انسان، شیرینتر از جان و با ارزشتر از زیستن تا زمان مقدر شده چیزی ندارد، اما به جز لحظاتی که فرد برای فداکاری و دفاع از این شیرین اهدایی میگذرد، چه میشود که تصمیم میگیرد این هدیه شیرین الهی را پس زند. شاید نکته اساسی این معادله سخت کشتن روح قبل از بین رفتن جسم باشد. وقتی روح فرد ساخته نشده و نتواند متناسب با جسم رشد کند در کشاکش مشکلات بمیرد جسم متحرک بی روح را چه کسی میتواند حمل کند، اینجاست که این اجساد متحرک به آخرین قدمی میرسند که آنها را به کام مرگ میکشند. اما آمار و ارقام این تمام کردن اجساد متحرک در کشور چگونه است؟
افزایش خودکشی در روستاها
اما در همین زمینه رئیس اداره سلامت روان وزارت بهداشت به تحلیل آخرین وضعیت خودکشی در کشور پرداخت و گفت: بررسیها نشان میدهد آمار خودکشی تا حدودی در مناطق روستایی افزایش یافته است.
احمد حاجبی دیروز در نشست کارشناسی وزارت بهداشت که با حضور وزیر برگزار شد، اظهار داشت: خودکشی به عنوان یک معضل بهداشتی قابل قبول است ولی ابعاد اجتماعی آن نیز باید مورد توجه قرار گیرد. وی با اعلام اینکه یکی از اقدامات وزارت بهداشت در سالهای اخیر راهاندازی سیستم ثبت خودکشی در نظام سلامت بوده است، گفت: در حال حاضر در هر نقطه از کشور که اتفاق بیفتد و تشخیص داده شود خودکشی است، اطلاعات آن جمعآوری و مورد ارزیابی قرار میگیرد.
رئیس اداره سلامت روان وزارت بهداشت افزود: دادههای ما نشان میدهد میزان اقدام به خودکشی در زنان بیشتر است ولی موارد فوت ناشی از خودکشی در آقایان بیشتر از زنان است.
علل خودکشی
حاجبی در ادامه به شایعترین مسائل منجر به خودکشی اشاره کرد و ادامه داد: افراد بیکار به عنوان کسانی هستند که بیشتر از سایرین اقدام به خودکشی میکنند و در ادامه خانمهای خانهدار قرار دارند.
وی با اعلام اینکه تا سال ۹۱، ۲۰ درصد در روستاها و ۸۰ درصد در مناطق شهری اقدام به خودکشی ثبت شده است، یادآور شد: این وضعیت از سال ۹۱ به بعد تغییر کرده است به طوری که سهم مناطق روستایی به ۳۰ و سهم مناطق شهری به ۷۰ درصد رسیده است.
رئیس اداره سلامت روان وزارت بهداشت به موضوع سطح تحصیلی افرادی که اقدام به خودکشی میکنند اشاره و اظهار داشت: بیشترین موارد خودکشی در افراد دیپلمه دیده شده است و کمترین میزان خودکشی در افراد فوق لیسانس و بالاتر بوده است. حاجبی تصریح کرد: تا سال ۹۲ آمار نشان میدهد در افراد مجرد اقدام به خودکشی بیشتر بوده است، اما از سال ۹۲ به بعد میزان اقدام به خودکشی در افراد متاهل بیشتر شده است.
وی با اعلام اینکه به طور متوسط ۲.۹ درصد موارد اقدام به خودکشی منجر به فوت میشود، خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت برنامه پیشگیری از خودکشی و کاهش موارد فوت ناشی از خودکشی را در دستور کار دارد.
رئیس اداره سلامت روان وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه پرخطرترین افرادی که اقدام به خودکشی میکنند، کسانی هستند که سابقه قبلی اقدام به خودکشی داشتهاند، توضیح داد: مداخلات وزارت بهداشت برای پیشگیری از خودکشی به دو گروه تقسیم میشود. نخست مداخلات قبل از خودکشی و دوم مداخلات بعد از بروز خودکشی است. وی با اعلام اینکه بیماستانهای وزارت بهداشت موظف هستند هر کسی با اقدام به خودکشی وارد اورژانس میشود، قبل از ترخیص توسط روانپزشک ویزیت شود، عنوان کرد: شایعترین علت اقدام به خودکشی، مسمومیت است که ما از وزارت جهاد کشاورزی خواستهایم در این زمینه سموم را رقیق کنند.
حاجبی به شایعترین سن اقدام به خودکشی که بین ۱۵ تا ۲۴ سال است، اشاره کرد و گفت: مشاورین در مدارس میتوانند با آموزشهای وزارت بهداشت در بحث پیشگیری در خودکشی تلاش کنند.
بیماریهای اعصاب و روان را انکار نکنید
اما در این بین وزیر بهداشت با نگرانی از جدی بودن بیماریهای اعصاب و روان در کشور و پرهیز مردم و مسئولان از انکار این بیماری گفت: اختلالات روان به معنای اضطراب، بدخوابی و افسردگی است که جامعه را در بر گرفته است.
