بحران امنیت همواره یکی از چالشهای مطرح در غرب آسیا بوده و همچنان ادامه دارد. از سال ۲۰۱۱ و با ورود تروریسم تحمیلی به سوریه، این منطقه به یکی از کانونهای اصلی بحرانساز امنیتی مبدل شد بگونهای مباحث مهمی چون اشغالگری رژیم صهیونیستی در فلسطین و از سال ۲۰۱۵ تجاوز گسترده سعودی به یمن به حاشبه مبدل شده است.
در کنار آنچه در باب تحولات داخلی سوریه ذکر شد رفتارها و اقدامات ترکیه قابل تامل است که محور آن نیز طراحی برای ایجاد منطقه امن در این مرزهای سوریه و ترکیه است. در همین چارچوب شورای دفاع ملی ترکیه در بیانیه ای اعلام کرد، در جلسه ما دوباره بر طرحمان برای ایجاد یک «کریدور صلح» در چارچوب تضمین امنیت مرزهایمان تاکید و آن طرحها را تایید کردیم. نکته قابل توجه آنکه مباحث مربوط به ایجاد منطقه حائل در مرزهای سوریه اولین بار در سال ۲۰۱۳ از سوی ترکیه مطرح شد.
چندین گزینه از جمله منطقه پرواز ممنوع و منطقه امن در قلمروی سوریه برای پناهجویان مطرح و مورد بررسی قرار گرفت. با این حال ترکیه هیچ کدام از این طرحها را به دلایلی اجرا نکرد.در باب اهداف ترکیه از این اقدامات سناریوهای متعددی مطرح میشود که بخشی از آن شامل چالشهای امنیتی ترکیه در قبال کردهای جدایی طلب ( پ.ک.ک ) است. آنکارا بر این ادعا است که آنها در مرزهای سوریه جای گرفته اند و با این عنوان حملات خود به سوریه و عراق را توجیه میکند. در همین حال آنکارا مناطق کردنشین مرزهای سوریه را مولفهای برای چند پاره سازی ترکیه میداند که به واسطه طرح آمریکا برای تجزیه کشورهای منطقه صورت میگیرد.
این اهداف امنیتی از سوی ترکیه در حالی مطرح میشود که طی این سالها این طرحها نتوانسته به نتیجه برسد و همچنان بحرانهای این کشور ادامه دارد. با این شرایط این سوال مطرح میشود که راهکار ترکیه برای رسیدن به امنیت و ثبات پایدار چیست؟ بررسی روند تحولات نشان میدهد که عراق و سوریه طی سالهای اخیر توانستهاند نقشی مهم و تاثیرگذار در مبارزه با تروریسم ایفا نمایند و امنیت را برای کشورشان و منطقه تامین نمایند.
در همین حال آمریکا، صهیونیستها و سعودی محور بحران سازی در منطقه هستند. بر این اساس ترکیه برای رسیدن به امنیت پایدار از یک سو میتواند رویکرد تعاملی گستردهتر با سوریه و عراق داشته باشد و از سوی دیگر در برابر مداخلات آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان در منطقه قرار گیرد. اقدامات صادقانه در قبال تصمیمات نشستهای آستانه سوچی با محوریت روسیه، ترکیه و ایران و توسعه مناسبات با عراق و سوریه میتواند راهکار تحقق این مهم باشد. راهی که ترکیه در مقاطعی آن را انتخاب کرد که نتیجه آن نیز تقویت امنیت این کشور و جایگاه منطقهای آن و البته مقابله با رفتارهای بحرانساز سعودی و آمریکا شد
نویسنده: قاسم غفوری