بیش از یکسال است که دولت دوازدهم روی کار آمده و اکنون با توجه به نابهسامانیهای مداوم اقتصادی، تشدید تورم و گرانی همراه با رکود اقتصادی، مردم میپرسند که دولت چه اقدامی عملی را برای حل این مشکل انجام داده است؟
افکار عمومی بر این باور است که دولت روحانی دولتی تازه کار نیست بلکه دولتی است که ۵ سال از عمر آن می گذارد از این رو بایستی چارهای کارا برای این وضعیت بیاندیشد.
برخی در این باره تاکید دارند که چرا دولت برای ترمیم کابینه دست به کار نمیشود و مدیریت اقتصادی خود را با تغییر و تحولات نیروی انسانی سامان نمیبخشد.
پیش از این در پاسخ به این خواسته سخنگوی دولت با اشاره به اینکه تغییری در کابینه نیست، آب پاکی بر دست همگان ریخته بود.
اما رسانهها و سیاسیون با نظر وی موافق نبوده و با استناد به نارضایتیهای عمومی از عملکرد دولت و انتقادهای شخص رئیس جمهور از همکارانش یقین حاصل کرده بودند که کابینه دوزادهم در آینده ترمیم خواهد شد.
حالا زمزمههایی مبنی بر تغییرات و تحولات در دولت و ساختارآن شنیده میشود، تا شاید انتظارات مردمی را که منتظر تغییر و تحول در عملکرد دولت تا حدودی پاسخ گوید.
با این حال مردم میگویند این تحول نیز دردی از دولت دوا نمیکند حتی اگر با ایجاد تغییرات و ترمیم کابینه همراه باشد.
خبر تازه از رئیس دفتر
سیام خرداده ماه بود که محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور در حاشیه جلسه هیات دولت از این تغییر و تحولات خبر داد.
وی در این باره گفت: هفته آینده لایحه اصلاح تشکیلات دولت در مجلس بحث میشود، امیدواریم با تشکیل وزارت مسکن، صنعت، راه، بازرگانی و سازمان جوانان تحول ایجاد کرده و مشکلات را حل کنیم. با این تحولات چهرههای جدیدی در کابینه خواهیم داشت که امیدوارم این چهرهها جوانتر بوده و با انرژی بیشتری کار کنند.
رئیس دفتر رئیس جمهور درحالی از اضافه کردن چند وزارتخانه جدید به دولت سخن میگوید که رئیس جمهور بارها در این باره به مدیران خود انتقاد کرده و حتی در موردی درباره آنها به سخنانی چون پاشنه ورنکشنیدهها و روزه سکوت گرفتهها متوسل شده است. در این میان دولتیها هم معضل دولت را مدیران بیانگیزه و خسته میدانند که می توان نمونه این ابراز نظر را در گلایه اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور از مدیران دولتی عنوان کرد.
مهره چینیهای جدید
حالا سوالی که مطرح میشود، آن است که دولت چه هدفی از تشکیل وزارت خانههای جدید دارد؟
مردم مدتهاست که منتظر ترمیم کابینه هستند اما دولت تاکنون دست به تعویض مهرههای بیانگیزه خود نیز نزده است و اکنون میخواهد وزارتخانههای جدید را هم افتتاح کند. وزارتخانههایی که خود مشکلات جدیدی به همراه دارند و به نظر میرسد مشکل آنها به مشکلات پیشین نیز اضافه شود. جالب آنجاست که مردم باید منتظر سروساماندهی، آزمون و خطا و ... این وزارتخانهها و ابلاغ دستورات جدید به آنها نیز بمانند تا شاید گره ای از کارآنها گشوده شود.
از سوی دیگر موضوع کوچکسازی دولت و کاهش وزارتخانهها که برای چابکسازی دولت از دوران دولت هاشمی تدوین شده بود و همواره مسئولان تاکید داشتند که باید وزارتخانهها را کم کرد تا دولت چابک شود، با ایجاد این وزارتخانههای جدید زیر سوال میرود. در نتیجه دولت باید به این سوال پاسخ دهد که آیا سیاستی که در طول سالهای گذشته دنبال در این باره میشده است، سیاستی درست بوده یا خیر؟ اکنون دولت در این باره چطور باید به مردم پاسخ بدهد.
