نمایندگان مجلس یازدهم شورای اسلامی در نخستین روزهای کاری خود با طرح شفافیت آرا یک اصل مغفول مانده را پیگیری کردند و البته همچنان به نتیجه نهایی نرسیده است اما قطعاً با تصویب و اجرای آن، راه و روزنههای بسیاری از اشتباهات و تخلفات در کشور گرفته خواهد شد.
بر اساس این طرح آراء نمایندگان مجلس نباید مخفی باشد و هر نمایندهای به هر طرح و لایحهای که رأی میدهد برای مردم و افکار عمومی مشخص میشود و رسانهها نیز میتوانند آراء نمایندگان را نقد و بررسی کنند.
طراحان شفافیت آرا در توجیه ضرورت این اقدام تاکید کردهاند که با عنایت به منطق قانون اساسی به ویژه اصل ۶۹ و رویه تصویب اصول آن در مشروح مذاکرات تصویب قانون اساسی در خبرگان سالهای ۱۳۵۸ و ۱۳۶۸ و تجارب موفق جهانی درباره شفافیت و با عنایت به اینکه عملکرد و رأی وکیل نمیتواند از موکل پنهان باشد و با توجه به مطالبه عمومی مردم و تعهد اکثر نمایندگان مجلس یازدهم به مردم برای پیگیری موضوع و به دلیل نقش مهم شفافیت در مبارزه با فساد و ویژه خواری و نظر به اینکه پیش از استفاده از سیستم الکترونیکی آرای نمایندگان در جلسات علنی شفاف بوده است؛ این طرح را تهیه کردهاند.
اکنون این طرح مراحل پایانی خود را میگذراند با این وجود برخی نمایندگان و برخی رسانههای با دیدگاههای سیاسی متفاوت با این طرح مهالفند و آن را پوپولیستی میپندارند.
اما استدلال و منطق موافقان طرح شفافیت آراء قوی تر است.
شفافیت منجر به افزایش اعتماد مردم خواهد شد
حجت الاسلام سید محمدرضا میرتاجالدینی نایب رئیس کمیسیون برنامه بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با فارس، درباره طرح شفافیت آرای نمایندگان اظهار داشت: من طرح شفافیت را قبول داشته و از امضا کنندگان آن بودم زیرا شفافیت آرا در چارچوب قانون اساسی و عمل به آن است و مردم باید در جریان امور مجلس قرار گیرند؛ ضمن اینکه مردم بر اساس همین طرح شفافیت عملکرد باید از کارهای نمایندگان مطلع باشند چراکه به نماینده در حرکت و مسیر اجرای شعارهای داده شده از سوی وکلای ملت در انتخابات کمک خواهد کرد.
وی تصریح کرد: شفافیت آراء نباید طوری تنظیم شود که نمایندگان برای ایفای وظایف دستشان بسته شود بلکه باید کمک حال آنان برای احقاق حقوق مردم باشد.
میرتاجالدینی اظهار داشت: نمایندگان مجلس در تمامی دورههای انتخابات شعارها و برنامههایی را ارائه کردهاند که بایستی حرفهای آنها در عملکرد ۴ ساله شان ظهور و بروز داشته باشد و در همین راستا طرح شفافیت آرا میتواند برای اجرای شعارهای آنان کمک شایانی کند.
وی گفت: شفافیت آرا به افکار عمومی و در جریان امور بودن مردم از اقدامات صورت گرفته در مجلس کمک میکند؛ همچنین افکار عمومی ناظر بالادستی برای سه قوه محسوب میشوند که شفافیت آرا و شفافیت عملکرد میتواند منجر به افزایش اعتماد مردم و افزایش سرمایه اجتماعی شود.
وی تصریح کرد: نظارت مردم بر مسئولان اعم از مجلس و دولت باعث میشود که مدیران در مسیر درست حرکت کنند. میرتاج الدینی خاطر نشان کرد: شفافیت آرا کاملاً با روح قانون اساسی سازگاری دارد زیرا در قانون تاکید شده که بایستی مذاکرات مجلس از رادیو پخش شده تا مردم در جریان امور قرار گیرند؛ حتی اگر جلسه مجلس غیرعلنی هم باشد بایستی کلیت آن نشست به اطلاع مردم برسد.
