در حالی که بیش از ۵۰ درصد ناوگان هوایی ایران زمینگیر است، مسئولان وزارت راه معتقدند حفظ صنعت هوانوردی کشور، از افزایش قیمت بلیت پروازها مهمتر است.
درپی افزایش نرخ دلار و بالا رفتن نرخ بلیت پروازهای خارجی، شرکتهای هواپیمایی نرخ بلیت پروازهای داخلی را هم گران کردهاند؛ به گونهای که در حال حاضر، نرخ در مسیرهای پرتردد به شدت افزایش یافته و مردم را دچار نگرانی و سردرگمی کرده است. گشت و گذاری در میان نرخهای اعلامی برای پروازهای پرطرفدار نشان میدهد که نرخ بلیت پرواز تهران مشهد در ارزانترین حالت، آن هم در ساعات صبحگاهی روزهای میانی هفته که از کمترین استقبال برخوردار است، ۲۸۰ هزار تومان به فروش میرسد؛ در حالیکه در همان روزهای میانی هفته نیز در ساعات پرتقاضاتر عصرگاهی و ابتدای شب، میتوان بلیت را با قیمتی حدود ۵۳۰ تا ۶۵۰ هزار تومان (اکونومی و نه بیزینس) خریداری کرد.
با این حال در ایام پایانی هفته و ساعاتی که بیشترین استقبال از سفرهای هوایی به مشهد وجود دارد، قیمت بلیت پرواز تهران مشهد تا ۷۳۰ هزار تومان بالا رفته است؛ به گونهای که به عنوان مثال، بلیت پرواز تهران مشهد برای روز چهارشنبه هفته آتی ۳۶۷ هزار تومان برای پرواز ۶ صبح، قیمتگذاری شده است.
این وضعیت، برای سایر مسیرها نیز صدق میکند؛ به نحوی که قیمت بلیت پرواز اهواز مشهد برای روز چهارشنبه هفته آتی که مصادف با شب عید غدیر خم است، در ساعات بامداد (۰۲:۴۵) به عنوان ارزانترین قیمت، ۳۷۵ هزار تومان و در ساعات عصرگاهی روز چهارشنبه با نرخ ۶۱۰ هزار تومان عرضه میشود. البته بررسیهای میدانی نشان میدهد که قیمت بلیتها در سایر مسیرها نیز، کم و بیش بر همین منوال است.
کارشناسان صنعت هوانوردی معتقدند، آنچه سبب شده تا رقابت میان شرکتهای هواپیمایی برای افزایش قیمتها شکل گیرد؛ وجود تقاضای سفر علیرغم افزایش قیمت است. به این معنا که ایرلاینها با وجود آنکه بلیت پروازهای داخلی را به بهانه افزایش نرخ دلار گران گردهاند، اما همچنان تقاضای سفر وجود دارد و کمتر مسیر پروازی میتوان یافت که با کاهش مسافر روبه رو شده باشد.
دو علت برای این وضعیت گزارش شده؛ نخست آنکه افزایش چشمگیر مسافران عراقی به ایران که از مسیرهای مختلف (اهواز، تهران، ارومیه) برای سفر به شهرهای توریستی به خصوص مشهد مسافرت میکنند. در این میان به نظر میرسد این افزایش ۲۵ درصدی (بنا به گفته مسئولان سازمان گردشگری) که درپی کاهش ارزش پول ملی در برابر دلار رخ داده، توانسته صندلیهای خالی هواپیماها از مسافران ایرانی را تا حدود زیادی پُر کند.
دومین علت عدم کاهش تقاضای سفر، غالب بودن میزان تقاضای سفرهای هوایی از سوی کارمندان دولت و مدیران دولتی به جای مردم عادی است. در حالی که بسیاری از مردم عادی به دلیل گرانی بلیت هواپیما نمی توانند با این وسیله سفر کنند، اما مدیران دولتی به مدد بودجه عمومی به سفرهای متعدد میپردازند و گرانی بلیت هواپیما نتوانسته خللی در اراده آنها برای سفر به مناطق مختلف کشور داشته باشد.
بسیاری از کارشناسان صنعت هوانوردی معتقدند این صنعت در ایران با سایر کشورها قابل مقایسه نیست؛ چراکه قیمت بلیت پروازها در ایران به بهانههای مختلف از جمله تحریم، نرخ ارز، کمبود ناوگان و قطعات، نبود برنامهریزی بازرگانی صحیح، روتها و مسیرهای پروازی غیراقتصادی، فرودگاههای بدون جانمایی مناسب، بالا بودن هزینه خدمات فرودگاهی و مواردی از این دست، همواره از سوی شرکتهای هواپیمایی، افزایشی بوده و از روند صعودی برخوردار است.
از سوی دیگر خدماتی که در مقابل این نرخ بلیت گران داده میشود، در حد ایرلاینهای رده چندم آمریکای لاتین یا آفریقایی است؛ ضمن اینکه برخی ایرلاین هایی که از پشتوانه مالی برخی نهادها برخوردار هستند، نگرش بازرگانی به صنعت هوانوردی نداشته و همین موضوع سبب شده تا از مسأله پُراهمیت بهرهوری غافل باشند. به معنای دیگر از انجام سلسله فرآیندهایی که به کاهش هزینهها و افزایش درآمدها منجر میشود، غفلت میکنند.
مرتضی دهقان معاون هوانوردی و امور بینالملل سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد: بیش از ۵۰ درصد ناوگان هوایی ایران زمین گیر است و یکی از علل گرانی بلیت هواپیما، همین کمبود ناوگان برآورد میشود، این در حالی است که آخوندی، وزیر راه و شهرسازی هم میگوید که در حال حاضر، ۱۸۵ فروند هواپیمای فعال در کشور داریم که کمی بیش از همین مقدار، گراند (زمینگیر) هستند.
سیدحسن علوی نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز درباره چرایی گرانی بلیت هواپیما اظهار داشت: افزایش قیمت ارز بر روی همه مسائل از جمله صنعت حملونقل اثر منفی داشته؛ اما قرار نیست با افزایش نرخ ارز، ناگهان قیمت بلیت هواپیما دو تا دو و نیم برابر شود. حتی در برخی مسیرها قیمت بلیت از این مقدار هم گرانتر شده است. بلیت رفت و برگشت به مشهد یک میلیون تومان برای مردم هزینه دارد.
نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس با اشاره به اظهارات وزیر راه و شهرسازی درباره لزوم حفظ صنعت هوانوردی، یادآور شد: در صورت ادامه شرایط فعلی گرانی بلیت هواپیما، صنعت هوانوردی به مرور زمین گیر خواهد شد؛ چراکه اگر مسافر کم شود، ایرلاینها مجبورند هواپیماها را خالی اعزام کنند که جز زیان، برای آنها نتیجهای نخواهد داشت. مهر