از سوی دیگر دولت باید به مردم بگویید چرا بعد از ۵ سال کشور داری تازه متوجه این امر شده و پیش از این دولت مشغول به چه کاری بوده است ؟
کدام اعضای دولت در معرض تغییر هستند؟
اگرچه برخی معتقدند که دولت بجای تمرکز بر افراد باید نوع نگرش خود را به وظایف دولت و ریاست جمهوری عوض کند و به قولی به جای ژنرال بازی کمر همت برای رفع مشکلات مردم ببندد، اما برخی دیگر نیز از این امر استقبال میکنند.
علیرضا رحیمی عضو هیئت رئیسه فراکسیون امید با بیان اینکه «رئیسجمهور برای تغییرات احتمالی در کابینه منتظر تعیین تکلیف لوایح تفکیک وزارتخانههاست» در این باره گفت: مجلس از ترمیم کابینه استقبال میکند چون هر تغییری باعث بهتر شدن وضعیت میشود.
حالا برخی نیز خبر از تغییرات کابینه میدهند که پیشبینی آن چندان سخت نیست. تغییر وزرایی مثل وزیر کشور، اطلاعات و علوم همان قدر بعید است که تغییر رئیسکل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد و وزیر صنعت محتمل است.
بیشترین تغییرات در تیم اقتصادی دولت روی میدهد . آشفته بازار ارز و سکه ، کاهش قدرت خرید مردم و ...صبر همه را به سرآورده و اغلب کارشناسان در این خصوص انتقاد دارند.
اعتراضات به عملکرد ولیالله سیف و جنجال مجلس واظهاراتش در مورد سفر رفتن خارج رفتن مردم ، کلید خوردن طرح استیضاح وزیر اقتصاد، انتقادات گسترده از عملکرد شریعتمداری ، اقدامات دیرهنگام و انعفال وی و از سوی دیگرانتقاد از عملکرد نزدیکانش، میتوانند دلایلی برای این مدعا باشد.
همچنین بسیاری میگویند که شریعتمداری به تجار اتاق بازرگانی، قول داده بود که از آزاد شدن نرخ ارز دفاع میکند اما در بحبوحه نوسانات ارزی ساکت ماند. ماجرای واردات خودرو در زمان بسته بودن سایت ثبت سفارش هم موضوعی نیست که بتوان آن را از مردم پنهان کرد به همین دلیل اگر ارادهای برای ترمیم تیم اقتصادی دولت شکل بگیرد او رفتنی ترین وزیر است .
کاندید دیگر این تغییر وزیر راه و شهرسازی است که به خاطر سوء عملکردش در بسیاری از مسائل مورد انتقاد است. عباس آخوندی با وجود برجام در قراردادهای بوئینگ و ... موفقیت قابل توجهی حاصل نکرد و به واسطه حوادثی مثل سانچی و هواپیمای مسافربری در معرض انتقادات تند قرار گرفت. نوبخت رئیس سازمان برنامه بودجه، زنگنه وزیر نفت و کلانتری رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست نیز در زمره ناامیدهای دولت قرار دارند.
در عین حال برخی از تغییر نوبخت سخنگوی دولت و جایگزینی مجید تخت روانچی به عنوان گزینه اصلی این سمت نام میبرند.
قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت، و محمود حجتی وزیر کشاورزی گزینههای بعدی دولت برای تغییر هستند.
برخی غیبتهای متعدد وزیر بهداشت که از ژنرالهای روحانی محسوب میشد در جلسات هیات دولت و دلخوری قاضی زاده هاشمی از دولت را دلیل این امر میدانند.
