نگاهی بر طرحی که اجرای آن همچنان با ابهام همراه است
یارانه نان به مردم می‌رسد یا نانوا؟
در روزهای اخیر در حالی از نحوه جدید یارانه نان سخن به میان آمده است و آرد بخش صنعتی با افزایش قابل توجه قیمت همراه است همچنان ابهاماتی در این طرح وجود دارد بویژه برخی مسئولین از اختصاص یارانه به مردم و برخی از واریز یارانه به حساب انواها می گویند. با اجرای ناگهانی طرح حذف یارانه بخشی از صنعت نان کشور و تغییر شیوه آنچه پرداخت یارانه نان نامیده می‌شود ابهامات بسیاری در اجرای این طرح جامعه را در بر گرفت بویژه اینکه نان غذای قالب مردم است و تغییر در قیمت و نحوه توزیع آن تاثیرات اقتصادی و اجتماعی بسیاری خواهد داشت. در این میان بیان دیدگاه چند گانه از سوی مسئولین عملا این ابهام را بیشتر کرده است چنانکه برخی مسئولان از اختصاص یارانه به نانوا می گویند و برخی به مردم. در این چارچوب سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی در صفحه توئیتر خود نوشت: « وقتی پیشنهاد طرح هوشمندسازی یارانه را دادیم، دولت اجرای طرح در خصوص «نان سنتی» را به خود ما سپرد که از این هفته در برخی استانها آغاز می‌شود: ۱ قیمت نان افزایش نمی‌یابد. ۲ تعدیل قیمت آرد موجب کاهش قاچاق می‌شود. ۳ به ازای فروش نان، یارانه به حساب نانوا واریز می‌شود.» از سوی دیگر سبحانیان معاون وزیر اقتصاد و دارایی افزود: در حوزه نان هیچ تغییری در خرید مردم اتفاق نمی‌افتد یعنی همان طور که در روزهای اخیر نان گرفتند همان طور نان می‌خرند نه تنها گرانتر نمی‌خرند بلکه در نظر داریم ارزان‌تر از سال قبل هم خرید کنند.گفت: برنامه دولت این است که امسال نان را حداقل با ۱۰ درصد تخفیف نسبت به قیمت‌های فعلی به دست مردم برساند. از سوی دیگر نیز معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در مورد جزئیات اختصاص یارانه جدید نان به مردم گفت: لازم نیست مردم کارت جدید و یا حساب جدید باز کنند. مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در مورد طرح جدید اختصاص یارانه نان به برخی اقشار مورد نظر گفت: زیرساختی طراحی کردیم که وقتی خریدی انجام می‌شود که مربوط به کالاهای اساسی یارانه‌دار و مدنظر دولت است، در مرکز بانک مرکزی بررسی می‌شود که اگر کالا یارانه‌دار باشد، آیا به فرد خریدار یارانه تعلق می‌گیرد یا نه که اگر یارانه به او تعلق گیرد بخشی از هزینه خرید آن کالای اساسی از حساب شخص برداشت می‌شود و بخشی نیز به عنوان یارانه به آن اختصاص می‌یابد. وی گفت: هیچ کارت جدید و یا حساب جدیدی برای مردم صادر نمی‌شود و نیازی نیست که مردم کاری انجام دهند، بلکه افرادی که مشمول این یارانه می‌شوند هنگام خرید این یارانه به آنها اختصاص می‌یابد. معاون بانک مرکزی اظهار داشت: همچنین در مورد تسویه حسابی که با نانوایی‌ها انجام می‌شود تغییری نخواهیم داشت، به عبارت دیگر تسویه حساب با نانوایی‌ها و پرداختی که باید انجام شود، در همان سیکل و سامانه پایا که به صورت روزانه انجام می‌شود، حساب نانوایی‌ها تسویه خواهد شد و در مواردی که دسترسی سامانه ضعیف باشد هماهنگی لازم با وزارت فناوری اطلاعات و اطلاعات انجام شده است که همه نانوایی‌ها به دستگاه کارتخوان (P.O.S) مجهز شوند و زیرساخت‌ها در این زمینه تقویت می‌شود. رئیس سازمان امور مالیاتی نیز گفت: ساماندهی یارانه آرد و نان با جبران دهک‌های درآمدی هدف متناسب با سهم هزینه آرد صنعتی در بودجه خانوار و پرداخت یارانه آرد مصرفی نان سنتی در حلقه آخر زنجیره ارزش آرد، تکمیل خواهد شد.