اگرچه در سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، انتظاری جز گزافهگوییهای غیرمعقولانه، غیردیپلماتیک، عوامانه و جنگطلبانه از دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، نمیرفت اما این امر واکنشهای بسیاری در داخل کشورمان به دنبال داشت.
دونالد ترامپ در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل نظام سیاسی کشورمان را خارج از قانون دانست و مدعی شد که ایران از پول نفت برای تامین مالی حزبالله استفاده میکند.
وی همچنین در سخنانی توهینآمیز با اشاره به اینکه ایران فقط خشونت و هرج و مرج صادر میکند و لازم است که با آن مقابله شود گفت: ایران به تقویت دیکتاتوری بشار اسد کمک کرد و جنگ در یمن را هدایت میکند.
ترامپ بار دیگر توافق هستهای با ایران را بدترین توافقنامه در طول تاریخ آمریکا عنوان کرد وافزود: این توافقنامه یکجانبه مایه شرمندگی و خجالت برای آمریکا بوده است. ترامپ در ادامه گزافهگوییهایش، گفت: اکنون زمان آن است کل جهان به ما بپیوندند و از دولت ایران بخواهد تا دیگر دنبال مرگ و ویرانی نباشد. زمان آن است ایران همه آمریکاییها و شهروندان دیگر کشورها را که با بیعدالتی زندانی کرده است، آزاد کند.
اگرچه سخنرانی ترامپ، سخیف و بیمحتوا بود و نسخهای تند از سخنرانی «محور شرارت» بوش را یادآور میشد اما نشان داد که وی از سوی صهیونیستها برای مقابله با ایران تحت فشار قرار دارد.
از این سخنرانی میتوان دریافت که همانگونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها تاکید کردند مقامات امریکایی اهل دبه کردن هستند و به تعهداتشان پایبند نیستند. آنها تنها قابل اعتماد نیستند بلکه از هر فرصتی برای دشمنی علیه ایران و ضربه زدن به کشورمان استفاده میکنند.
در عین حال سخنان وی حکایت از عمق بیاطلاعی از واقعیات سیاسی جهان داشت.
اظهاراتی بیاهمیت و افراطی
اظهارات پوچ و افراطی ترامپ از سوی مقامات کشورمان بیپاسخ نماند. مقامات نظامی، سیاسی کشورمان با اشاره به اینکه سخنان رئیسجمهور امریکا در حقیقت شعارها و تهدیدهای توخالی بود که پشتوانهای جدی ندارد تاکید کردند که قاطعانه پاسخ ترامپ را خواهند داد.
سردار سرلشکر محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه سپاه با بیان اینکه اتهام زنی ترامپ به ایران، زیبنده آمریکا و دولت فاسد و قلدر آن است، تأکید کرد: زمان آن رسیده است که محاسبات غلط آمریکا را تصحیح کنیم. وی با بیان اینکه در حرفهای ترامپ چیز جدیدی وجود نداشت گفت: آنچه تازگی داشت اینکه آمریکا چهره واقعی خود را برای جهانیان آشکار ساخته و امروز دنیا همان تصویری از آمریکا مشاهده میکند که ایران سالهاست در تلاش است آن را آشکار سازد.
فرمانده کل سپاه افزود: با شکستهای پیدرپی و خردکنندهای که آمریکاییها بویژه در منطقه از ایران دریافت کردهاند طبیعی است که سیستم عصبی و انسجام فکری آنها به هم ریخته باشد.
وی با اشاره به اینکه باید از ترامپ بابت برداشتن نقاب از چهره واقعی آمریکا تشکر کرد، گفت: سخنان رئیسجمهور آمریکا نباید بیجواب بماند و امیدواریم رئیسجمهور در نطق خود پاسخ قاطع، انقلابی و روشنگر چنانکه در شأن ملت ایران است به وی بدهد.
سرلشکر جعفری تأکید کرد: موضعگیری قاطع در مقابل ترامپ تازه آغاز راه است و آنچه اهمیت راهبردی دارد این است که آمریکا پاسخهای دردناکتر را در عمل و در رفتار و تصمیماتی که ایران ظرف ماههای آینده خواهد گرفت، مشاهده کند. فرمانده کل سپاه گفت: اکنون که ماهیت آمریکا کاملا روشن شده، دولت باید از همه گزینههای خود برای دفاع از منافع ملت ایران استفاده کند.
همچنین علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی با بیان این که این اظهارات ناشی از درک ضعیف رئیسجمهوری آمریکا از توافقهای بینالمللی و مبانی حقوقی آن بوده و از نگاه جامعه جهانی بیاهمیت تلقی میشود گفت :ترامپ هنوز از فضای انتخاباتی این کشور و استفاده از حملات لفظی به رقبا برای جلب آرا خارج نشده و لازم است مشاوران وی به او یادآوری کنند که رفتارهای تبلیغاتی و نمایشی تاثیری در تغییر اراده و رفتار کشورها ندارد.