در همین حال عضو کمیسیون شوراهای مجلس از ارسال دومین نامه نمایندگان مجلس به رئیسجمهور برای برکناری ۳ تن از وزرای کابینه خبر داد.
حسین مقصودی گفت: ۵۰ نماینده این نامه را امضا کردند.
وی با بیان اینکه این دومین نامهای است که نمایندگان به رئیسجمهور ارسال کردند، افزود: در چند ماه گذشته نمایندگان نامهای به رئیسجمهور واصل داشتند و در آن نامه از رئیسجمهور درخواست کردند وزرای تعاون،کار و رفاه امور اجتماعی، جهاد کشاورزی و اقتصاد را برکنار و افراد دیگری جایگزین آنها در کابینه شوند.
نماینده مردم سبزوار در مجلس تصریح کرد: رئیسجمهور تاکنون هیچ پاسخی به اولین نامه نمایندگان در این زمینه نداده است.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس افزود: به دلیل عدم توجه رئیسجمهور به توصیههای نمایندگان، استیضاح علی ربیعی در پارلمان کلید خورد و این طرح با بیش از ۵۰ امضا تقدیم هیئترئیسه پارلمان شد.
زمان تغییرات
در همین حال علیرضا رحیمی نماینده تهران درباره زمان تغییرات ترمیم کابینه گفت: رئیسجمهور در جلسه غیرعلنی که با نمایندگان داشتند، اعلام کرد که برای ترمیم کابینه و جابجاییها منتظر تعیین تکلیف لوایح تفکیک وزارتخانهها است و به نوعی انتظار خود از مجلس را مطرح کرد تا در تصویب این لوایح سرعت بیشتری داشته باشند لذا اگر قرار به ترمیمی در کابینه باشد رئیسجمهور منتظر تعیین تکلیف این لوایح است تا نسبت به جابجایی وزرا تصمیم گیری کند.
در نهایت
در این میان بسیاری از کارشناسان عقیده دارند که تغییر ساختاری در شرایطی که اقتصاد کشور بدحال است، می تواند اقدامی برای برای اصلاحات بعدی و مدت دار محسوب شود اما افکارعمومی در انتظار اقدامی عاجل و فوری است.
این گروه میگویند تغییرات در دولت باید با موافقت مجلس انجام شود که این اقدام پروسهای طولانی مدت است و چنین اقدامی مانند آن است که به یک بیماری که در شرایط حاد بسر میبرد و نیاز به اقدامی فوری دارد، دارویی تقویتی بدهیم.
مردم پنج سال که منتظر تحقق وعدهها هستند و تازه دولت به فکر این افتادهاست که تغییر ساختار بدهد. افکارعمومی میگویند این نوعی روش حواله کرد مشکلات به آینده و سرگرم کردن مردم است تا افکار عمومی را از حل مشکلات مردم منحرف و حساسیتها را کمتر کند. با این حال کارشناسان عقیده دارند که دولت در ابتدا میتوانست با کنارگذاشتن مدیرانی که خود آنها را بی انگیزه و نالایق می خواند، خدمت رسانی خود را به مردم نشان دهد و سپس ساختارها را عوض کند.
آیا دولت نمیتوانست در این مدت با تغییر کابینه از نیروهای جوان، کارآمد و منتقدین دلسوز نیز استفاده کند؟
اگرچه دولتمردان مردمی را که در طی این سالها با تمام سختیها کنار آمده و با دولت همراهی کردند پر توقع میدانند اما مردم دیگر نمیخواهند تاوان سیاسی بازی های دولت را پس دهند و تغییرات باید در جهت منافع مردم صورت گیرد.
افکار عمومی نمیپذیرد که در کشوری که قوانین آن بر اساس شرع مقدس اسلام تدوین شده است، عده ای با ارائه تفکرات لیبرالیستی قشر ضعیف کشور را زیر چرخههای به اصطلاح توسعه له کنند تا کشور از نظر اقتصادی رشد کند، آنهم رشدی که هیچگاه دیده نشده است.
نویسنده: کتایون مافی