اين روزها تركيه بارديگر به يكي از محورهاي تحولات جهاني مبدل گرديده است. رويكردها به تكرار مقابله با رژيم صهيونيستي ، پذيرش اجراي طرح سپر موشكي ناتو در اين كشور، استمرار بازيهاي دو جانبه با غرب بر اساس اصل تعامل و تقابل و... موجب شده تا اين كشور به يكي از محورهاي عرصه رسانهاي و سياسي جهان مبدل گردد.
ترکيه که زماني به دليل حضور سکولارها در عرصه حاکميت نتوانسته بود چندان جايگاهي در صحنه سياسي منطقه و جهان داشته باشد در سالهاي اخير با حضور اسلام گرايان تا حدودي اين ضعف را جبران کرده است. حزب اسلامگراي عدالت و توسعه به نخستوزيري رجب طيب اردوغان و سپس رياست جمهوري عبدالله گل با بهرهگيري از مواضع اسلامگرايان و نيز سياستهاي فعال منطقهاي و جهاني در کنار برنامهريزي اقتصادي براي صحنه داخلي توانست تا حدود زيادي خلاء گذشته را پرکرده و به يکي از ارکان تحولات و تصميمگيرندگان منطقهاي و جهاني مبدل شود.
نتيجه نهايي اين سياست نيز آن شد که در داخل ،اين حزب براي سومين بار موفق به تشکيل دولت و داشتن اکثريت قابل توجه نمايندگان پارلمان گرديد. در حوزه سياست خارجي نيز به يکي از ارکان تحولات جهاني مبدل گرديد بگونهاي که در اکثر عرصهها و بحران ترکيه با ايفاي نقش داشته يا به عنوان ميانجي فعاليت کرده است.
هر چند که ترکها در اين زمينهها توانستند به دستاوردهاي قابل ملاحظهاي دست يابند اما تحرکات سالهاي اخير آنها به ويژه مواضع رجب طيب اردوغان نخستوزير ابهاماتي را در صحت ادعاهاي اين کشور ايجاد کرده که تاثيراتي منفي بر صحنه داخلي و خارجي اين کشور داشته و خواهد داشت. زنجيرهاي از تحولات که بسياري آنها را آشکارتر شدن چهره واقعي دولتمردان ترک ميدانند.
اولا عدالت و توسعه بر اين ادعا بود که حزبي اسلامگراست و مردم ترکيه نيز به همين دليل به اين حزب راي دادهاند. جامعه ترکيه، جامعهاي مسلمان است که چند دهه تحت حاکميت سکولارهايي بوده که با ادعاي حفظ ميراث آتاتورت از تحقق مطالبات اين مردم جلوگيري کردهاند و حتي احزاب اسلامي مانند حزب رفاه به رياست اربكان را نيز با کودتا از صحنه حذف کردند. در سالهاي اخير مردم ترکيه با حمايتهاي همهجانبه از عدالت توسعه دستاوردهاي اسلامگرايانه آن، مانع از آن شدند تا ارتش و سکولارها بتوانند اقدامي عليه اين حزب صورت دهند.