شفافیت ترمز فساد است
جواد نیک بین نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی نیز درباره طرح شفافیت آراء نمایندگان اظهار داشت: یکی از اهرمهایی که سبب میشود نمایندگان در مجلس و بحثها و طرحها و لوایح فعال تر شوند بحث شفافیت آراء نمایندگان است.
وی در خصوص آخرین جلسه صحن علنی مجلس در روز چهارشنبه (۵ آذر ماه ۹۹) تأکید کرد: در جلسه روز چهارشنبه در برخی از پیشنهادها و طرحها علیرغم این که بیش از ۲۱۴ نماینده حضور داشتند اما ۹۱ نماینده در رأیگیری مشارکت نمیکردند و فقط ۱۱۷ نماینده مشارکت داشتند.
نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: طرح شفافیت آراء نمایندگان سبب میشود که نمایندگان به جای راه رفتن در مجلس پای سیستمها بنشینند و در رأیگیریها مشارکت کنند و موکلان نیز ببینند نمایندگان در بحثها، پیشنهادها، طرحها و لوایح چگونه رأی میدهند و برای دور بعد تصمیمگیری کنند.
نیکبین بر این باور است که اجرای طرح شفافیت آراء نمایندگان سبب میشود که مجلس منظمتر شود و دیگر شاهد برخی تجمعات دو الی چند دهنفره در گوشه کنار پارلمان نباشیم و تمرکز بر روی مسائلی نیز هستهایتر میشود. نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: ما زمانی میتوانیم دولت را به شفافیت بکشانیم که خودمان نیز به لحاظ آراء در یک اتاق شیشهای زندگی کنیم. البته بنده قائل به این هستم که برخی از آراء ممکن است جنبه امنیتی و ملی داشته باشد و ممکن است که صلاح نباشد عمومی عیان شود، اما فقط یک درصد از آراء دارای این جنبه هستند و ۹۹ درصد آراء نمایندگان میتواند علنی شود.
نیک بین با بیان این که شفافیت ترمز فساد است و عدم شفافیت پدال گاز فساد، خاطرنشان کرد: مجلسی میتواند دولت را شفاف کند که خودش هم شفاف شود و امیدواریم که این طرح در مجلس رأی بیاورد و البته ۸۰ درصد نمایندگان با همین شعار به مجلس آمدند اما فکر میکنم بین ۵۵ تا ۶۰ درصد از نمایندگان به این طرح رأی بدهند.
طرح شفافیت آرای نمایندگان اهرم قویتر شدن مجلس است
روح الله ایزدخواه نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی هم در باره طرح شفافیت آرای نمایندگان
با تأکید بر این که در اصل طرح شفافیت آرای نمایندگان هیچ شک و شبههای وجود ندارد، خاطرنشان کرد: طرح نهایی که در کمیسیون آیین نامه مجلس تصحیح شده با طرح اولیه تفاوت چندانی ندارد بلکه همان طرح قبلی است و مقداری تفسیر هم صورت گرفته، بنابراین تغییر ماهوی در طرح شفافیت آرای نمایندگان صورت نگرفته است. نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی معتقد است که با تصویب طرح شفافیت آرای نمایندگان، نظارت بر مجلس و نمایندگان از طرف موکلین بیشتر و تعامل مجلس با موکلان و مردم نیز بیشتر میشود؛ چراکه وقتی موکلان بدانند در درون مجلس چه میگذرد و چه موضوعات و طرحهایی در کمیسیونها در جریان است طبیعتا تعامل آنان با نخبگان، اصحاب فکر و فن نیز بیشتر میشود و این اثر وضعی طرح شفافیت آرای نمایندگان است که میتواند به تقویت مجلس کمک کند.
وی با تأکید بر این که شفافیت اهرم قویتر شدن مجلس یازدهم است، به فضای موجود در مجلس برای رأی به این طرح اشاره و خاطرنشان کرد: طرح شفافیت آرای نمایندگان هنوز در صحن مجلس مطرح نشده اما ارزیابی من این است که این طرح با رأی بالایی از سوی نمایندگان تصویب خواهد شد.