در حالی قرار است روز پنج شنبه گام سوم کاهش تعهدات برجامی ایران اجرایی شود که به باور ناظران سیاسی با تاکید بر عدم تعهد اروپاییها و تعلل آنها در اجرای برجام گام سوم جدیتر و حتما گام پایانی نیز محسوب شود.
اخیرا وزیر خارجه کشورمان گفته؛ در زمینه گام سوم کاهش تعهدات برجامی پیشنهاداتی مطرح شده و در مراحل آخر تصمیم گیری قرار داریم.
محمدجواد ظریف در حاشیه نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، اظهار داشت: مذاکرات ایران با اروپاییها ادامه پیدا میکند، ضمن اینکه در زمینه گام سوم کاهش تعهدات برجامی نیز پیشنهاداتی مطرح شده و در مراحل آخر تصمیم گیری قرار داریم، اگر اروپاییها اقدامات لازم را تا روز پنجشنبه انجام ندهند، براساس تصمیمی که در ۱۷ اردیبهشت ماه ابلاغ شده نامهای به اروپاییها خواهیم نوشت و اجرای گام سوم را به آنها ابلاغ میکنیم.
وزیر امورخارجه در پاسخ به این سوال که آیا مصادیق گام سوم مشخص شده یا خیر، بیان کرد: پیشنهادهای دولت در مورد گام سوم مشخص است و به محض اینکه تصمیم قطعی اتخاذ شود، رسماً آن را اعلام میکنم.
ظریف در پاسخ به این سوال که بعد از دیدار شما با آقای مکرون، آقای روحانی با رئیس جمهور فرانسه گفتوگو کرده و همچنین آقای عراقچی قرار است به این کشور سفر کند و چنین ارزیابی میشود که این بار پیشنهاد مناسبی از سوی فرانسویها ارائه شده است، گفت: جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه میز مذاکره را ترک نکرده است و همیشه اعلام کرده که ما برای اجرای برجام آمادگی داریم و اگر اروپاییها به تعهدات خود عمل کنند، ایران نیز اجرای تعهدات خود را از سر میگیرد. اقدامی که ایران انجام داده در چهارچوب بند ۳۶ برجام است و گفتوگوهای خود را ادامه میدهیم.
حالا ناظران سیاسی بر این باورند، وقتی اروپاییها به تعهداتشان در برجام وفا نمیکنند گام سوم گامی جدی و پایانی باید به شمار آید.
گام سوم را با جدیت بیشتری برداریم
کارشناس مسائل بین الملل گفت: وقتی انگلیس به راحتی پیمان خود را با اتحادیه اروپا میشکند، طبیعی است که آن کشور نمیتواند به تعهداتش در برجام وفا کند و همین نشانهای از شکست برجام اروپایی است.
مصطفی انتظاری درباره اقدامات انگلیس که به عهد و پیمانش با اروپا وفادار نیست، چگونه ایران میتواند به مواجهه لندن با برجام اعتماد کند؟ اظهار داشت: در این خصوص دو محور مهم را باید مورد توجه قرار داد یکی رأی گیری برگزیت و دوم تحولات دیگری که منجر به استعفای دولت خانم ترزا می از نخست وزیری شد، این موارد نشان دهنده نمایشی بودن دموکراسی در غرب بود.
وی گفت: شما ببینید در این موضوع با توجه به تأثیر گذاری برخی افراد، جریانات، احزاب و رسانههای آن کشور، آنچه که مد نظر مردم بود کاملاً نادیده گرفته شد و امروز شاهد تحقق اهداف آن عده خاص در جهت خروج از اتحادیه اروپا هستیم.
کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به انحلال پارلمان به دستور ملکه انگلیس که به نوعی همراهی با آقای جانسون نخست وزیر آن کشور به حساب میآید، افزود: این موضوع نشان میدهد که دموکراسی در انگلیس بازیچهای بیش نیست به طوری که حتی رسانههای انگلیس هم به این موضوع اعتراف دارند و میگویند چرا باید به خاطر برگزیت، پارلمان ما منحل و دچار تغییر و تحولات شدید در بُعد داخلی و خارجی شویم.
انتظاری بیان کرد: با توجه به چنین وضعیتی؛ آنچه که در نهایت قربانی خواهد شد منافع ملی و نظر اکثریت مردم انگلیس خواهد بود و شاید نتیجهای که از این تحولات میتوان گرفت آن است که در حوزه کشورهای غربی، دموکراسی بر خلاف ژستهای دموکراتیک آنها، صرفاً یک نمایش است.
وی ادامه داد: مردم صرفاً یک حضور فرمایشی و نمایشی در عرصه تحولات سیاست داخلی و خارجی انگلیس و حتی کشورهای غربی دیگر دارند.
کارشناس مسائل بین الملل گفت: کشوری که در سیاست داخلی خودش هم نمیتواند یک مرجعیت مشخص داشته باشد و با تغییر دولتها، روندهای آن هم تغییر پیدا میکند و وقتی به راحتی پیمان خود را با اتحادیه اروپا می شکند، طبیعی است که آن کشور نمیتواند به تعهداتش در برجام وفا کند و همین نشانهای از شکست برجام اروپایی است.
انتظاری بیان کرد: به نظر میآید اگر تجربه برگزیت (جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا) موفقیتآمیز باشد، برخی دیگر از کشورها نیز تمایل به خروج از اتحادیه را پیدا میکنند و به تدریج روند واگرایی در میان کشورهای اروپایی افزایش پیدا خواهد کرد. تجربه پیشین و فعلی اروپا نشان میدهد که کشورهای آن قاره تمایل چندانی به همگرایی ندارند و بر اساس چنین رویکردی، ایران نمیتواند نسبت به اروپا و انجام تعهدات آن در قبال برجام امیدوار باشد.
