تعدادی از سینماگران مطرح کشورمان برای تبدیل جشنواره فیلم فجر به یک رویداد بزرگ و استاندارد بین المللی که در آن رویکرد و اهداف استراتژیک نظام جمهوری اسلامی لحاظ شده باشد را عدم محافظه کاری مدیران سینمایی، تدبیر برای آینده و وجود جسارت در تغییر ساختاری جشنواره اعلام کردند. .
تغییر در ماهیت جشنواره فیلم فجر در طول سی و دو دوره گذشته، همواره دغدغه ایست که سینماگران بسیاری در رسانه و محافل سینمایی از آن سخن میگویند و گاه این رویداد سینمایی را به یک جشن دور همی تشبیه می کنند و گاه آن را از حد و استاندارد یک جشنواره معتبر بین المللی بسیار دور می دانند.
اگرچه علیرضا رضاداد دبیر دوره سی و سوم جشنواره فیلم فجر در گفت وگویی، تفاوتی بین جشن و جشنواره ندانسته و برگزاری یک جشنواره خوب را بستری برای برگزاری یک جشن با نشاط میداند اما سوال اینست که چرا این اتفاق نمی افتد؟ آیا فقط شعار دادن و نگاه به آینده بدون هیچ اقدام موثر عملی میتواند فضای فیلم فجر را به استانداردهای جهانی نزدیک کند و به تبع آن حال و هوای جشن سینمای ایران را در روزهای دهه فجر مهیا سازد؟
منوچهر اکبرلو منتقد سینمای ایران در گفتوگو با سینماپرس اظهار داشت: شکل ناقص و غیرحرفهای جشنواره فیلم فجر متاسفانه بیش از ۳۰ دوره است که تکرار میشود و جسارتی برای تغییر این روند وجود ندارد. جشنواره فیلم فجر میبایست مانند تمامی جشنوارههای مطرح دنیا اعلام کند که از چه فیلمهایی استقبال به عمل میآورد و سیاستگذاران جشنواره میبایست در این زمینه رویکرد مشخصی داشته باشند که فقط فیلمهای متناسب با رویکرد جشنواره در آن حضور پیدا کنند اما جشنواره فیلم فجر هر نوع فیلمی را پذیرش می کند از فیلمهای تجاری صرف گرفته تا فیلمهای تجربی یا به اصطلاح هنری و برای همین است که همواره قضاوتها مشکوک تلقی شده و همواره شائبه دخالت مدیران در آن وجود داشته است چون جنس تنوع فیلمها امکان مقایسه عادی از داوران سلب میکند.
شفیع آقامحمدیان مدیر عامل اسبق مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی نیز در این خصوص گفت: مدیران سینمایی ما همواره به جای تدبیر برای چگونه بهتر برگزار شدن جشنواره فیلمفجر برای یکدیگر «چماقکشی» کردهاند که این مهم ضربات جبران ناپذیری را به اصل برگزاری جشنواره وارد ساخته است. فعالیتهای جشنوارهای و در رأس آن فیلم فجر را مورد آسیبشناسی قرار دهند و برای ادامه راه مطابق با سیاستهای کلان نظام، راهکار مفید و قابل قبولی ارائه دهند تا دیگر این جشنواره در مدیریت ها به نفع برخی اهداف سیاسی دولت ها مصادره نشود.
جبار آذین منتقد سینما نیز در این خصوص اظهار داشت: جشنواره فیلم فجر هم اکنون به جای پرچمداری اهداف و آرمانهای فرهنگی جامعه، پرچم نفاق فرهنگی را در دست گرفته است! دور شدن از مضامین اصلی انقلاب و مسائل جامعه و غرق شدن در بازیهای سیاسی و ارتباطهای سوء با تولید و اجرای این جشنواره و آثار مرتبط با آن از جمله عواملی است که موجب شده بسیاری از صاحبنظران از این جشنواره روی گردان شوند.
علی معلم نیز در اینباره گفت: جشنواره فیلمفجر برای بهبود کیفی خود نیاز به یک بازتعریف جدی و اساسی دارد و باید شکل جدیدی برای برگزاری این جشنواره در ایام جشنهای انقلاب در نظر گرفته شود. مدیران سینمایی باید دست از محافظهکاریشان برداشته و برای تغییر هزینه کنند. جشنواره فیلم فجر همواره سعی کرده که همه چیز باشد! بخشی از آن تقلیدی از اسکار و بخش دیگری از آن تقلید از کن و برلین و بخشهایی از آن هم طبق تفکرات مدیران سینمایی بوده است.