وی با اشاره به اینکه رویکرد آمریکا در قبال برجام به معنای تمسخر مسیر مذاکره و عدم پایبندی این کشور به قواعد دیپلماسی است که پیامی به جز بیاعتبارسازی مجامع بینالمللی به جهان منتقل نمیکند افزود: بهتر است رئیسجمهور آمریکا به جای اینگونه اظهارات، فکری برای جلوگیری از نزول تصاعدی جایگاه خود نزد افکار عمومی آمریکا و جامعه جهانی کند.
سید حسن فیروز آبادی مشاورعالی نظامی فرماندهی معظم کل قوا با انتشار یادداشتی تاکید کرد: ترامپ حقایق را وارونه جلوه داد و ملتهای انقلابی جهان را تهدید به نابودی و هلاکت کرد.
وی تصریح کرد: این شرمآورترین و بیمحتواترین سخنرانی خطابه در سازمان ملل بود. من به ملت آمریکا به خاطر داشتن چنین رئیسجمهوری تسلیت عرض میکنم.
همچنین حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر رئیسجمهوری نیز در توییتر خود نوشت: کسی که با عوامفریبی و رفتاری غیردمکراتیک رئیسجمهوری شود از درک متفاوت میان سخنرانی در سازمان ملل و بازی خشن فوتبال آمریکایی عاجز است.
وی افزود: دنیا اگر به گسترش صلح در برابر جنگطلبی متعهد است، نباید اجازه دهد سازمان ملل محل نفرتپراکنی و جنگافروزی شود؛ نخستین گام حفظ حرمت دیپلماسی در مقر آن است.
محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز اظهار کرد: ظاهرا پیش نویس نطق ترامپ را نتانیاهو نوشته است، این دولت آمریکا را از آنچه هست، بدنام تر و منزوی تر میکند.
در همین حال سردار سرتیپ پاسدار سید مسعود جزایری سخنگوی ارشد نیروهای مسلح در واکنش به اظهارات رئیسجمهور آمریکا گفت: سخنان رئیسجمهور امریکا حاکی از ضعف و درماندگی دولتی است که در رویای ابرقدرتی، به مالیخولیا مبتلا شده است.
وی خاطرنشان کرد: اینکه ترامپ در مورد برجام میگوید «ما نمیتوانیم به آن پایبند بمانیم»، به خودش مربوط است، لیکن این را بداند که با این بلوفها نخواهد توانست از جمهوری اسلامی ایران امتیازگیری کند.
معاون ستاد کل نیروهای مسلح با بیان اینکه ملت ایران از داشتههایش و به خصوص توان دفاعی و موشکیاش، پاسداری میکند، تأکید کرد: رئیسجمهور آمریکا و امثال او هرگز قادر نیستند در اراده این مردم خللی وارد کنند و آنچه فهم ترامپ از درک آن عاجز مانده، این است که عنصر بازدارندگی جامعه ایران در برابر زیادهخواهیها و دیکتاتوریهای امریکا، پدیدهای نیست که با داد و فریاد و بازیهای کابوئی رئیسجمهور این کشور، میدان مقابله و مبارزه را ترک کند.
جزایری در پایان اظهار داشت: در برابر کشوری که رئیسجمهورش آشکارا و از تریبون سازمان ملل فریاد میکشد که «از طریق نظامی سایر کشورها را نابود میکند»، راهی جز تقویت بنیههای دفاعی نیست.
محمدجواد آذریجهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم در واکنش به سخنان ترامپ نیز اعلام کرد: دولت آمریکا اگر نگران دسترسی مردم ایران به اینترنت است، چرا به بهانه تحریم دسترسی ایرانیان به سایتهای متعدد را مسدود کرده است؟
غلامعلی حدادعادل عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در واکنش به این سخنان، در پیامی توییتری نوشت: اگر ترامپ چنین تصویری از ایران را ترسیم نکند، چطور میتواند قراردادهای ۴۰۰ میلیارد دلاری برای فروش اسلحه با کشورهای منطقه ببندد؟
نمایندگان مجلس چه میگویند
نمایندگان مجلس کشورمان سخنان نفرتانگیز ترامپ را منجر به منزوی شدن امریکا در صحنه جهانی دانستند و تاکید کردند که ترامپ چهره واقعی دولت امریکا را به نمایش گذاشت.