داود منظور رئیس سازمان امور مالیاتی در صفحه توئیتر خود نوشت: « شجاعت ودرایت تیم اقتصادی دولت در ساماندهی یارانه آرد در محیط مین گذاری شده توسط دولت قبل قابل تقدیر است. قطعا این اقدام سنجیده با جبران دهک های درآمدی هدف متناسب با سهم هزینه آرد صنعتی در بودجه خانوار و پرداخت یارانه آرد مصرفی نان سنتی در حلقه آخر زنجیره ارزش آرد، تکمیل خواهد شد.» نکته قابل توجه آنکه سید روح اله لطیفی سخنگوی گمرک در خصوص واردات گندم از سال ۱۳۷۱ تا ۱۴۰۰ توضیح داد: در ۳۰ سال گذشته ۹۶ میلیون و ۴۸۴ هزار و ۸۷۹ تن انواع گندم به ارزش ۲۲ میلیارد و ۸۴۵ میلیون و ۸۶۷ هزار و ۱۴۰ دلار وارد کشور شده است. وی افزود: بیشترین میزان واردات گندم به ترتیب در سال ۹۳ با هفت میلیون و ۴۲۹ هزار تن، سال ۱۴۰۰ با هفت میلیون و ۷۵ هزار تن، در سال ۱۳۸۰ با ۶ میلیون و ۷۷۱ هزار تن و در سال ۱۳۹۱ با همین میزان، در سال ۷۸ با ۶ میلیون و ۱۵۶ هزار تن، سال ۷۶ با پنج میلیون و ۹۴۲ هزار تن، سال ۸۷ با پنج میلیون و ۹۰۷ هزار تن، در سال ۷۹ با پنج میلیون و ۷۶۶ هزار تن و در سال ۸۸ با پنج میلیون و ۶۱ هزار تن بوده است. لطیفی در خصوص کمترین میزان واردات گندم طی این سال‌ها گفت: در سال ۹۷ با واردات کمتر از ۳۶۰ تن گندم، کمترین میزان واردات در طول یکسال را در سه دهه اخیر شاهد بودیم و پس از آن در سال ۹۶ با ۷۴ هزار تن، در سال ۸۴ با ۱۰۵ هزار تن، در سال ۸۶ با ۱۸۹ هزار تن و در سال ۹۰ با ۲۸۲ هزار تن کمترین میزان واردات در بین سال‌های ۷۱ تا ۱۴۰۰ رخ داده است.سخنگوی گمرک در خصوص متوسط ارزش خرید گندم در سه دهه اخیر افزود: قیمت هر کیلوگرم گندم در سال ۹۷ حدود هفتاد سنت بود که در مقیاس هر کیلوگرم گران‌ترین و بعد از آن در سال ۹۱ با ۳۸ ونیم سنت، در سال ۹۲ با ۳۷ سنت و در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۳۸۷ با ۳۵ سنت در ازای یک کیلوگرم گندم بالاترین میزان را برای خرید گندم را نشان می‌دهد.لطیفی گفت: در سال ۷۳ کمترین میزان ارزش برای یک کیلوگرم گندم، کمتر از ۱۰ سنت بوده و پس از آن در سال ۸۳ با ۱۲.۹ سنت، سال‌های ۸۴ و ۷۸ با ۱۳ سنت، سال ۷۹ با ۱۳.۲ سنت و سال ۸۱ با ۱۳.۴ سنت در ازای واردات یک کیلوگرم گندم محاسبه شده است. این اخبار در حالی منتشر شده است که گزارش‌ها از وضعیت نه چندان مطلوب گندم در جهان حکایت دارد چنانکه قیمت جهانی گندم در بحبوحه گزارش‌ها از اقدام هند برای اعمال محدودیت بر صادرات خود، افزایش جدیدی را ثبت کرد.این خبرگزاری تاکید می‌کند که قراردادهای آتی گندم در شیکاگو برای تحویل جولای ز جهش ۴.۲ درصدی داشت و قراردادهای امروز با ۱۰.۷۶۵ دلار در هر ۶۰ پوند وزنی معامله شد که بیشترین افزایش از ۸ آوریل سال جاری تاکنون است. از سوی دیگر یک مقام آژانس مواد غذایی سازمان ملل از ماندن نزدیک به ۲۵ میلیون تن غلات در اوکراین به علت چالش‌های زیرساختی و محاصره بنادر دریای سیاه خبر داد که عامل افزایش قیمت مواد غذایی در جهان است.بر اساس آمارها، تنها در نزدیک به دو ماه درگیری نظامی روسیه و اوکراین قیمت گندم حدود ۵۰ درصد رشد داشته است. در حال حاضر کارشناسان نسبت به تامین امنیت غذایی جهان در آینده هشدار می دهند. بسیاری از کشورها ذخیره سازی خود را بیشتر کرده اند به طوری که چین حدود نیمی از صادرات محصول گندم را در انبارهای خود ذخیره کرده است. با توجه به این آمارها به نظر می‌رسد که تغییرات در عرصه تولید گندم و غلات امری ضروری است اما نحوه اجرا و چگونگی مقابله با بحران جهانی امری مهم است چرا که قیمت افزایش بی رویه قیمت‌ها دستاوردی در این زمینه نخواهد بود و صرفا بر افزایش هزینه‌های مردم دامن می‌زن که تبعات اقتصادی و اجتماعی به همراه خواهد داشت.
