روز گذشته و با تاخیر ۲۰ روزه لایحه بودجه ۹۸ با سقف درآمد و هزینه ۱۷۰۳ هزار میلیارد تومانی به مجلس ارایه شد. طبق گزارش ای ارایه شده دولت در لایحه بودجه ۱۳۹۸ مجموع بودجه عمومی که شامل منابع عمومی و درآمدهای اختصاصی است را با سقف ۴۷۸ هزار میلیارد تومان بسته است. از این رقم حدود ۴۰۷ هزار میلیارد تومان مربوط به منابع عمومی و بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان به درآمدهای اختصاصی تعلق دارد. همچنین منابع عمومی دولت شامل درآمدها با ۲۰۸ هزار میلیارد تومان، واگذاری داراییهای سرمایهای (نفت و فرآوردههای آن) ۱۴۸ هزار میلیارد تومان و واگذاری داراییهای مالی با ۵۱ هزار میلیارد تومان است.
آنچه که دولت برای منابع شرکتهای دولتی موسسات انتفاعی وابسته به دولت و آنها پیشبینی کرده بودجهای حدود ۱۲۷۴ هزار میلیارد تومان است که با مجموع بودجه عمومی سقف بودجه کل کشور را به ۱۷۰۲ هزار میلیارد تومان میرساند.
البته در مقابل مصارف دولت نیز شامل مصارف عمومی و بودجه شرکتهای دولتی، موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانکها میشود که در بخش مصارف عمومی هزینههای دولت حدود ۳۲۰ هزار میلیارد تومان، بودجههای عمرانی ۶۲ هزار میلیارد تومان و تملک داراییهای مالی با ۲۵ هزار میلیارد تومان است که مصارف عمومی را به ۴۰۷ هزار میلیارد تومان میرسد.
براساس آمار اریه شده مصارف شرکتهای دولتی موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانکها نیز ۱۲۷۴ هزار میلیارد تومان پیشبینی شده که در مجموع کل مصارف بودجه کشور را به ۱۷۰۳ هزار میلیارد تومان رسانده و کل بودجه در بخش درآمد و هزینه در این رقم تراز میشود.
افزایش درآمد نفتی دولت
بررسی اعداد و ارقام درج شده درلایحه بودجه دولت نسبت به افزایش درآمد نفت اقدام کرده است به این ترتیب که دولت در لایحه بودجه سال آینده، مجموع درآمدهای ناشی از فروش نفت را ۱۴۲ هزار میلیارد تومان برآورد کرده که در مقایسه با سالجاری با افزایش همراه است. در بودجه ۹۸، برای منابع حاصل از فروش نفت و فرآوردههای نفتی برای سال آینده، ۱۴۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پیشبینی شده است. این رقم در مقایسه با ۱۰۷ هزار میلیارد تومان مصوب شده در بودجه سالجاری حدود ۳۴ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.
همچنین، در لایحه بودجه سال آینده، پیشبینی بر قیمت ۵۴ دلاری هر بشکه نفت و میزان صادرات حدود یک و نیم میلیون بشکه در روز است که طبق پیشبینیهای انجام شده، قرار است درآمدهای ارزی ناشی از نفت با متوسط نرخ ۵۷۰۰ تومان به ریال تبدیل شده و در اختیار دولت قرار بگیرد.
۸/۷۷ میلیون نفر یارانه میگیرند
طبق پیشبینی دولت در لایحه بودجه سال آینده حدود ۴۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای پرداخت یارانههای نقدی در نظر گرفته شده که در این حالت در هر ماه حدود ۷۷ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر میتوانند یارانه دریافت کنند.
در تبصره (۱۴) لایحه بودجه سال آینده موضوع هدفمندی یارانهها پیشبینی شده است که نشان میدهد جمع کل منابع و مصارف هدفمندی به ۱۴۲ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به ۹۸ هزار میلیارد تومان سالجاری بیش از ۴۴ هزار میلیارد تومان افزایش دارد. این در حالی است که در بخش پرداختهای نقدی منبع ۴۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی در نظر گرفته شده که در مقایسه با ۳۰ هزار میلیارد تومان سالجاری ۱۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رشد دارد. بر این اساس دولت میتواند با این رقم در سال آینده در هر ماه حدود ۳ هزار و ۵۴۱ میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت کند که جمعیتی حدود ۷۷ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر را در هر ماه پوشش خواهد داد. البته گفته شده که ۷ هزار میلیارد تومان برای کمک به کاهش فقر مطلق خانوارهای هدف از منابع هدفمندی پیشبینی شده که نسبت به سالجاری تفاوتی ندارد و در هر ماه همراه با یارانه نقدی به حساب سرپرستان خانوار واریز میشود.
