وضعیت برجام نامعلوم است، هیچ افق روشنی برای آن متصور نیست، احیای این توافق که از ابتدا هم لنگ می زد، دم مسیحایی می‌خواهد! توافق هسته ای ایران و ۱+۵ که باید بخوانید توافق با آمریکا، از همان زمان باراک اوباما رئیس جمهور وقت ایالات متحده، لنگی زیادی داشت.
پایی که برای ایران بود لنگ می زد چرا که توافقنامه به گونه ای تنظیم شده بود که تنها کشور مکلف و موظف به پایبندی ایران بود و اگر کوچکترین انحرافی پیدا می کرد با مجازات روبرو می شد.حتی از لغو تحریم ها هم خبری نبود بلکه از واژه تعلیق تحریم ها در برجام استفاده شده است.
ایران از نتایج پایبندی به تعهدات خود سودی نبرد، در حالی که همه تعهدات برجامی را اجرا کرد، طرف مقابل که خاصه آمریکا است، نه تنها به تعهداتش پایبند نبود بلکه هر کشوری که با ایران همکاری اقتصادی می کرد، تحت فشار و تحریم آن قرار می گرفت.با ورود ترامپ به کاخ سفید، حال و روز برجام وخیم تر شد و رو به احتضار گذاشت. رئیس جمهور وقت آمریکا سرانجام برجام را پاره کرد و رسما خروج خود را از توافق هسته ای با ایران اعلام کرد.
با گذشت سال ها از خروج آمریکا از برجام، هیچیک از کشورهای عضو گروه ۱+۵ به ویژه کشورهای اروپایی نتوانستند در جهت احیای برجام کاری انجام دهند یا در واقع نخواستند. «دست به یکی» آمریکا و اروپا و تقسیم کار بین آنها علیه ایران اسلامی، به شدت وجود دارد و این همکاری عمیق، دلیل اصلی شکست توافق هسته ای بوده است.
در هر صورت ایران در مقطعی توافقی را امضا کرده بود که با وجود ضعف های زیادی که داشت، می توانست، در صورت اجرای کامل آن بخشی از فشارهای اقتصادی بر کشور را بکاهد، اما از آنجا که آمریکا اعتقادی به لغو تحریم ها و پایان دادن به فشارهای اقتصادی علیه ایران ندارد، به برجام پایبند نماند و اروپا هم از ایالات متحده تبعیت کرد. با وجودی که امیدی به احیای برجام نمی رفت، پس از دولت تدبیر و امید، دولت مردم نیز به مذاکرات ادامه داد اما نتیجه ای حاصل نشد.
وابسته کردن شرایط اقتصادی به برجام که در واقع شرطی کردن آن است، مشکلی است که ایران را به خود دچار کرده، هر گاه سخن منفی درباره برجام گفته می شود، پس لرزه های آن بر روی ارز به ویژه دلار اثر می گذارد و بالا می رود.
اما زمانی هم که سکوت خبری است، کاهش ارزش دلار و ارز اتفاق نمی افتد و تنها تأثیر منفی برجام است که بر اقتصاد کشور نمایان می شود. با توجه به شرایطی که برجام برای ایران ایجاد کرده، غرب با این توافق که ابزاری در دست آنها برای فشار است، بازی سیاسی و اقتصادی با ایران را به جریان انداخته است.آمریکایی ها پس از پایان آخرین دور مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی، روسیه و چین، بارها گفته اند که برجام دیگر اولویت آنها نیست و حتی از دستور کار خارج شده است.
هر چند خروج آمریکا از برجام در زمان ریاست جمهوری ترامپ همین مسئله را تأکید می کند، اما اروپا خود را به احیای برجام پایبند نشان داده است.چرا تروئیکای اروپایی همچنان اعتقاد دارد که برجام را باید احیا کرد اما آمریکا چنین اعتقادی ندارد؟
قدر مسلم این رفتار دوگانه بازی سیاسی با ایران است. با وجودی که اروپا بارها گفته که برجام نمرده و حتی بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته که «جایگزینی بهتر از احیای برجام نمی‌شناسم» اما در عمل دیده نمی شود که اروپا برای برجام کار مثبتی کرده باشد.
با توجه به شرایطی که برجام ایجاد کرده، ایران باید تکلیف خود را با این توافق ناقص روشن کند و از وابستگی به آن که باعث شرطی شدن اقتصاد کشور شده رها سازد. حتی به نظر نمی‌رسد که با مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا هم نتیجه‌ای به دست آید چرا که سیاست ایالات متحده نسبت به ایران تغییر نکرده و نخواهد کرد.
