اقتصاد به عنوان اصلی ترین مساله کشور همچنان مطرح است و به رغم اقدامات صورت گرفته همچنان تا رفع مشکلات فاصله زیادی باقی مانده است. در این میان چالشهایی همچون کسری بودجه، چگونگی افزایش سرمایه گذاری دولتی و مردمی، تحقق جهش تولید به عنوان مولفه حرکت چرخ اقتصاد کشور و اشتغال زایی، چگونگی حمایت از اقشار ضعیف جامعه، اصلی ترین چالشهای اقتصای کشور عنوان گردیده است. در باب حل مشکلات نیز دیدگاه متعددی مطرح است برخی کارشناسان با تاکید بر وجود منابع عظیم در کشور و نیروی جوان و متخصص، راهکار را در داخل کشور دانسته که مولفههای تحقق آنها نیز همت، شجاعت و اهتمام جدی و پیگیری امور عنوان میگردد. پیروان این دیدگاه تاکید دارند که با اعتماد به عرصه داخلی کشور نظیر واگذاری تامین قطعات خودرو به قطعه سازان داخلی، احیای دوباره کارخانههای تعطیل شده و اعتماد به بخش کشاورزی برای تامین نهادههای دامی، میتوان بخش قابل توجهی از مشکلات را رفع نمود. در نقطه مقابل دیدگاه دیگری نیز برای رفع مشکلات اقتصادی مطرح است و آن رفع تحریمهاست. پیروان این دیدگاه تاکید دارند که محور اقدامات باید بر اساس رفع تحریمها باشد که سالهاست از جانب آمریکا و اروپا علیه ایران اعمال میگردد. برخی بر این عقیده اند که تحقق رفع تحریمها، راهی سهل الوصول تر است که میتواند رفع مشکلات اقتصادی را رقم زند. حال این سوال مطرح است که راهکار لغو تحریمها چیست؟ یکی از مولفههای مطرح در باب لغو تحریمها مذاکره با عاملان تحریم است. مساله مذاکره در حالی در هفتههای اخیر با تغییر در ساختار سیاسی آمریکا از سوی محافل رسانه ای و سیاسی بار دیگر مطرح میگردد که تجربه برجام به خوبی بی نتیجه بودن مذاکره را نشان داد به ویژه اینکه برجام در زمان بایدن مدعی کنونی پیروزی در انتخابات آمریکا صورت گرفت و آنها با عدم اجرای تعهدات برجامی و تمدید تحریمهای ۱۰ ساله ایران سنگ بنای بدعهدی غرب را بنا نهادند که خروج آمریکا از برجام و عدم اجرای تعهدات اروپا نتیجه آن بوده است.
در کنار بدعهدیهای اقتصادی و عدم لغو تحریمها، کشورهای غربی هر روز خواستههای جدیدی را مطرح کرده اند که با منافع ملت ایران همخوانی ندارد چنانکه آنها از یک سو در حالی که خود بیشترین دخالت را در منطقه دارند بر لزوم حذف نقش فعال ایران در منطقه تاکید میکنند و از سوی دیگر در حالی خود موشکهایی با قابلیت حمل کلاهک هسته ای دارند که خواستار نابودی توان موشکی ایران که اصلی ترین عنصر بازدارندگی و امنیت کشور است، شده اند.
با توجه به این شرایط این سوال مطرح است که چگونه میتوان برای لغو تحریمها گام برداشت؟ چنانکه برجام نشان داد مذاکره به ویژه در شرایط کنونی که کشور با نابسامانی اقتصادی همراه است،
نمیتواند زمینه ساز لغو تحریمها باشد لذا باید به دنبال مولفه ای دیگر بود. راهکار نهایی برای لغو تحریمها، اجرای سیاست خنثی سازی و غلبه بر تحریمهاست. شرایط اقتصادی کشور این تصور را در دشمن ایجاد کرده که سیاست فشار نتیجه داده و ایران گزینه ای جز تسلیم شدن ندارد لذا مذاکره برابر با استمرار تحریمها خواهد بود. رویکرد به خنثی سازی تحریمها و غلبه بر آنها با بهره گیری از توان داخلی، مدیریت صحیح، اقدامات شجاعانه و جهادی و اهتمام و پیگیری کارها محقق میشود. نمود عینی این امر را در مبارزه با کرونا میتوان مشاهده کرد که رویکرد به بسیج ملی توانسته در کنار روند بهبود مبتلایان در مقابله با پیامدهای اقتصادی کرونا نیز با رویکرد به کمکهای و همیاری مومنانه موثر باشد. لذا رویکرد دولتمردان برای رفع مشکلات اقتصادی به توان داخلی و چشم بستن از خارج در شرایط کنونی تنها راهکار خروج از این وضعیت است. تا زمانی که مذاکره تفکر راهکار حل مشکلات کشور باشد قطعا تحریمی برداشته نخواهد و گامی هم برای بهره گیری از ظرفیتهای داخلی برداشته نمیشود، لذا پیش از هر اقدامی باید ابتدا تفکر مذاکره را کنار نهاد و با رویکرد به اصل خنثی سازی و غلبه بر تحریمها برای تحقق اهداف گام برداشت و این تنها گزینه برای رفع تحریمها خواهد بود.
نویسنده: قاسم غفوری