خارجی با مباحثی همچون ثبت دستاوردهای قابل توجه در جنگ اخیر قره باغ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان و نیز تحرکات نظامی در سوریه و عراق در کنار چانه زنی با اروپا بر آوارگان سوری روبروست. اردوغان بر این تصور است که با بهره گیری از دستاوردهای خارجی می‌تواند، جامعه ترکیه را به اجرای خواسته‌هایش یعنی تثبیت و انحصار قدرت برای بلند مدت هدایت نماید. بر این اساس اقدام وی برای طرح اصلاح قانون اساسی را می‌توان تقویت نهاد ریاست جمهوری در برابر پارلمان و جریان‌های مخالف دانست که با تکیه بر دستاوردهای خارجی به دنبال آن است. به عبارتی اردوغان در حال اجرای دیکتاتوری مطلق گرایی است که تنها انحصار قدرت را در دستان او قرار کرد. رویکردی که می‌تواند در آینده ترکیه در عرصه داخلی و خارجی زمینه ساز چالشها و بحران‌های جدیدی برای این کشور گردد که حاصل آن کاهش هر چه بیشتر موقعیت مردمی اردوغان می تواند باشد.
نویسنده: علی تتماج