معافیت مالیاتی حقوق کارکنان
در سال آینده حقوق کارکنان دولت در سال آینده تا سقف دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان در هر ماه معاف از مالیات خواهد بود.
به این ترتیب که براساس تبصره (۶)لایحه بودجه ۱۳۹۸ سقف معافیت مالیاتی حقوق کارکنان ۲۷ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در سال پیشبینی شده است. بر این اساس در هر ماه حقوق تا دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان از پرداخت مالیات معاف است که این رقم برای سالجاری نیز اجرایی شده بود. براساس این تبصره نرخ مالیات بر کل درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی اعم از حقوق و مزایای فوقالعاده و کارانه مازاد بر مبلغ دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان در ماه تا پنج برابر مشمول مالیات سالانه ۱۰ درصد و نسبت به مازاد آن ۲۰ درصد است. همچنین میزان معافیت مالیاتی اشخاص در موضوع مواد (۵۷) و (۱۰۱) قانون مالیاتهای مستقیم سالانه حدود ۲۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان تعیین شده است. گفتنی است که افزایش حقوق کارکنان در سال آینده ۲۰ درصد پیشبینی شده که این رقم به طور متوسط بوده و به احتمال فراوان به صورت پلکانی برای کارکنان اعمال میکند.
پیشنهاد افزایش ۲۰ درصدی قیمت گازوئیل
دولت در لایحه بودجه سال ۹۸، در جدول شماره ۵ (درآمدها، واگذاری داراییهای سرمایهای و واگذاری داراییهای مالی برحسب قسمت، بخش، بند، اجزا ۱۳۹۸) در ماده واحده لایحه بودجه، افزایش ۲۰ درصدی قیمت هر لیتر نفتگاز (گازوئیل) را پیشبینی کرده است. بر این اساس، درآمد حاصل از افزایش ۲۰ درصد به قیمت هر لیتر نفتگاز، هزار و ۷۸ میلیارد تومان پیشبینی شده است. همچنین، افزایش ۲۰ درصدی قیمت گازوئیل در لایحه بودجه سالجاری نیز پیشبینی شده بود اما این امر تحقق نیافت و قیمت گازوئیل افزایش نیافت.
افزایش عوارض قبوض آب
براساس بودجه ۹۸ وزارت نیرو از طریق شرکتهای آبفای شهری سراسر کشور مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آبهای شهری، به ازای هر مترمکعب فروش آب شرب، مبلغ ۲۰۰ ریال از مشترکان آب دریافت و به خزانهداری کل کشور واریز کند.
دولت در قالب بند ب تبصره ۶ لایحه بودجه سال ۹۸ آورده است: "وزارت نیرو از طریق شرکتهای آبفای شهری سراسر کشور مکلف است علاوه بر دریافت نرخ آبهای شهری، به ازای هرمترمکعب فروش آب شرب، مبلغ ۲۰۰ ریال از مشترکان آب دریافت و به خزانهداری کل کشور واریز کند. صددرصد وجوه دریافتی تا سقف نهصد و شصت و پنج میلیارد ریال از حساب مذکور در ردیف معیت در بودجه شرکت مزبور صرفا جهت آبرسانی شرب روستایی و عشایری اختصاص مییابد. "میزان عوارض دریافتی بر روی قبوض آب از این محل، در سال ۹۷، ۱۵۰ ریال بود و سقف وجوه دریافتی از این محل برای آبرسانی شرب روستایی و عشایری، در سال ۹۷ به میزان هفتصد و پنجاه میلیارد ریال بود.
۲۰ درصد؛ سهم صندوق توسعه ملی از نفت
سرانجام بعد از اما و اگرهای بسیار برای تعیین سهم واریزی صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی، دولت ۲۰ درصد این منابع را به صندوق اختصاص داده است. طبق قانون دولت باید هر ساله سهمی از درآمدهای نفتی را به صندوق توسعه ملی واریز کند و براساس قانون برنامه ششم توسعه در سالجاری این سهم به ۳۴ درصد میرسید اما با توجه به شرایط خاص درآمدهای دولت اینگونه تعیین شد تا که به صندوق به ۲۰ درصد کاهش یابد. بر این اساس باید از ۱۴۲ هزار میلیارد تومانی که برای درآمدهای نفتی در سال آینده پیشبینی شده از مبلغ درآمدی در هر ماه ۲۰ درصد به حساب صندوق برود.
سهم ۱۲ درصدی وزارت راه از بودجه عمرانی کشور
درحالی که بودجه عمرانی کشور در سال ۱۳۹۸ رقمی معادل ۶۲ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است، بودجه عمرانی وزارت راه و شهرسازی در این بین با رقمی حدود ۷۷۱۷ میلیارد تومان، سهمی ۱۲.۴ درصدی دارد. این رقم درحالی آورده شده است که بودجه عمرانی سالجاری وزارت راه و شهرسازی ۷۲۵۱ میلیارد تومان است و بودجه عمرانی کل کشور ۶۷ هزار میلیارد تومان لحاظ شده است.
