آلمان که خود را محور اقتصاد و صنعت اروپا میداند در ماههای اخیر با چالشی به نام تشکیل دولت مواجه است. اگر چه انتخابات پارلماني آلمان در ۲۴ سپتامبر (۲ مهر) وضعيت احزاب و ميزان آراء و قدرت آنها را مشخص كرد اما از دل اين انتخابات، بحراني بيرون آمد كه هنوز و بعد از حدود پنج ماه به نتيجه لازم نرسيده است. پيشبينيها حكايت از آن دارد كه اين وضعيت تا چند ماه آينده نيز ادامه خواهد داشت اما شواهد نشان ميدهد پس از گذشت چند ماه و بلاتكليفي در تشكيل دولت و انتخاب صدراعظم، اين بار شرايط به سمتي پيش ميرود كه آنگلا مركل و آلمان بتوانند از اين وضعيت عبور كنند.
قبل از هر چيز بايد به اين مسئله اشاره كرد كه بر اساس قانون اساسي آلمان، يك شخص ميتواند در دورههاي مختلف به عنوان كانديداي صدراعظمي وارد انتخابات شود. به همين دليل مركل براي چهارمين دوره متوالي خود را آماده كرد تا در جايگاه صدراعظمي باقي بماند. اين مسئلهاي است كه تا كنون در آلمان اتفاق نيفتاده است. جداي از اينكه اين رويه ميتواند شبهاتي براي دموكراسي و محدوديت دو دورهاي دولتها ايجاد كند، مركل را در شرايط سختي قرار داده است. به اين دليل كه وي در چهارمين دوره خود با مشكلاتي مواجه است كه تا كنون با آن مواجه نبوده است. به همين دليل برخي از كارشناسان معتقد هستند كه حتي اگر بتواند براي دور چهارم نيز به عنوان صدراعظم انتخاب شود با مشكلات سياسي عديدهاي مواجه خواهد شد به گونهاي كه اقتدار پيشين را نخواهد داشت و همواره مجبور است عصا به دست حركت كند.
اما بحران شكل گرفته براي اينكه دولت نتواند بعد از چند ماه شكل بگيرد به زمان پيش از انتخابات و بين دولت ائتلافي ايجاد شد. دولت كنوني با ائتلاف احزاب دموکراتمسیحی و سوسیالمسیحی و همچنين سوسیالدموکراتها ايجاد شده است. اين در حالي است كه طي سالهاي گذشته بخصوص در زمينه بحث پذيرش مهاجران و همچنين موضوع چگونگي اتخاذ ماليات بين احزاب اختلافي صورت گرفت تا اينكه سوسيال دموكراتها تاكيد كردند كه در دولت بعدي وارد ائتلاف نخواهد شد. نتيجه انتخابات دوم مهر نيز نشان داد كه اين سه حزب بار ديگر از آرای بيشتري برخوردار هستند و به لحاظ عددي ميتوانند ائتلاف بزرگ را تشكيل دهند. اين در حالي است كه حزب سوم به شكل علني، حتي در دوره مبارزاتي تاكيد كرده بود كه در صورتي كه خود نتواند دولت تشكيل دهد با احزاب دموکراتمسیحی و سوسیالمسیحی كه نزديك صدراعظم هستند، ائتلاف نخواهد كرد.
مسئله اين است كه اگر آلمان نتواند دولت جديد تشكيل دهد بار ديگر مجبور است كه انتخابات را تكرار كند اين در حالي است كه عمده نظرسنجيها نشان ميدهد كه پيروز بعدي انتخابات نيز همين احزاب خواهند بود و حتي اين امكان وجود دارد كه شرايط ايجاد شده به سمتي پيش برود كه راديكالها و مليگرايان تندروي آلماني موقعيت بهتري براي خود رقم بزنند و بار ديگر بحث نازيسم و انديشه نئونازيگري در اين كشور اوج بگيرد.
نویسنده: فرامرز اصغری