نویسنده: محمد صفری
پایی که برای ایران بود لنگ می زد چرا که توافقنامه به گونه ای تنظیم شده بود که تنها کشور مکلف و موظف به پایبندی ایران بود و اگر کوچکترین انحرافی پیدا می کرد با مجازات روبرو می شد.حتی از لغو تحریم ها هم خبری نبود بلکه از واژه تعلیق تحریم ها در برجام استفاده شده است.
ایران از نتایج پایبندی به تعهدات خود سودی نبرد، در حالی که همه تعهدات برجامی را اجرا کرد، طرف مقابل که خاصه آمریکا است، نه تنها به تعهداتش پایبند نبود بلکه هر کشوری که با ایران همکاری اقتصادی می کرد، تحت فشار و تحریم آن قرار می گرفت.با ورود ترامپ به کاخ سفید، حال و روز برجام وخیم تر شد و رو به احتضار گذاشت. رئیس جمهور وقت آمریکا سرانجام برجام را پاره کرد و رسما خروج خود را از توافق هسته ای با ایران اعلام کرد.
با گذشت سال ها از خروج آمریکا از برجام، هیچیک از کشورهای عضو گروه ۱+۵ به ویژه کشورهای اروپایی نتوانستند در جهت احیای برجام کاری انجام دهند یا در واقع نخواستند. «دست به یکی» آمریکا و اروپا و تقسیم کار بین آنها علیه ایران اسلامی، به شدت وجود دارد و این همکاری عمیق، دلیل اصلی شکست توافق هسته ای بوده است.
در هر صورت ایران در مقطعی توافقی را امضا کرده بود که با وجود ضعف های زیادی که داشت، می توانست، در صورت اجرای کامل آن بخشی از فشارهای اقتصادی بر کشور را بکاهد، اما از آنجا که آمریکا اعتقادی به لغو تحریم ها و پایان دادن به فشارهای اقتصادی علیه ایران ندارد، به برجام پایبند نماند و اروپا هم از ایالات متحده تبعیت کرد. با وجودی که امیدی به احیای برجام نمی رفت، پس از دولت تدبیر و امید، دولت مردم نیز به مذاکرات ادامه داد اما نتیجه ای حاصل نشد.
وابسته کردن شرایط اقتصادی به برجام که در واقع شرطی کردن آن است، مشکلی است که ایران را به خود دچار کرده، هر گاه سخن منفی درباره برجام گفته می شود، پس لرزه های آن بر روی ارز به ویژه دلار اثر می گذارد و بالا می رود.
اما زمانی هم که سکوت خبری است، کاهش ارزش دلار و ارز اتفاق نمی افتد و تنها تأثیر منفی برجام است که بر اقتصاد کشور نمایان می شود. با توجه به شرایطی که برجام برای ایران ایجاد کرده، غرب با این توافق که ابزاری در دست آنها برای فشار است، بازی سیاسی و اقتصادی با ایران را به جریان انداخته است.آمریکایی ها پس از پایان آخرین دور مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی، روسیه و چین، بارها گفته اند که برجام دیگر اولویت آنها نیست و حتی از دستور کار خارج شده است.
هر چند خروج آمریکا از برجام در زمان ریاست جمهوری ترامپ همین مسئله را تأکید می کند، اما اروپا خود را به احیای برجام پایبند نشان داده است.چرا تروئیکای اروپایی همچنان اعتقاد دارد که برجام را باید احیا کرد اما آمریکا چنین اعتقادی ندارد؟
قدر مسلم این رفتار دوگانه بازی سیاسی با ایران است. با وجودی که اروپا بارها گفته که برجام نمرده و حتی بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته که «جایگزینی بهتر از احیای برجام نمی‌شناسم» اما در عمل دیده نمی شود که اروپا برای برجام کار مثبتی کرده باشد.
با توجه به شرایطی که برجام ایجاد کرده، ایران باید تکلیف خود را با این توافق ناقص روشن کند و از وابستگی به آن که باعث شرطی شدن اقتصاد کشور شده رها سازد. حتی به نظر نمی‌رسد که با مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا هم نتیجه‌ای به دست آید چرا که سیاست ایالات متحده نسبت به ایران تغییر نکرده و نخواهد کرد.
نویسنده: محمد صفری