دولت دوازدهم در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ بودجه پیشنهادی خود برای وزارت راه و شهرسازی و سازمانهای زیرمجموعهآن را ۶.۳ درصد افزایش داده است و طبق اطلاعات ارائه شده در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ وزارت راه و شهرسازی به همراه سازمانهای زیرمجموعه خود حدودا ۸۳۸۱ میلیارد تومان بودجه خواهند گرفت. این در شرایطی است که دولت در لایحه بودجه سال گذشته برای این وزارتخانه درخواست بودجه ۷۸۳۰ میلیارد تومانی کرده بود که نسبت به بودجه سال ۱۳۹۶ کاهش ۹ درصدی را نشان میداد.
افزایش ۶۳ درصدی یارانه نان و گندم
در لایحه پیشنهادی بودجه سال ۱۳۹۷ دولت، درمجموع ۵۰۰۰ میلیارد تومان یارانه برای نان و خرید تضمینی گندم در نظر گرفته شده بود که شامل ۳۳۰۰ میلیارد تومان یارانه نان و گندم تبصره "۱۴" لایحه بودجه و ۱۷۰۰ میلیارد تومان جدول شماره "۹" تحت عنوان "اعتبارات ردیفهای متفرقه برای یارانه خرید تضمینی گندم" میشد. البته در لایحه بودجه مذکور، مقرر شد که وزارت جهاد کشاورزی از همه ظرفیتهای ایجاد شده از جمله اسناد خزانه، اوراق سلف موازی و... برای تامین باقی مانده اعتبارات لازم برای یارانه نقدی نان و گندم را تامین کند.
اما نه تنها نرخ تضمینی خرید گندم به پیشنهاد وزیر جهاد کشاورزی و دستور رئیسجمهوری حدود ۲۵ درصد افزایش یافت و به کیلویی ۱۶۰۰ تومان رسید، بلکه یارانهای که دولت بهصورت نقدی و مستقیم برای نان و خرید تضمینی گندم برای سال آینده در نظر گرفته است، از ۵۰۰۰ میلیارد تومان به ۸۱۴۵ میلیارد تومان رسیده است که حدود ۶۳ درصد نسبت به لایحه پیشنهادی بودجه امسال رشد داشته است.
افزایش ۱۱ هزار میلیاردی درآمدهای مالیاتی
طبق مستندات لایحه بودجه ۹۸ ؛دولت در لایحه بودجه سال آینده مجموع منابع عمومی را ۴۰۷ هزار میلیاردتومان پیشبینی کرده که بخشی از این منبع از محل درآمدها تامین میشود. درآمدها که متشکل از مالیات و سایر درآمدها است به گونهای پیشبینی شده که در مجموع به ۲۰۸ هزار میلیارد تومان میرسد و از این رقم تا ۱۵۳ هزار میلیارد متعلق به درآمدهای مالیاتی است.
بر این اساس با توجه به این که درآمدهای مالیاتی در سالجاری ۱۴۲ هزار میلیارد تومان پیشبینی شده بود رشد آن به ۱۱ هزار میلیارد تومان میرسد. این در شرایطی است که عملکرد بودجه سالجاری در نیمه نخست از این حکایت داشت که حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان از منابع پشی بینی شده محقق شده بود که نسبت به مصوب برای این دوره عدم تحقق داشت. حدود ۱۵۳ هزار میلیارد تومان از درآمدها متعلق به درآمدهای مالیاتی است و مابقی آن تا ۵۵ هزار میلیارد تومان به سایر درآمدها اختصاص دارد.
۲۲۰ هزار تومان؛ عوارض خروج از کشور
آنچه دولت در تعرفههای درآمدی خود برای بودجه سال آینده پیشنهاد کرده نشان میدهد که درآمد حاصل از عوارض خروج از مرزهای کشور برای هر نفر ۲۲۰ هزار تومان و برای عوارض خروج زائرین حج تمتع و عمره نیز ۱۱۰ هزار تومان است.
این در حالی است که برای خروج هوایی زائران ۳۷۵ هزار تومان و برای عوارض خروج زمینی و دریایی حدود ۱۲۵ هزار تومان پیشبینی شده است. عوارض خروج زائرین عتبات عالیات (زائران اربعین) از تاریخ ۲۴ شهریور تا ۱۲ آبان که از مرزهای زمینی به مقصد عراق از ایران خارج میشوند نیز از پرداخت عوارض خروج معاف خواهد بود. باید یادآور شد که عوارض خروج از کشور در سال آینده نسبت به سالجاری تغییری نخواهد داشت.