وی گفت: با چنین وضعیتی قطعاً اروپاییها علیرغم آنچه که ادعا میکنند یا حداقل خواست و آرزوی آن را دارند که به عنوان یک قدرت واحد در برابر سیاستهای ایالات متحده آمریکا ایستادگی کنند، نمیتوانند چنین کاری انجام دهند.
کارشناس مسائل بین الملل افزود: اینکه اروپاییها تلاش میکنند تا آمریکا را بار دیگر بر سر میز مذاکره با ایران بنشانند، تجربهای است که سابق بر این هم تکرار شده و اگر قرار بود مذاکره با آمریکا سودی برای ایران میداشت تا به الان باید این اتفاق میافتاد و به اصطلاح آزموده را آزمودن خطاست.
انتظاری با اشاره به اینکه اقدامات اروپا در قالب برجام برای ایران آورده و منفعتی را در پی نخواهد داشت، افزود: ما باید گام سوم را محکمتر، با انگیزه تر و باجدیت بیشتری از گامهای پیشین برداریم و البته که این به معنای بستن درهای مذاکره و به معنای پشت کردن به میز مذاکره نخواهد بود. ما حتماً تحولات دیپلماتیک را به خوبی رصد خواهیم کرد و هرگز همچون دولت آمریکا به قوانین بینالمللی پشت نخواهیم کرد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: تجربه چهل سال اخیر به ما ثابت کرده که هر جا ما با اقتدار عمل کردیم، طرف مقابل مجبور شده پای میز مذاکره بنشیند، اما هر جا که اندکی لغزش و تردید به خود راه دادیم نتیجهای برای ما به دنبال نداشته و طرف مقابل پیش روی کرده است.
در گام سوم مسکو نزدیکترین مواضع را به ایران خواهد داشت
کارشناس مسائل روسیه گفت: طرح پیشنهادی، روس ها نشان میدهد که نه تنها تسلیم فشارهای آمریکا نخواهند شد بلکه تمایل به گشایش مسیرهای ارتباطی جدید و حمایت از ایران آنهم در سطح بین المللی دارند.
شعیب بهمن در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: در حقیقت رایزنی و گفتوگو در رابطه با پیشنهادهای طرف های اروپایی و سازوکارهای اجرایی کردن اینستکس همچنین برنامه های محدود کردن آمریکا به عنوان یک بازیگر مخرب بین المللی در صدر مباحث مورد گفتوگو بین وزرای خارجه دو کشور قرار دارد.
کارشناس مسائل روسیه خاطر نشان کرد: به نظر میرسد مواضع روسها همچون ماههای گذشته، نزدیکترین موضع به ایران باشد، در حقیقت روسها در گذشته خروج آمریکا از برجام را مورد سرزنش قرار داده اند و آن را نقض آشکار و صریح یک توافق بین المللی نامیده اند، همچنین انتقادات بی شماری علیه کشورهای اروپایی مطرح کردند، چراکه آنها نتوانستند به تعهدات خود به ایران پایبند باشند، بنابراین روسیه همین خط مشی را دنبال خواهد کرد.
او اضافه کرد: روسیه تمایل ندارد تنش بین طرفین برجام افزایش یابد، ولی از نظر آن ها ایران محق است که تعهدات خود را در برجام کاهش دهد چراکه تا به امروز به مفاد برجام پایبند بوده است و طرفهای غربی آن را نقض یا خارج شدند، در نتیجه از نظر روسها حق با ایران است و موضع حمایتی آن ها از کشور ما در گام سوم هم ادامه پیدا خواهد کرد، در نتیجه مسکو نزدیکترین نظر را به ایران خواهد داشت.
کارشناس مسائل روسیه با اشاره به طرح جدید روسیه به ایران مبنی بر مسیر جدیدی برای انتقال نفت به ترکیه و سوریه، تصریح کرد: طرح و مسیر جدید روسها فارغ از اینکه تا چه حد قابلیت عملیاتی شدن دارد، حامل یک پیام سیاسی مهم در سطح بین المللی است.
بهمن خاطر نشان کرد: پیام طرح پیشنهادی روسیه این است که آنها نه تنها سیاستهای آمریکا در قبال ایران را قبول ندارند، بلکه تسلیم فشارهای سیاسی و اقتصادی واشنگتن علیه کشورهای ثالث که خواهان مراودات اقتصادی با تهران هستند، هم نمیشود.
او افزود: در شرایطی که آمریکاییها برنامه به صفر رساندن صادرات نفت ایران را دنبال می کنند و کشورهای اروپایی مانند انگلیس سیاست توقیف نفتکش را در پیش گرفته است، قطعا پیشنهاد مطرح شده از سوی روسها مطرح در بعد سیاسی و در سطح بین الملل اهمیت زیادی خواهد داشت .
بهمن تاکید کرد: پیشنهاد روسها نشان میدهد که آنها نه تنها قصد تسلیم شدن در برابر فشارهای آمریکا را ندارند بلکه تمایل به زیادی به گشایش مسیرهای ارتباطی جدید و حمایت از ایران آنهم در سطح بین المللی دارند و از فروش نفت کشورمان هم حمایت خواهند کرد و برای این کار حاضر هستند که محدوده آبهای سرزمینی خود را در اختیار ایران بگذارند.