قطار حومه‌اي از جمله وسایل حملونقل ریلی است که عموما شهرهای اقماری را به شهر مادر متصل می‌کند و به دلیل شرایط خاص مانند سرویس‌دهی مستمر در طول روز، فواصل ایستگاهی، سطح خدمات و نوع مسافران دارای جایگاه خاصی در مودهای حملونقل ریلی است؛ به طوریکه در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا، عمده مسافران با هدف اشتغال و تحصیل از آن بهره می‌گیرند.
به گزارش سياست روز، با این وجود و طبق اولویت بندی صورت گرفته مقرر شده تا این مهم به عنوان یکی از شقوق حمل‌ونقلی در کشور به شکل ویژه‌اي اجرایی شود. در همین رابطه معاون مسافری راه‌آهن اعلام کرده که قطار حومه‌ای قزوین - تهران از امروز راه‌اندازی می‌شود. به گفته راشدی گفت: ساعت حرکت این قطار از قزوین ۵ و ۲۰ دقیقه بامداد هر روز و برگشت آن از تهران ساعت ۱۶ و ۲۰ دقیقه و بهای بلیت این قطار سه هزار تومان و ظرفیت قطار را ۳۳۶ نفر است.
معاون مسافری راه‌آهن هدف از راه‌اندازی قطارهای حومه‌ای انتقال مسافر از شبکه جاده‌اي به شبکه ریلی و کاهش سوانح ترافیکی جاده‌اي مي‌داند و مي‌گوید: از سال گذشته تاکنون ۶ قطار در مسیر تهران - کرج و هشتگرد راه اندازی شده و به زودی در مسیر تهران - قم و قم - تهران، تهران - ورامین - پیشوا نیز قطارهایی اضافه مي‌شود.
به گفته وی برای فراهم کردن تسهیلات سفر مسافران از پیشوا - ورامین - تهران به کرج قطار ورامین - تهران هر روز ساعت ۷ صبح از تهران به مقصد کرج و هشتگرد ادامه مسیر مي‌دهد.
ضرورت حضور راه‌آهن ملی در حومه
بررسی روند شکل‌گیری و فعالیت این حوزه از شقوق حمل‌ونقلی در کشورهای پیشرو در زمینه حملونقل ریلی شامل (مترویی، حومه‌اي و بین‌شهری) نشان می‌دهد که این کشورها با منطق حاکم بر توسعه و مدیریت، راه‌آهن‌های ملی خود را متولی راه‌اندازی و ایجاد این حوزه کرده‌اند و چنین روندی در کشورهایی مانند فرانسه، اسپانیا، بلژیک، آلمان و ایتالیا قابل مشاهده است.
براساس مستندات موجود، در کشور فرانسه خطوط حومه‌ای با نام( RER) شناخته شده و متولی توسعه، راه‌اندازی و بهره‌برداری از آن راه‌آهن ملی فرانسه (شرکت SNCF) است و در کشور اسپانیا خطوط حومه‌ای با نام سرکانیاس شناخته شده و متولی آن، راه‌آهن ملی اسپانیا شرکت (RENFE) است.
از سوی دیگر در کشور بلژیک نیز خطوط حومه‌اي با عنوان( RER )شناخته شده و متولی آن راه‌آهن ملی بلژیک (SNCB) است و در کشورهای آلمان و ایتالیا نیز متولی سیستم حملونقل حومه‌اي آنها، راه‌آهن ملی این کشورها است.
این گزارش مي‌افزاید: اما با وجود نوع نگاه کشورهای پیشرفته دنیا، تصویرسازی‌های شکل گرفته در مورد قطارهای حومه‌ای در ایران، روندی کاملا متفاوت با این کشورهای پیشرو در حوزه حملونقل ریلی دارد و همین تفاوت مسئله‌ای شده تا کارشناسان و منتقدان این حوزه، نسبت به وجود این نگاه عکس‌العمل نشان داده و نکات قابل توجهی را گوشزد کنند.
این تحلیلگران معتقدند برنامه حرکت در بازه زمانی ۱۶ تا ۱۸ ساعته، حجم جابجایی بالا مسافر و حداقل بودن میزان تاخیرها موجب شده تا قطارهای حومه‌ای نسبت به راه‌آهن شباهت بیشتری به مترو داشته باشد اما همین ویژگی‌ها در کنار لزوم هماهنگی زمان‌بندی با سیستم درون شهری اقتضا می‌کند تا شركت یا تشكیلاتی زیر نظر راه‌آهن صرفا به موضوع قطارهای حومه‌اي (فارغ از سایر قطارهای مسافری و فارغ از دغدغه قطارهای باری و مشكلات زیربنایی) بپردازد.