اين حمايتها در حالي ادامه يافت که مواضع اردوغان در ترويج لائيسم در مصر و تونس و تاکيد وي بر لزوم عدم تشکيل دولت اسلامي آن هم در کشورهاي اسلامي مانند مصر، تونس و ليبي که اکثريت جمعيت آن را مسلمانان تشکيل ميدهند و مردم بر شريعت اسلامي تاکيد دارند تا حدودي ابهاماتي را در ادعاهاي اسلامگرايانه حزب عدالت و توسعه ايجاد کرده است. بسياري اکنون بر اين عقيدهاند که عدم آزاد شدن حجاب در مراکز آموزشي نه به دليل كارشکني ارتش يا سکولارها بلکه برگرفته از عدم نگاه اسلامگرايانه واقعي سران ترکيه است که زماني شعار اسلامگرايي سر ميدادند. مواضع غير اسلامي اردوغان در سفر به آفريقا چنان سازمان داشت که حتي رسانههاي ترکيه اعلام کردند که اردوغان براي کسب کمک از غرب و خوش خدمتي به آنها اسلام را زير پا گذاشته است. اين رويكرد اعتراضهاي داخلي مردم را به همراه داشته چنانكه با آغاز فصل بازگشايي مراكز آموزشي تظاهراتهاي بسياري در شهرهاي مختلف تركيه برگزار كردند. مواضع اردوغان در ترويج سكولاريسم در سفر به آفريقا ابهامات بسياري در جايگاه تركيه و مواضع دولتمردان آن در قبال جهان اسلام ايجاد كرده است. ملتهاي جهان بويژه در كشورهاي اسلامي همواره تركيه را به خاطر وجود دولت اسلامگرا و رويكرد به كشورهاي اسلامي مورد توجه و تقدير قرار گرفتهاند كه به دليل مواضع اخير اردوغان در ترويج سكولاريسم با چالشهايي مواجه شده است. گزارشهاي منتشره نشان ميدهد كه ملتهاي مسلمان و حتي مسلمانان اروپا و آمريكا رويكرد اردوغان را نشانه تغيير مواضع تركيه دانسته و بعضا بازنگري در روابط خود با تركيه را در نظر گرفته اند.
ثانيا از ديگر ادعاهاي ترکيه در صحنه بين الملل را حمايت از فلسطين تشکيل ميداد که اين روزها به اخراج سفير و تعديل روابط با صهيونيستها منجر شده است. هر چند که آنها گامهاي مهمي در اين حوزه برداشتهاند اما رويکرد ترکها به اجراي مواضع خصمانه در قبال سوريه ابهامات بسياري را در صداقت اين امر به همراه داشته است. سوريه از ارکان مقاومت است و ملت ترکيه نيز همواره بر همراهي با آن در حمايت از فلسطين تاکيد داشتهاند. بسياري ا کنون اين سوال را مطرح ميکنند که اگر ترکيه واقعا به دنبال حمايت از فلسطين است چرا به تقابل با سوريهاي ميپردازد که از خطوط مقدم مقابله با صهيونيستها ميباشد؟
مواضع تعديل شده ارودغان در قبال صهيونيستها در شصت و ششمين سالگرد تاسيس سازمان ملل در نيويورك و سخنان وي پس از ديدار با اوباما رئيس جمهور آمريكا نيز ابهامات در حقيقت مواضع تركيه عليه صهيونيستها را به همراه داشته است.
در نهايت مواضع سوال برانگيز اردوغان در قبال اسلام و سوريه و گرايشات جديد آن به غرب اين امر را در اذعان بسياري ايجاد کرده که اسلامگرايي و مقاومتگرايي سران ترکيه پيش از آنکه جنبه عملي و واقعي داشته باشد اقداماتي براي کسب منافع داخلي و خارجي بوده است که به دليل بيداري ملت ترکيه و افکار عمومي جهان استمرار آن نميتواند مانند گذشته دستاوردهايي براي آنها داشته باشد و در آينده پيامدهاي منفي آن را در صحنههاي مختلف مشاهده خواهد کرد مگر آنکه اين سياست را تغيير داده و واقعا در مسير اسلامگراي و حمايت از مقاومت قرار گيرد که حذف قانون منع حجاب در مراکز آموزشي و نيز دوري از تقابل با دمشق اولين گام در اين راه ميتواند باشد تا آبروي رفته حزب اسلامگرايي عدالت و توسعه را تا حدودي احيا خواهد کرد.
با توجه به ساختار دروني تركيه مردم اين كشور نيز بر اين رويكرد تاكيد داشته چنانكه در روزهاي اخير مردم تركيه با برپايي تظاهرات در شهرهاي مختلف نارضايتي خود را از پذيرش طرح استقرار سپر موشكي ناتو در كشورشان اعلام كردهاند. آنها تاكيد دارند كه اين طرح براي خدمت به صهيونيستها است و دولتمردان تركيه در چارچوب مقابله با صهيونيستها بايد از اجراي اين طرح خودداري كنند.