هتل کوبورگ وین در پانزدهم ماه گذشته مجددا به کانون گفتوگو بر سر توافقنامه هستهای تبدبل شد، وزیر امور خارجه کشورمان و همتایان او به نمایندگی از پنج قدرت باقی مانده در برجام که به دعوت فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این نشست حضور داشتند پیرامون آینده مبهم این سند به رایزنی پرداختند تا بتوانند به موجب این مذاکرات جدید ایران را برای ماندن در برجام راضی کنند. البته در نظر داشته باشیم تمام تلاش سه کشور اروپایی صرف منافع حاصله از بقای برجام و سیاستهای طراحی شده اتاق فکرشان در بستن دست و پای ایران حول محور مسائل سیاسی، اقتصادی منطقهای و فرامنطقهای میچرخد. پیرامون بسته پیشنهادی اروپا برای برجام سیاست روز با عباس ضیایینیری کارشناس مسائل سیاست خارجی به گفتوگو پرداخته که این گفتوگو را در ادامه بخوانید.
کارشناس مسائل سیاست خارجی با تاکید بر اینکه خارج از خود فریبی باید باور کنیم برجام به پایان عمر خود رسیده و بپذیریم تمام این جلسات فقط شرایط ایران را در دستیابی به دوران پسابرجام و اتخاذ سیاستهای کلان اقتصادی به تعویق میاندازد تصریح کرد: زمانی که به موعد تحریمهای جدید آمریکا در قبال ایران برسیم، در شرایط نامناسبی قرار خواهیم گرفت که ممکن است برخی اذهان لیبرالی را به این فکر بیندازد که مستقیم یا غیر مستقیم با غرب مذاکرات را ادامه دهند.
وی گفت: پیش از نشست وین نیز سفر چند روزه حسن روحانی به دو کشور اروپایی پیرامون آینده این سند بیارزش و اینبار بدون امریکا صورت گرفت، چراکه از دیدگاه مسئولان دیپلماسی کشورمان، این اروپا است که بایستی بازیگر اصلی در تامین تداوم توافق هستهای باشد و معضلات به وجود آمده در برجام را که درپی خروج ایالات متحده از این به اصطلاح سند جهانی به وجود آمده را چارهسازی و مرتفع نماید.
ضیایینیری بیان داشت: باید پذیرفت پاره کردن برجام توسط کاخ سفید به معنی برگشت تحریمهای شدید اقتصادی یکی از بزرگترین قدرتهای اقتصادی جهان علیه کشورمان است که نه تنها شرکتهای آمریکایی بلکه دامنه ارتباطات اقتصادی شرکتهای کلان بینالمللی چه در زمینه تجارت و چه در زمینه سرمایهگذاری با ایران محدود و قطع خواهد شد، با آنکه اجرای تحریمهای جدید هنوز شکل عملی و اجرایی به خود نگرفته اما، شوک حاصل از اجرای آن در آیندهای نزدیک از هم اکنون به روشنی در اقتصاد کشور قابل مشاهده است.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: از زمزمه خروج شرکتهای خارجی گرفته تا کاهش ارزش پول ملی و التهاباتی که هماکنون محافل کسب و کار کشورمان و معیشت مردم را در بر گرفته است، کاملا مشهود و قابل لمس است که محتوای بسته پیشنهادی اروپا برای ادامه برجام حامیان این مذاکرات و توافقنامه در کشور را نیز مایوس کرده است.
وی بیان داشت: در حقیقت بسته پیشنهادی اروپا برای جلب رضایت ایران ذات همان تصمیماتی است که در ماه مه سال گذشته و بعد از اعلام رسمی خروج آمریکا در نشست سران اروپایی در بلغارستان اعلام شد، ابتدا احیای مقررات اروپایی معروف به بازدارنده که جامعه اقتصادی اروپا در سال ۹۶ میلادی و به منظور مقابله با تحریمهای آمریکا علیه کوبا وضع شد و مقصود از وضع این قوانین جلوگیری از مجازاتهایی بود که به موجب ان یک کشور سوم یا همان امریکا میتوانست با تکیه بر قوانین فرامنطقهای که در اختیار خود میبیند به صورت یک طرفه علیه کمپانیهای اروپایی طرف معامله با کوبا به اجرا در آورد لذا قرار بر این شد مصوبات در آن دوران در شرایط کنونی نیز برای بیاثر کردن تحریمهایی یکجانبه امریکا درپی خروج خود از برجام استفاده شود که بیشک طبیعی است این قوانین بروکراسی اروپایی را میطلبد و این تضمین مناسبی برای کشورمان نخواهد بود، از طرف دیگر در این بیانیه اعلام شد با استفاده از بانک سرمایهگذاری اروپا به منظور تأمین مالی فعالیت شرکتهای اروپایی در قبال با ایران چه در حیطه تجارت و چه در عرصه سرمایهگذاری استفاده شود؛ به این معنا که بانک سرمایه گذاری اروپا بایستی جای خالی بانکهای بزرگ اروپایی را که از همکاری با شرکتهای داوطلب فعالیت در ایران منع شدهاند را پر کند.
