امروز فرصت خوبی است تا تعداد قابلتوجهی از ارگانهای دولتی کشور به حمایت از بخش خصوصی گزینه استراحت و مرخصی با حقوق و مزایا را برای خود انتخاب کرده تا حیاط خلوتهایشان مضاعف شود! آنچه طی این سالها از سازمان حفاظت از محیط زیست به یاد داریم به جز تلف شدن بودجه بیتالمال و حرف و نقلهای فراوان پیرامون انحطاط جنگلها و آلودگی هوا و تجاوز به این فضاها توسط کسانی است که پشت سر رانتها و امضاهای طلایی کمین کرده بودند چیزی نیست که امروز مجموعه اداری آن نیز به تبعیت از بعضی دیگر دستگاهها ازجمله وزارت آموزشوپرورش به محاق تعطیلی میرود! درحالیکه اگر اندیشهای عمیق و مدیریتی درازمدت برای اداره یک مسیر باشد قطعاً با چالشی پیرامون سلامت آحاد جامعه میتواند وظیفه اینگونه ارگانها را نه تنها مضاعف بلکه چند برابر کند تا همانند متولیان بهداشت کشور بیمهابا وارد میدان کارزار شوند و وظائف خود را به منظور مساعدت هرچه بیشتر با کسانی که بدون هیچگونه حقوق و مزایایی ایثارگرانه سمپاشیها را به کول گرفته تا تغییر کاربری دهند و به گندزدایی کارهای گذشته کسانی بپردازند که حاصل آن نبودن آمادگی محیطزیست از وجود ضایعات خطرآفرین است. نمیتوان همه تقصیرها را درباره نظافت و محیطزیست جامعه به شهرداریها نسبت داد که آنها وظیفهای جز رفتوروب ندارند در حالی که سازمان حفاظت از محیط زیست عهدهدار ایجاد زیرساختها از تمامی امور جاری سرزمین است و شهرداریها و وزارت بهداشت در حالی میتوانند وظایف خود را انجام دهند که هرروز ناچار به تذکر آن نباشند زیرا زمینه فراگیر شدن یک بیماری میکربی و ویروسی قبلاً توسط متولیان آن حذف شده است.
این روزها حفظ امنیت و بهداشت فراتر از دیدگاه رهگذران به صورت میکروسکوپی شده است و باید همه چیز را استریلیزه کرده و اجازه نداد تا کادر خسته بهداشت کشور، بازمانده توان خود را نیز از دست بدهند که آن وقت یک فاجعه بزرگ است.
اگر قرار است شهرداریها بهمنظور نظافت و جمع آور شبانه روزی زبالهها در دو بخش بازیافت و پسماند که متأسفانه این روزها همه آنها را باید با دید میکربهای خطرناک نگاه کرد ایثارگرانه وارد میدان شوند و بقیه امور خود را به محاق تعطیلی بسپارند اما وظیفه سازمان حفاظت از محیطزیست کشور نفی نمیشود بلکه نیازمند است تا در کنار نظافت فضای زندگی به اصلاح زیرساختها بپردازند تا پارهای از امور در این باره نیاز به تکرار مکررات نداشته باشند. بعضی وقتها تذکر و اخطار کافی نیست بلکه ضروری است تا ضابطان قوه قضائیه وارد میدان شوند و اجازه ندهند هیچیک از آحاد حقوقی و حقیقی سلامت جامعه را به خطر بیندازند.
چه کسی مسئول پیشگیری از پراکنده شدن، بریده و رنده شدن ورقهای پلاست فومهایی است که در سقف ریزی مجتمعهای مسکونی استفاده میشود که اگر سری به خانههای اطراف این بناهای نیمهکاره بزنیم خواهیم دید این بریدههای سبکوزن چگونه همه محیطها را در بر گرفته و فضای تنفس را آلوده میکنند و یا از طریق آب و غذا به دستگاه گوارش وارد میشوند؟ چه کسی مسئول پیگیری و کنترل ادعاهای خدمات شهری پیرامون حمل بهموقع زبالههای خانگی است که متأسفانه این روزها دستکش، ماسک و دستمالکاغذیهای خطرناک نیز در سطح کوچه و خیابان و بخصوص جویهای آب بهوفور یافت میشوند؟! آیا سازمان حفاظت از محیطزیست که ریاست آن حکم معاونت ریاست جمهوری را یدک میکشد تنها وظیفه اخذ آمار و اعلام آلودگیهایی را به عهده دارد که خوشبختانه این ماهها ضمن بارندگی و حذف ترددهای زائد وسایط نقلیه به حداقل رسیده است؟
بد نیست سازمان امور اداری و استخدامی کشور بهجای پروپاگاندا ها پیرامون استخدام چهل هزار نفر در سال جاری برای دولت به مازادهایی همچون سازمان حفاظت از محیطزیست بپردازند که طی تمامی این سالها هیچگونه دفاعی برای تلاشهای خود بجای حیاطخلوت بودن ندارد، بیندیشند و کمبودها از همین محل تأمین شوند! جامعه ایران حداقل طی قرن اخیر، بحرانی میکرونی و به این عظمت را به یاد ندارند تا برای آنها تجربه شده باشد و این وظیفه نهادهایی همچون حفاظت از محیط زیست است تا با داشتن بودجه و امکانات قابلتوجه پیشبینیهای لازم را درباره تنشها و بحرانهای در پیش رو بنماید و بر اساس وظایف خود به همکاری با دیگر نهادها ازجمله هلالاحمر، شهرداری، ستاد بحران و پدافند غیرعامل بپردازد. نبش قبر گذشتهها مشکلی را حل نمیکند اما امروز چه کسی باید وظیفه راهنمایی و ارشاد جامعه را پیرامون حفظ محیطزیست عهدهدار شود. وقتی سطح پیادهروها، خیابانها و پارکها مملو از دستکش و ماسکهایی است که هرکدام میتوانند آلوده باشند؟! و یا جوابگویی معضلات زیستمحیطی پس از هر زلزله چه نهادی است که پیشدرآمد آن نیمهشب جمعه تهران و چند شهر دیگر را به لرزه درآورد؟ آیا معاونت رئیسجمهور و ریاست سازمان محیط زیست و ادارات کل آن در سراسر کشور این روزها را در محاق تعطیلی به سر نمیبرند؟!
نویسنده: حسن روانشید