سیدحسن هاشمی گفت: پس از گزارش خودکشیهای اخیر جلسات متعددی برگزار کردیم و از این اتفاقات نیز بسیار متأسفیم. وی با پرداختن به مبحث ارتقای نشاط اجتماعی در کشورعنوان کرد: اینکه به فردی پیشنهاد کردیم برای نشاط اجتماعی به یک کنسرت برویم و از آن طرف با اظهارنظرهای سیاسی درباره اصل برگزاری کنسرت این موارد را به هم ارتباط دهیم صحیح نیست به هر حال باید بپذیریم که ۱۲ درصد جامعه ما دچار افسردگی هستند آنها به درمان نیاز دارند. بنابراین باید با ارتقای نشاط اجتماعی به کشور امید تزریق کرد.
وی افزود: متاسفانه آنقدر کشور ما دچار سیاستزدگی شده است که بیشتر گرفتار حاشیهها هستیم و امیدوارم در انتشار اخبار رسانهها دچار اپیدمی اخبار خودکش نشوند، کمااینکه کار رسانه بسیار سخت است و معتقدم نمیتوان توصیههای روانپزشکان را در خبر رعایت کرد ولی به صورتی اخبار منتشر شود تا این شمشیر دولبه هم به مردم امید دهد هم واقعیتها کتمان نشود و این مسئله به هنرمندی، تجربه، علم و خویشتنداری نیاز دارد که خوشبختانه رسانههای مکتوب و غیرمکتوب ما این مسائل را رعایت میکنند.
وزیر بهداشت همچنین با پرداختن به مباحث افسردگی و خشونت اظهار داشت: به زعم خودم بعید میدانم مشکلات و گرفتاریها در کشور باعث افزایش آمار خودکشی شده باشد زیرا کشورهای اسکاندیناوی و ژاپن که از نظر فساد بسیار پاکتر هستند آمار خودکشی بسیار بالایی دارند بنابراین باید مشکلات اعصاب و روان در کشور کالبدشکافی شود و بنده این درخواست را از اساتید این رشته و انجمن پیشگیری از خودکشی دارم.
هاشمی همچنین به سازمان بهزیستی اشاره کرد و گفت: سازمان بهزیستی اگر کمک بیشتری از وزارت بهداشت میخواهد ما با افتخار در خدمتشان هستیم و بسیار از آمار آنها برای جلوگیری از مرگ بیش از ۴ هزار نفر بر اثر خودکشی در سال ۹۴ خوشحالیم. البته باید برای عدم پاسخنگویی به ۵۰ درصد از تماسهای این سازمان فکری کرد و اگر دولت میتواند کاری انجام دهد دریغ نخواهد کرد.
وی همچنین به انجمن پیشگیری از خودکشی اشاره کرد و گفت: باید مردم را در مقابل آسیبهای اجتماعی توانمند کرد و این آسیبهای اجتماعی شامل فقر، اعتیاد و خودکشی و ایدز است که باعث رنج جامعه میشود کما اینکه خود ما نیز میتوانیم به این آسیبهای اجتماعی دامن بزنیم و آن زمان است که مردم را در تأمین هزینهها و عدالت و دسترسی به سلامت حمایت مالی نکنیم آن زمان مردم فقیر میشوند و باعث آسیب اجتماعی میشود.
متهم اصلی قرص برنج
در ادامه رئیس سازمان بهزیستی گفت: در سالی که گذشت توانستیم ۴ هزار و ۵۰۰ نفر را از خودکشی نجات دهیم.
انوشیروان محسنیبندپی اظهار داشت: در طول تاریخ خودکشی همیشه وجود داشته است ولی امروزه نوع خودکشی فرق کرده است البته آمار خودکشی در کشور ما پایین است ولی همین آمار نیز با توجه به اینکه کشوری با آموزههای دینی هستیم زیاد به حساب میآید. وی ادامه داد: براین اساس طبق فعالیتهای بهزیستی در سال ۹۴ توانستیم از مرگ ۴ هزار و ۵۰۰ نفر به دلیل خودکشی با ارائه مشاوره جلوگیری به عمل آوریم.
محسنیبندپی همچنین در ادامه با اشاره به اینکه بیشترین روش خودکشی استفاده از قرص سموم از جمله قرص برنج است، گفت: کشورهای دنیا سالهاست که قرص DDT حذف شده است. بنابراین تقاضا داریم طی پیشنهادی در شورای عالی سلامت قرص برنج توسط دولت واردات و یا مصرف آن کنترل و حذف شود زیرا اگر این قرص برای کرم برنج استفاده میشود باید گفت خوردن همان کرم برنج نوعی پروتئین دارد و به ضرر این قرص سمی نمیارزد.
شاید بارزترین علت خودکشی در جامعه دینی ما بیتوجهی خانوادهها به سنین حساس کودک و رها شدن آنها در سنینی است که نیاز به همراهی دارند، همین رها شدنها و دور دشن از شرایط دینی و خودسازیهایی که میتواند افراد را در مراحل سخت و تنگناها همراهی کند میتواند آسیبی جبرانناپذیر به روح وارد و مرگ جسم را درپی آن بیاورد هر چند که غیر از خانواده، آموزش و پرورش، جامعه و حتی متخصصان اعصاب و روان و مشاوران هم میتوانند نقش مهمی در کنترل این موضوع داشته باشد.
مائده شیرپور