رئیسجمهور محترم در آیین سالگرد درگذشت مرحوم آیت الله هاشمیرفسنجانی سخنانی را در وصف ایشان بیان کرد که علیرغم میل باطنی، نکاتی را میبایست درباره آن توضیحات و تمجیدات مطرح کرد.
مرحوم هاشمیرفسنجانی یکی از مسئولینی است که در ردههای گوناگون نظام جمهوری اسلام ایران به انقلاب و مردم خدمت کرده است، خدمات او در دوران حیات خود بر کسی پوشیده نیست و البته مردم و نظام اسلامی نیز از این خدمات با خبر هستند و نسبت به آن قدردان؛ اما نباید خدمات مسئولان را با بزرگنماییهای افراطی از چشم انداخت.
در عالم سیاست و امور کشور داری، باید هر آنچه که واقعیت و حقیقت دارد برای مردم بازگو کرد، نباید سعی داشت که فردی را با سخنان تعریف آمیز که بوی بزرگنمایی هم میدهد به جامعه معرفی کرد، چنین معرفی از هر شخصیتی که باشد، ضد تبلیغ است و البته غیرقابل باور چراکه باور آن همه تعریف نه از سوی نسلی که دوران مسئولیت مرحوم هاشمیرفسنجانی را دیدهاند قابل باور و پذیرش است و نه برای نسلهای بعدی، نگارنده منکر خدمات ارزشمندی که مرحوم هاشمیرفسنجانی از خود بجا گذاشته نیست، منصفانه و عادلانه هم نخواهد بود که چنین دیدگاهی وجود داشته باشد، اما سخن این است که از فردی همچون مرحوم هاشمی نباید یک چهره بیبدیل و رویین تن ساخت، یک نظام و حاکمیت همچون جمهوری اسلامی ایران قائل به شخص نیست و یک فرد هم نمیتواند و نخواهد توانست آنگونه که از او تعریف میشود باشد، نظام جمهوری اسلامی ایران براساس یک ساختار اداره میشود که هر یک از نهادها و قوای سهگانه مسئولیت آن را برعهده دارند، نهادهای انقلابی موجود در کشور نیز چنین شیوهای را برای اداره امور خود در پیش گرفتهاند، کشور براساس عقل جمعی اداره میشود و تصمیمات مهم برای نظام از سوی همه دستگاههای مهم کشور گرفته میشود.
این که از سوی آقای روحانی گفته میشود «... کسی که در ایران موشک را ساخت مرحوم هاشمی بود لذا اگر امروز قدرت دفاعی داریم از یادگارهای اوست» منصفانه نیست که مطلق نقش مرحوم هاشمی را در این موضوع ببینیم و نقش دیگران را نادیده بنگریم.
درست است که کلید آغاز تحقیقات، ساخت و آزمایش موشکی در ایران در زمان حیات مرحوم هاشمی زده شد، اما پیشقراول چنین اقدامی برای ساخت موشک از صفر تا صد، نیروهای مسلح بودند، سپاه پاسداران و ارتش هر دو در این راه فعالیتهای گستردهای آغاز کردند که نقش سپاه پاسداران و شهید طهرانیمقدم که شهید راه پیشرفت موشکی ایران شد از همه پررنگتر است.
آیا میتوان نقش مهم فردی چون شهید طهرانی مقدم را همراه با تیمی که آماده کرده بود نادیده گرفت و تنها گفت که پیشرفتهای موشکی یادگار مرحوم هاشمی است؟
حتی در زمینه پیشرفتهای هستهای نیز نباید چنین نگاهی داشت، اگر امروز به دستاوردهای هستهای رسیدهایم، به خاطر یک فرد یا یک سازمان و نهاد نبوده است، بلکه یک گروه و تیم علمی که از سوی دانشمندان کشورمان آماده شده بود به دست آمده است، تصمیم حاکمیتی نظام جمهوری اسلامی ایران بر این بود که در زمینه موشکی و هستهای باید پیشرفت کنیم و چنین نیز شد.
هر مسئولی در زمان مسئولیت خود تصمیمات اشتباهی نیز داشته است، تنها به نکات مثبت زمان مسئولیت پرداختن، معرفی آن مسئول ناقص خواهد بود. اکنون زمان آن نیست که بخواهیم از اشتباهات دوران مسئولیتهای مرحوم هاشمیرفسنجانی نام ببریم چراکه در سالگرد او قرار داریم، اما در اینجا باید درباره برجامی که به خاطر آن آقای هاشمیرفسنجانی خرسند شدند بگوییم.
برجام یک توافقی بود که برای رسیدن به آن، نظام هزینههای زیادی را متحمل شد، شاید در نگاه نخست در همان زمان یک دستاورد بزرگ تلقی شد، اما متوقف به آن زمان نبود، بلکه ادامه آن مهم بود که وجود نداشت. اکنون آیا برجام همان توافقی است که نزدیک به سه سال پیش به دست آمد؟ آیا وعدههایی که برای برجام داده شد، محقق گردید؟ آیا باز هم میتوان به این برجام افتخار کرد و به خاطر آن خرسند بود؟
مرحوم هاشمیرفسنجانی پس از امضای برجام به آقای روحانی گفته بود؛ «امروز من دیگر راحت میمیرم، چراکه امروز فهمیدم کشور استقرار یافت و سایه جنگ از کشور برداشته شده است» آیا این سخن با واقعیت هم خوانی دارد؟
آیا کشور پیش از برجام استقرار نیافته بود؟ آیا برجام سایه جنگ را از سر کشور برداشت؟
خوب است به این موضوع اشاره کنیم که اگر مرحوم هاشمیرفسنجانی پدر موشکی ایران است و یا بنیانگذار فناوری هستهای است، چرا برجامی که باعث برچیده شدن بخش بزرگی از فناوری هستهای ایران شده است، باعث خرسندی مرحوم هاشمی گشته است؟
اگر پیشرفتهای موشکی یادگار مرحوم هاشمی رفسنجانی است چرا ایشان گفته بود؛ «دنیای فردا، دنیای گفتمانهاست نه موشکها»
یا، چرا گفته بود؛ اگر میبینید آلمان و ژاپن این روزها محکمترین اقتصاد دنیا را دارند، برای این است که بعد از جنگ جهانی دوم از اینکه نیروی نظامی داشته باشند، محروم شدند.»
رهبر معظم انقلاب به آن سخن که گفته بود، دنیای فردا، دنیای گفتمانها است نه موشکها، چنین پاسخ داده بودند، «اینکه بعضیها بیایند بگویند فردای دنیا، فردای مذاکره است، فردای موشک نیست، این حرف اگر از روی ناآگاهی گفته شده باشد خب، ناآگاهی است، اگر از روی آگاهی گفته شده باشد، خیانت است...»
ما بر سر توافق هستهای، گفتمان را تجربه کردیم و نتیجه آن را هم دیدیم. اگر پیشرفتهای موشکی و نظامی جمهوری اسلامی ایران نبود، همان گفتمان، تبدیل به جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران میشد.
مناسب است هر مسئولی را آنگونه که هست به جامعه معرفی کنیم و همچون یکی از مسئولین متخلف ذخیره نظام خطابش نکنیم. آقای هاشمی همچنان برای مردم ایران محبوب است، چراکه زحمات زیادی برای انقلاب و مردم کشیده است. وظیفهای که برعهده همه مسئولین است.
نویسنده: محمد صفری