ابوالفضل حسنبیگی نماینده مردم دامغان و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه شیشه عمر آمریکا و اسرائیل در بیان همین گزافهگوییها و یاوهگوییهای ترامپ است، گفت: رئیسجمهور بهترین فرصت طلایی را دراختیار دارد که پشت تریبون سازمان ملل حقانیت جمهوری اسلامی ایران و اقتدار مقام معظم رهبری و ولایت فقیه و ملت ایران را به رخ آمریکا بکشاند. رئیسجمهور باید دروغگویی و خلق و خوی خونآشامی آمریکا را در سازمان ملل به جهانیان اعلام کند.
همچنین محمدرضا عارف رییس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی درواکنش به سخنان رئیسجمهوری آمریکا در توییتر خود نوشت: سخنرانی ترامپ آنقدر نفرتانگیز بود که حمایت مردم کشورش را هم به دنبال نخواهد داشت.
وی تصریح کرد: افراط گرایان و خشونتطلبان روز به روز در جهان منزویتر خواهند شد.
عبدالرضا مصری نماینده مردم کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی نیز با انتقاد از سخنان ترامپ اظهارکرد: این سخنان چهره واقعی او را هر روز بیشتر به جهانیان نشان میدهد.
از سوی دیگر محمود صادقی نماینده مردم تهران در مجلس با بیان اینکه سخنرانی ترامپ شکستی گفتمانی است گفت: سخنرانی ترامپ بیشتر یک رجزخوانی بود. وی افزود: ترامپ در سخنرانی خود تعابیر و جملات ستیزهجویانه را به کار برده و دنیا متوجه بیمنطقی رئیسجمهور آمریکا در ارتباط با برجام شد.
صادقی تاکید کرد: این سخنرانی را میتوان نشانگر استیصال دولت آمریکا تلقی کرد و به نظر میرسد راهبردی که ایران برای به انزوا کشاندن آمریکا در صحنه بینالمللی انتخاب کرد، تاثیر خود را گذاشته است.
رمضانعلی سبحانیفر نماینده سبزوار در مجلس نیز در اینباره اظهار داشت: اظهارات سخیف و تفرقهافکنانه ترامپ نشان داد وی آماتوری است که به ادبیات سیاسی جهان واقف نیست. وی گفت با اشاره به اینکه اظهارات رئیسجمهور آمریکا جز زورگویی و قُلدری را ترویج نمیکند تاکید کرد: مقامات ایران به هیچوجه ذرهای از اهداف مقدس و کلان خود عقب نخواهند نشست و به سخنان سخیف و عوامفریب ترامپ هیچ اهمیتی نمیدهند.
سبحانیفر هشدار داد: اگر ترامپ بخواهد اظهارات بیارزش خود درباره برجام را اجرایی کند مقامات جمهوری اسلامی ایران نیز پاسخ مناسب رابه اجرا در خواهند آورد.
سیدجواد ساداتینژاد نماینده مردم کاشان در نیز با اشاره به اینکه ترامپ بهتر است به جای اینکه در مورد کشورهای دیگر سخن بگوید مشکلات آمریکا را حل کند و پاسخگوی مردم خودش باشد گفت :ترامپ از نظر روحی و روانی دارای یک مشکل است چراکه نوع نگاه و تحلیلش نسبت به مسائل یک تحلیل ناقص و خودخواهانه است.
وی با بیان اینکه سخنان ترامپ حتی در آمریکا هم خریدار ندارد خاطرنشان ساخت: جمهوری اسلامی کشوری نیست که آمریکا بخواهد برای آن خط و نشان بکشد.ایران بر اساس مصالحش امورات خود را پیش میبرد و حضور ایران در سوریه و عراق برای مبارزه واقعی با تروریست است.
محمدجواد جمالینوبندگانی دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، با بیان اینکه حرفهای ترامپ و نتانیاهو مزورانه بود، اظهار داشت: در صحبتهای ترامپ، ازاین شاخه به آن شاخه پریدن بسیار دیده میشد که نشانه عدم تجربه کافی وی در امور سیاسی و دیپلماتیک است.
وی ادامه داد: جالب است که تناقضات عجیبی هم در سخنان ترامپ دیده میشد؛ از جمله اینکه گفت حاضریم مذاکره و تفاهم جدیدی با ایران داشته باشیم و نسبت به آن متعهد بمانیم، در حالی که ترامپ نسبت به تعهدات آمریکا در برجام که در دوره اوباما ایجاد شده، چندان متعهد نمانده و معلوم نیست رئیسجمهور بعدی آمریکا نیز نسبت به تعهدات ترامپ وفادار بماند.