ضیایینیری با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی سیاستی خاص شکل گرفته و به موجب آن افکار عمومی بینالمللی تمرکز خود را بر نشستهای ترامپ با سران ناتو و دیدار بحث برانگیز با پوتین گذاشتهاند، خاطرنشان کرد: از طرف دیگر تنش کلامی مسئولان ایرانی و آمریکایی به شکل خطرناکی رو به افزایش است، طوری که آقای روحانی در اظهارات خود از شروع دوران ریاست جمهوریاش خطاب به رهبران امریکا گفته با دم شیر بازی نکنند و اینکه صلح با ایران مادر صلحها و جنگ با ایران مادر جنگها خواهد بود و ترامپ نیز در در رفتار همیشگی و ابلحانه خود در توئیتر و در پاسخ به اظهارات روحانی گفته که هیچگاه آمریکا را تهدید نکنید و نکاتی را اشاره کرده که ارزش صحبت کردن را هم ندارد، همینطور اینکه رئیسجمهور کشورمان در نطقی قدیمیتر نیز به ایالات متحده هشدار داده اگر جلوی صادرات نفت ایران را بگیرد ایران نیز ممکن است اقداماتی انجام دهد که به تعبیر برخی بستن تنگه هرمز توسط ایران از این قبیل اقدامات خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه تحقق عملی چنین مواضعی نه تنها به معنای مرگ مطلق برجام خواهد بود بلکه شاید موجب رویارویی ایران و امریکا در صحنهای غیر از اقتصاد و سیاست شود، اظهارداشت: واضح است همه بحرانهای موجود کنونی منطقه در برابر آن بسیار کوچک شمرده خواهند شد، درست است هرگونه اقدام ایالات متحده در جلوگیری از فروش نفت ایران ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ سازمانملل پیرامون اجرای مسیر برجام خواهد بود اما، از طرفی هم اگر ایران بخواهد گزینه بستن تنگه هرمز را کلید بزند اروپا چهره واقعی خود را نمایان خواهد کرد و در صدور بیانیه علیه ایران در کنار آمریکا خواهند بود.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی بیان داشت: در شرایط کنونی که هر روز با تهدید و هشدار طرفین سپری میشود باید سیاستهای اصولی و منطقی برای جلوگیری از شکلگیری یک بحران فاجعه بار و فراگیر جهانی اخذ شود، گزینه گفتوگوی مستقیم آمریکا و ایران اشتباهی بزرگ و وقتگیر خواهد بود و بدین ترتیب توهم ترامپ که معتقد است سیاستهای فیلترینگ اقتصادی بر علیه ایران میتواند زمینه یک معامله بزرگ بین دو کشور را فراهم کند و این موضوع را در حاشیه اجلاس اخیر سران ناتو بیان کرد که بالاخره از طرف ایران با او تماس گرفته خواهد شد و معاملهای تاریخی هم انجام خواهد شد تفکر غلطی است که باید بر روی این تصورات خط باطل کشید و لازم است اتاق فکر او درک کند پذیرفتن این استراتژی از سوی ایران غیر ممکن است و هرگز روی نخواهد داد.
وی افزود: گزینه دیگر ادامه برجام بدون امریکا است که مسلما امتیاز قابل قبولی برای ایران نخواهد داشت، لازم است غرب توجه داشته باشد تمامی جناحهای سیاسی در کشور اختلافات خود را کنار گذاشته و جبهه متحدی بر علیه تهدیدات خارجی در حال شکلگیری است و حمایت اخیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از دولت و نامه سردار حاج قاسم سلیمانی به ایشان، نشانه یکدلی میان تمام ایرانیان است، ضروری است برای حل مشکلات و معضلات اقتصادی موجود در کشور نیز با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری اجرای صحیح اقتصاد مقاومتی و توجه به توان داخلی است.