این کارشناسان با در نظر گرفتن روند کشورهای پیشرفته بر این باورند که ساختار توسعه و بهره‌برداری از سیستم حملونقل حومه‌ای در دنیا نشان می‌دهد که این کشورها برای ارائه خدمات‌رسانی حومه‌ای به جای کنار گذاشتن راه‌آهن‌های ملی با ایجاد ظرفیت در آنها و تعریف حملونقل حومه‌ای، متمایز از حمل ونقل ریلی بین شهری، اقدام به برنامه‌ریزی و توسعه در قالب راه‌آهن‌های ملی کرده‌اند و به تناسب این موضوع در مسیر توسعه گام برداشته‌اند و همین موضوع می‌تواند، عاملی باشد تا موجب شود دست‌اندرکاران و تصمیم‌گیران این حوزه در راستای تامین منافع ملی گام برداشته و به جای هرگونه سنگ‌اندازی، راه را برای ارائه خدمات بهتر و مطلوب‌تر به مردم هموار کنند.
بلیت قطار گران نمی‌شود
قائم‌مقام شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران گفت: افزایش قیمت بلیت قطارهای مسافری هم‌اکنون در دستور کار راه‌آهن قرار ندارد.
احمد خدایی روز شنبه در گفت‌و‌گو با ایرنا، با بیان اینکه قیمت بلیت قطارها متناسب با میزان ارائه خدمات به مسافران با یکدیگر متفاوت است، اظهار داشت: هر چند ممکن است قیمت بلیت در برخی از قطارها مثلا در قطارهای زندگی که با استقبال خوبی مواجه شده افزایش یابد، اما فعلا افزایش قیمتی در دستور کار ما برای دیگر قطارها نیست.
وی با اشاره به مزیت راه‌اندازی قطارهای حومه‌اي در اطراف کلانشهرها و تهران، افزود: قطارهای حومه‌اي از مدت‌ها پیش زیر نظر شرکت راه‌آهن در چهار مسیر حومه‌اي در تهران آغاز شده و توسعه این قطارها هیچ محدودیتی برای راه‌آهن ندارد.
خدایی با بیان اینکه راه‌آهن برای افزایش ظرفیت قطارهای‌هاي حومه‌اي در اطراف تهران برنامه‌ریزی مناسبی انجام شده است، گفت: هم‌اکنون قطارهای حومه‌اي در چهار منطقه پرند، قم، ورامین و هشتگرد برقرار است و از قطارهای خودکششی در این مسیرها استفاده مي‌شود.
قائم‌مقام شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران یادآور شد: برخی از این مسیرها بیش از ۳۰ کیلومتر و برخی دیگر (قم - تهران) که به صورت روزانه و منظم انجام مي‌شود حدود ۱۴۰ کیلومتر است.
وی با اشاره به مزیت‌هاي استفاده از قطارهای حومه‌اي در تسهیل تردد مردم بین تهران و شهرهای یادشده، گفت: تشکیل شرکت قطارهای حومه‌اي هم‌اکنون در دستور کار دولت قرار دارد، اما مسایل مختلف قطارهای حومه‌اي زیر نظر شرکت راه‌آهن در حال پیگیری و انجام است.
به گفته خدایی، اصولا قطارهای حومه‌اي زیانده هستند زیرا قیمت بلیت این قطارها بسیار کمتر از تاکسی و یا اتوبوس و مینی‌بوس است، لذا شرکت‌ها برای راه‌اندازی قطارهای حومه‌اي آنچنان رغبت نشان نمی‌دهند و شرکت راه‌آهن با توجه به ضرورت برقراری سرویس‌هاي روزانه، راه‌اندازی رفت و آمد این قطارها را در حومه تهران در دستور کار خود قرار داده است.
قائم‌مقام شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: هم اکنون ضریب اشغال صندلی قطار حومه‌اي قم - تهران حدود ۳۵ درصد است اما به علت نیاز به رفت و آمد این قطارها در حومه پایتخت و سرویس‌هاي جانبی آن، بهترین ناوگان خود کششی برای ارائه خدمات به مردم در این مسیرها اختصاص یافته است.
خدایی در پایان در‌خصوص تامین منابع مالی برقی شدن مسیر تهران - مشهد، یادآور شد: قرارداد برقی شدن این مسیر با چینی‌ها منعقد شده و هم‌اکنون در مرحله حل مشکل فاینانس مالی آن با شرکت چینی هستیم تا بتوانیم عملیات اجرایی آن را آغاز کنیم.
