سوریه این روزها صحنه نبرد سنگین ارتش و نیروهای مردمی و متحدانشان در منطقه ادلب است. منطقهای که شاید بتوان گفت یکی از مراکز اصلی تروریستها شده و سرنوشت این نبرد میتواند بر امنیت سوریه و منطقه تاثیر بسیار داشته باشد. در این میان نوع واکنش ترکیه به عملیات ارتش سوریه امری قابل توجه است چنانکه اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در گفت و گو با پوتین همتای روس خود بر توقف این عملیات اشاره داشته است. هر چند که با توجه به منافع سیاسی و اقتصادی ترکیه در ادلب دغدغهها و اهداف آنها در قبال این عملات قابل درک است اما بررسی کلان تحولات نکاتی دیگر را آشکار میسازد که قطعا تاثیر بیشتری بر منافع و امنیت ترکیه خواهد داشت.
نخست آنکه گروههای تروریستی و حامیانشان پس از شکستهای سنگین در مناطق استراتژیک و محدود شدن دایره فعالیتشان، ادلب را منطقهای امن برای ادامه حیات خود میدانند. بر این اساس اقدام ارتش سوریه امری مهم در مقابله با تروریسم و متحدانشان است که قطعا بر امنیت ترکیه تاثیر بسیاری خواهد داشت.
دوم آنکه چنانکه ترکیه نیز بارها اذعان کرده آمریکا به دنبال ایجاد ساختارهای جدید نظامی در حوزه کردی است. طرحی که بر اساس آن ادامه بحران در سوریه و تجریه بخشهایی از این کشور دنبال میشود. اقدام آمریکا قطعا زمینهساز بحرانهای امنیتی و حتی جغرافیایی برای ترکیهای میشود که دارای ۲۰ میلیون نفر جمعیت کردی بوده و هر تغییری در ساختار کردی منطقه را خط قرمزی میداند که با یکپارچگی این کشور ارتباط دارد. تحرکات ارتش سوریه در ادلب میتواند مولفهای برای مقابله با این رفتارهای آمریکا باشد در حالی که منفعت آن به ترکیه نیز خواهد رسید.
با توجه به این حقایق میتوان گفت که ترکیه به جای رویکرد انتقادی به سوریه و حتی انجام برخی اقدامات نظامی مخرب باید در مسیر همگرایی با سوریه از جمله در ادلب گام بردارد. قطعا منافع امنیتی که برقراری امنیت در سوریه و مبارزه با تحرکات آمریکا برای ترکیه به همراه خواهد داشت بسیار بیشتر از منافعی است که با حفظ موقعیش در ادلب به دست میآورد.
ترکیه با رویکرد سازنده به نشستهای آستانه در موضوع سوریه و دوری از همگرایی با ائتلاف آمریکایی توانست اهداف و منافع بسیاری کسب و حتی نام خود را در جمع مبارزان با تروریسم قرار دهد. رویهای که در صورت استمرار آن قطعا منافع داخلی، منطقهای و جهانی بسیاری برای ترکیه به همراه خواهد داشت بویژه اینکه آمریکا تلاش دارد تا بحران را در منطقه حفظ و سیاست تجزیه کشورها را اجرایی سازد که تحقق آنها در سوریه قطعا دامنگیر ترکیه نیز خواهد شد.
بر این اساس میتوان گفت که ترکیه به جای رویکرد انتقادی به سوریه باید رویکرد حمایتی را در پیش گیرد و منافع بلندمدت شامل امنیت و ثبات در منطقه را قربانی منافع جزیی نظیر سلطه بر ادلب نسازد. رویهای که پایبندی به تعهدات نشستهای آستانه محور اصلی تحقق آن را تشکیل میدهد.
نویسنده: قاسم غفوری