سید ضیاء الدین دری کارگردان باسابقه سینمای ایران نیز در این خصوص اظهار داشت: یکی از معضلات مهم جشنواره فیلم فجر این است که فیلم ها را در جشنواره فیلم فجر رونمایی میکند این در حالی است که بایستی حداقل یک سال جشنواره فیلم فجر متوقف شود و چرخه اکران فیلم ها به نمایش درآیند و مردم به تماشای فیلمها بروند و سپس جشنواره مانند یک آکادمی عمل کرده و از میان فیلمهای اکران شده در طول یک سال گذشته بهترین ها را انتخاب نماید.
جهانگیر الماسی بازیگر و کارگردان سینما نیز در این باره تاکید کرد: سینما در کشور ما الآن محل سرگرمی شده است و مدیران هیچ فکری برای ساختار حوزه فرهنگ و هنر ندارند. مدیران و متولیان سینمای ایران نمی دانند که از هنر و به ویژه سینما چگونه میتوانند برای رشد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استفاده نمایند و هنوز به این نتیجه نرسیدهاند که سینما میتواند به مثابه یک ابزار و زبان در خدمت اندیشههای ناب باشد و از این رو است که ما در کشورمان دست به ساماندهی فکری جوانان و نیروهای انقلابی برای آینده نزدهایم و اینها باعث رو به اضمحلال رفتن جشنواره فیلم فجر بهعنوان مهمترین جشنواره سینمایی کشور شده است.
سید ضیاء هاشمی رئیس جامعه صنفی تهیهکنندگان سینمای ایران نیز خاطرنشان کرد: بنیانگذاران جشنواره فیلم فجر از ابتدا برنامهریزی بلند مدتی برای اعتلای این جشنواره نداشته اند، این امر مهم به همراه مدیریتهای متغیر در تمامی این سال ها باعث افت جشنواره فیلم فجر و تبدیل آن تنها به یک جشن و گردهمایی سینمایی شده است.
علیرضا سربخش نیز در این خصوص اظهار داشت: برای اینکه جشنواره فیلم فجر و اصولاً سینما بتواند نیازهای واقعی مردم را برآورده سازد می بایست سیاست گذاری صحیحی توسط مدیران کلان فرهنگی کشور برای آن صورت گیرد تا بعد از آن، فیلم ها بر اساس آن سیاست گذاریهای کلان تولید شوند. از طرف دیگر این مسئله را نباید از یاد برد که نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران احتیاج به فیلم هایی دارد تا بتوانند انتظارات و نیازهای نظام را برآورده سازند.
حبیب کاوش نیز در این رابطه تاکید کرد:جشنواره فیلم فجر به دلیل الگوبرداری از جشنوارههای اروپایی به ویژه جشنواره فیلم کن هیچگاه نتوانسته به اهداف والای ملی و ارزشی دست پیدا کند و تنها راه حل برون رفت از این معضل مهم این است که ما قبله مان را از جشنوارههای غربی به سمت اهداف ارزشمند خود بازگردانیم.
حبیب الله کاسهساز تهیه کننده سینمای ایران گفت: مدیران و سیاستگذاران سینما میبایستی جشنواره فیلمفجر را به سمتی هدایت نمایند که دغدغهها و اهداف اصلی نظام که دستیابی به یک سینمای ملی و انقلابی است در آن لحاظ شود.
حمید بهمنی کارگردان سینمای ایران گفت: جشنواره فیلم فجر برخلاف سالهای ابتدایی برگزاری اش از اهداف و رویکردهای ارزشی خود دور افتاده و به محفلی برای سیاهنمایی برخی از فیلمسازان بدل شده که باید برای برون رفت از این معضل مهم این جشنواره چند سال برگزار نشده و سپس آن را با رویکردی انقلابی برگزار کنیم. در سالهای ابتدایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نگاهی که به سینمای ایران حاکم شده بود نگاهی ارزشی بود که متاسفانه آرام آرام با حضور جریان تفکرات طاغوتی که پیش از انقلاب بر سینمای ایران حاکم بودند ورق برگشت و آن ها توانستند تاثیرات منفی خود را به سینمای ایران غالب کنند و این امر باعث شد ما از آنچه نگاه حضرت امام (ره) به سینما بود فاصله بگیریم و به سمت سینمای غربی گرایش پیدا کنیم.
رهبر قنبری نیز در این خصوص گفت: متاسفانه سیاستگذاران کلان فرهنگی ما همواره از تغییرات ترس و هراس دارند و به همین دلیل ما مرتباً در حال درجا زدن هستیم. این در حالی است که مقوله فرهنگ و هنر و به ویژه سینما مرتباً در حال پیشرفت و تکامل است و سیاست گذاران فرهنگ و سینمای کشور می بایست با تغییرات مثبت تاثیری در رشد و شکوفایی سینمای ایران و به ویژه جشنواره فیلم فجر داشته باشند. جشنواره فیلم فجر باید به یک آکادمی سینمایی تبدیل شود تا ما بتوانیم در جهان سینمای خود را به منصه ظهور بگذاریم.