جمالی با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران بازیچه دست آمریکا نمیشود، خاطرنشان کرد: اسلاف ترامپ از جمله بوش پدر و پسر از این تهدیدات زیاد مطرح میکردند، بنابراین تهدیدهای آمریکاییها چیز جدیدی نیست که از آن به خود بلرزیم.
دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با اشاره به سخنرانی رئیسجمهور در سازمان ملل گفت: رئیسجمهور باید موضوع مشروعیت نظام جمهوری اسلامی تشریح و از موضع عزتمندانه بر حق ملت ایران دراستفاده از انرژی هستهای تاکید کند. وی افزود: روحانی همچنین باید موضوع بدعهدیهای آمریکا در برجام را یادآوری کند و حق ایران نسبت به ارتقای ضریب امنیتی خود در چارچوب قوانین را یادآوری کند.
تحلیل کارشناسان سیاسی
جالب آنجاست که کارشناسان سیاسی از احزاب مختلف کشور نیز این سخنان را تقبیح کردند وبا اشاره به اینکه ترامپ هنوز به دنبال اوباما زدائی درامریکاست، آن را نشانه بیتجربگی سیاسی وبی اطلاعی سابقه ملت ایران دانستند.
صادق زیباکلام استاد دانشگاه تهران در یادداشتی با عنوان نطق ترامپ، پیروزی ایران، نوشت: او همان مطالب قبلی را تکرار کرد. عصبانیت، نارضایتی و مخالفت با برجام را یک بار دیگر و با لحنی تلختر تکرار کرد و از شرمگینبودن خود سخن گفت اما نتوانست هیچ راهکار جدیدی ارائه دهد.
همچنین محمدرضا باهنر دبیر کل جامعه اسلامی مهندسین در واکنش به سخنان ترامپ در توییتر خود اعلام کرد: سبک مغز بیادبی در سازمان ملل علیه مردمی بزرگ سخن گفت. یک دروغگو، فاسد و حامی تروریسم، ملت ما را متهم کرد. وی در این پیام تصریح کرد: این است واقعیت شیطان بزرگی که امام راحل میشناخت.
سیدمحمدعلی حسینی سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه نیز در یادداشتی تصریح کرد: ترامپ در اولین سخنرانی خود، سرشت پلید استکباری و ذات متعفن شیطانی رژیم آمریکا را بدون کمترین پرده پوشی به نمایش گذاشت.
وی تاکید کرد: شایسته است سازمان ملل متحد بخاطر سخنان شرم آور و وقاحت آمیز و بدور از شان و منزلت ملتهای جهان، پرچم خود را بحالت نیمه افراشته درآورد.
جلال ساداتیان دیپلمات پیشین ایران در انگلیس نیزدر اینباره افزود: این سخنان در حد شعار، لفاظیها و تهدیدهای توخالی است که خیلی نمیتواند پشتوانه جدی داشته باشد.
علی خرم کارشناس سیاسی و نماینده پیشین ایران در سازمان ملل نیز با اشاره به اینکه سخنرانی ترامپ غیردیپلماتیک وغیرمتعارف بود گفت :
می توان این سخنرانی را یک اعلان جنگ دانست. وی افزود: به نظر میرسد نتانیاهو، عربستان و تندروهای اطراف ترامپ و نیز جمهوریخواهان بر روی این سخنرانی به توافق رسیده بودند و آن را میتوان نتیجه کار مشترک آنها دانست.
وی افزود: ترامپ تلاش کرد علیه ایران اجماعی را پشت سر خود ایجاد کند تا بتواند دو ماه دیگر عدم پایبندی ایران به توافق هستهای را اعلام کند اما این اجماع حاصل نشد و کماکان اجماع کشورها در حمایت از برجام پشت سر ایران است.
نقشه ترامپ نباید کامل شود
در نهایت باید گفت که در این شرایط سکوت و بیعملی در مقابل آمریکا، دلخوش بودن به برجام اروپایی و احیانا مذاکره مجدد، خطاهای استراتژیکی است که از یکسو جدول مورد نظر دولت ترامپ را کامل میکند و از سوی دیگر کشور را با تحریمهای جدید، امنیتزدایی و بیثباتی مواجه میسازد.
شرایط مذکور میطلبد که ایران در مقابل آمریکا و لفاظیهای سخیف ترامپ، دست بالا را بگیرد و سخنان بیشرمانه وی را در تحریک اجتماعی پاسخ دهد. بسیاری از کارشناسان بر این عقیدهاند که اکنون با اظهارات ترامپ و اجرایی شدن راهبرد دولت وی در قبال برجام، نوبت روحانی است که با موضع بالا از عزت ملی، منافع ملی و امنیت ملی ایران دفاع نماید و در دهان ترامپ بکوبد چراکه در غیر این صورت با انتقادات تند داخلی مواجه خواهد شد.