عرصه سیاسی آمریکا به میدان نبرد بر سر قدرت مبدل شده است بگونهای که دیگر سخن از تقابل میان بایدن و ترامپ نیست بلکه از یک سو نبرد میان جمهوریخواهان و دموکراتها شده است و از سوی دیگر ساختار لیبرال سرمایهداری برای حفظ قدرت در مقابل مخالفانش قرار گرفته است. در این میان نکته قابل توجه رویکرد دوموکراتهای کنگره مبنی بر استیضاح و یا کناره گیری ترامپ از قدرت پیش از مراسم تحلیف بایدن است. آنها بر این ادعایند که ترامپ به خاطر تحریک هوادارانش که زمینه ساز یورش معترضان به کنگره شده بود از قدرت کناره گیری نماید. این کنارهگیری میتواند داوطلبانه و یا از طریق استیضاح وی باشد. حال این سوال مطرح است که چرا در حالی که تنها دو هفته تا پایان ریاست جمهوری ترامپ باقی مانده، دموکراتها به دنبال برکناری ترامپ میباشند؟ این اقدام از دو منظر قابل توجه است.
نخست رویکرد دموکراتها به این مسئله است. رفتار دموکراتها نشان میدهد که آنها به دنبال برنامه ریزی بلند مدت هستند بگونهای که با مشروعیت زدایی از ترامپ برآنند تا در طول ۴ سال ریاست جمهوری بایدن، از هرگونه اقدام اعتراضی از سوی ترامپ و هوادارانش جلوگیری نموده و در عین حال از هم اکنون با طرح متمم ۲۵ قانون اساسی مانع از حضور ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ شوند. نکته مهم آنکه دموکراتها با این اقدامات برآنند تا نوعی سرخوردگی را میان هواداران جمهوریخواهان ایجاد نموده تا از هم اکنون پیروزی در دور بعدی انتخابات را برای خود تثبیت نمایند. در اصل رویکرد دموکراتها نوعی دیکتاتوری و انحصار طلبی قدرت است که خود سندی دیگر بر افول دموکراسی و حاکمیت کوتولههای سیاسی بر آمریکاست. البته مولفهای که در میان جمهوریخواهان نیز مشاهده میشود که تحرکات ترامپ نمودی از این رفتار است.
دوم آنکه تحولات اخیر آمریکا از جمله تسخیر کنگره از سوی معترضان، حاکمیت و کارآمدی نظام لیبرال سرمایهداری را زیر سوال برده است. اکنون آمریکایی که نماد سرمایه داری است با بحران هویت مواجه شده است. از یک سو جهان دیگر آمریکا را نماد دموکراسی و حقوق بشر نمیداند و از سوی دیگر نیز با اعتراض مردمی مواجه شده است. استمرار این وضعیت چالشی بزرگ برای نظام سرمایه داری خواهد بود که شاید زمینه ساز حرکت آن در مسیر سوسیالیسم با محوریت شوروری سابق میشود. بر این اساس میتوان گفت که بخشی از اقدامات ضد ترامپ برگرفته از سیاست نظام سرمایه داری برای نقره داغ کردن برهم زنندگان نظم ایجاد شده توسط لیبرال سرمایه داری است. به هر تقدیر آنچه در روند استیضاح و طراحی سیاستمداران برای برکناری ترامپ مشاهده میشود ادامه روند بحران سیاسی در آمریکاست که زوال و تزلزل نظام سرمایه داری را بیش از پیش آشکار میسازد.
نویسنده: فرامرز اصغری