درس‌های یک تجربه تلخ

آمریکا و ناتو پس از ۲۰ سال اشغال افغانستان در حالی بدون پاسخگو بودن درباره خسارت‌های سنگینی که به این کشور تحمیل کردند، ناگهان اقدام به خروج از افغانستان کردند. این اقدام با طراحی از پیش صورت گرفته به نزاع داخلی در افغانستان منجر شده است. نکته قابل توجه آنکه وزرای خارجه روسیه و پنج کشور منطقه آسیای میانه شامل قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان، بعد از دیداری که در تاشکند داشتند؛ در بیانیه ای مشترک خواستار حل مسئله افغانستان از مسیر مذاکرات بین الافغانی شدند.
در همین حال اعلام شد که هیچکدام از کشورهای متحد روسیه در آسیای مرکزی قصد میزبانی از نیروها و زیرساخت‌های آمریکا که از افغانستان خارج می‌شود را ندارند. این در حالی است که آمریکا به بهانه خروج ادعایی از افغانستان، به دنبال آن است تا در راستای حفظ نفوذ خود در منطقه، حتی الامکان یکی از همسایگان شمالی افغانستان را برای میزبانی از نظامیان خود تطمیع کند و حتی دست به دامن پاکستان نیز شده است. حال این سوال مطرح است که چرا به کشورهای مذکور چنین رویکردی را در پیش گرفته اند؟ هر چند که مسئله‌ای همچون وابستگی نظامی و امنیتی کشورهای مذکور به روسیه از علل این رفتار است اما تجربیات تلخ منطقه را می‌توان عامل اصلی این تصمیم دانست. از یک سو آمرکیا در حالی ۲۰ سال در افغانستان حضور داشته که هیچ اقدامی برای حل بحران‌های این کشور نداشته و نتیجه این اشغالگری امروز جنگ داخلی و بحران های اقتصادی و اجتماعی است. از سوی دیگر آمریکایی‌ها در حوزه بالکان نیز وعده‌های بسیاری برای کمک به کشورهایی مانند اوکراین،گرجستان و ... داده بودند اما نتیجه آن وعده‌ها انقلاب‌های رنگی و در نهایت بحران امنیتی بود چنانکه گرجستان در جنگ نیابتی با روسیه آبخازیا و اوستیا را از دست داد و اوکراین نیز در جنگ نیابتی به جای غرب، کریمه را به روسیه واگذار کرد. به عبارتی دیگر می توان گفت که تجربه تلخ منطقه، پیامدهای بحران‌ساز وعده‌ها و اشغالگری آمریکاست لذا کشورهای منطقه دیگر پذیرنده پایگاه آمریکا نمی‌باشند و خواستار همگرایی منطقه‌ای به جای وابستگی به آمریکا هستند.

^{نویسنده: فرامز اصغری}