برخی مواقع نیاز به یک دیپلماسی است که به دانش قطع ارتباط میان سیاستمداران دولتها و کشورها بینجامد!
دیپلماسی یا روابط دیپلماتیک به دانش ارتباط میان سیاستمداران و سران کشورهای جهان گفته میشود، یقیناً بر عکس این تعبیر و تعریف هم وجود دارد! برخی مواقع نیاز به یک دیپلماسی است که به دانش قطع ارتباط میان سیاستمداران دولتها و کشورها بینجامد!
مهر ماه ۹۲ نیویورک
هیئت ایرانی همچون سالهای گذشته برای حضور در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل به آمریکا رفته است.
رئیسجمهور، وزیر خارجه و دیگر همراهان هیئت ایران در این سفر حضور دارند. دولت یازدهم تازه بر سر کار آمده است، چند ماهی نیست که روحانی وارد پاستور شده و کابینه خود را چیده است.
نخستین سفر روحانی و هیئت همراه او به نیویورک در حالی انجام میشود که جنس مذاکرات هستهای ایران و غرب هم تغییر یافته، دولت میخواهد توافق هستهای را به نام خود ثبت کند. حل موضوع هستهای و برچیده شدن تحریمهای اقتصادی از وعدههای روحانی به مردم بود.
ناگهان سیبیاس شبکه خبری تلویزیونی آمریکا خبری را منتشر میکند که در طول سالهای پس از انقلاب اسلامی بیسابقه و کمسابقه بوده است. وزرای خارجه ایران و آمریکا، محمدجواد ظریف و جان کری با یکدیگر دیدار و گفتوگو کردند!
ظریف - جان کری
البته در آن سفر یک اتفاق دیگر هم افتاد و آن گفتوگوی تلفنی اوباما با روحانی بود. چنین اتفاقی تاکنون واقع نشده بود و این نخستینباری بود که یک رئیسجمهور آمریکا با یک رئیسجمهور ایران تلفنی گفتوگو میکند.
جمیع اتفاقاتی که در سفر هیئت ایرانی به نیویورک افتاد باعث شد یک هفته بعد از بازگشت رئیسجمهور از سفر نیویورک، رهبر معظم انقلاب در یک سخنرانی از تحرک دیپلماسی دولت از جمله سفر نیویورک حمایت کرده اما در عین حال اشاره فرمودند که برخی از آنچه که در سفر نیویورک پیش آمد بجا نبود چون ما دولت آمریکا را غیرقابل اعتماد و عهدشکن میدانیم.
استانبول مرداد ۱۳۹۶
وزیر خارجه کشورمان محمدجواد ظریف که برای شرکت در نشست کمیته اجرایی سازمان همکاریهای اسلامی به ترکیه سفر کرده بود، در حاشیه اجلاس، کوتاه با عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی دیدار و روبوسی کرد!
دست دادن عادل الجبیر و ظریف در استانبول
ایران و عربستان به خاطر اتفاقاتی که در روند مناسبات دو کشور افتاده است، روابط خود را قطع کرده اند، نزدیک به دو سال است که روابط سیاسی اقتصادی دو کشور مختل گشته و حتی سال گذشته حجاج ایرانی به خاطر کارشکنیهای سران سعودی به حج نرفتند.
فاجعه منا و کشتار حجاج ایرانی همراه با رفتارهای غیرانسانی و غیراسلامی سعودیها با پیکر حجاج باعث شد، نفرت مردم ایران از آلسعود همچون نفرت مردم ایران از صهیونیستهای اسرائیلی شود.
تجاوز نظامی عربستان به یمن و کشتار مردم مظلوم این کشور یکی دیگر از دلایلی بود که باعث شد روابط ایران و عربستان تیره شود.
سرکوب مردم بحرین و حمایت از رژیم حاکم در این کشور یکی دیگر از دلایلی است که باعث گشت ایران و عربستان مناسبات خود را قطع کنند.
حمایت سعودیهای وهابی از گروههای تروریستی که همچون موریانه روانه کشورهای سوریه و عراق شدند تا این دو کشور را در چنگ خود بگیرند، یکی از مهمترین دلایلی است که باعث شد تا اختلافات ایران و عربستان سعودی بالا بگیرد. اما سرانجام پس از مذاکرات طولانی میان مقامات سازمان حج و زیارت ایران با مسئولین سعودی، توافق بر سر اعزام حجاج ایرانی به دست میآید.
نخستین گروههای زائران ایرانی راهی سرزمین وحی شدهاند و مسئولین ذیربط هم اطمینان دادهاند که عربستانیها تضمینهای لازم را دادهاند و جای هیچ نگرانی نیست.
از سوی دیگر مقتدی صدر رهبر جریان صدر به عربستان رفته و با بنسلمان ولیعهد عربستان سعودی که سیاستهای خصمانه او علیه ایران بر کسی پوشیده نیست، دیدار و گفت وگو انجام میدهد و سخنگوی جریان صدر ضمن موفق خواندن مذاکرات این دو، ایران را متهم به دخالت در امور عراق میکند!
دیدار مقتدی صدر با محمد بنسلمان
البته وزیر خارجه سعودی چند روز پیش بار دیگر سخنانی را علیه ایران مطرح کرده بود. او اعلام کرد؛ اگر قطر مصلحت خود را در نزدیکی به ایران میداند ارزیابی درستی از امور منطقه ندارد. الجبیر گفته؛ ما مخالف هرگونه نقش ایران در قطر هستیم.
اما به موضوع دیدار و روبوسی دو وزیر خارجه دو کشوری که روابطشان کارد و پنیر است و البته بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران داخلی و خارجی اعتقاد دارند امیدی به بهبود روابط این دو کشور نمیرود، باز میگردیم.
در گزارشی درباره آنچه در حاشیه نشست کمیته اجرایی سازمان همکاریهای اسلامی در استانبول گذشت نوشته شده؛ هنگام ورود وزرا به سالن، عادل الجبیر با هدف مصافحه به سوی محمدجواد ظریف آمد و پس از در آغوش کشیدن وی، با هم گفتوگو کردند.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز این کار را امری عادی و حرکتی در عرف دیپلماتیک دانسته و گفته است که دلیل این استقبال گرم وزیر خارجه عربستان هم احترام متقابل و هم دوستی دیرینهای بود که با جبیر داشتم.
پس از اینکه روابط ایران و عربستان به طور کامل قطع شد، بارها شاهد حضور دو وزیر خارجه در نشست هایی برای بررسی و پیدا کردن راه حلی برای بحران سوریه رو در روی هم قرار گرفتند، چرا آن موقع این حس احترام و دوستی دیرینه وجود نداشت؟ آیا میتوان روابط دوستانه را وارد مسائل حساس و مهم سیاست خارجی کرد؟
روابط دوستانه و دیرینه وزرای خارجه ایران وعربستان زمانی باید فوران کند که این دو یا حتی یکی از آنها وزیر خارجه نبوده و یا مسئولیتی در سیستم سیاسی خود نداشته باشند. این امر برای جمهوری اسلامی ایران واجب تر و لازم تر است چراکه این ایران است که در طول سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون از سوی رژیم سعودی دشمنی و خصومت را تجربه کرده است.
خوشبینی نسبت به بهبود مناسبات میان ایران و عربستان بسیار زود است. اختلافات آنقدر شدید و سنگین است که نمیتوان درباره این موضوع حتی فکر کرد.
ظریف هم گرچه دیدار کوتاه و روبوسی با عادل الجبیر را داشته اما خود در اینباره گفته؛«دیدار با وزیر امور خارجه عربستان، الزاماً مقدمهای برای برقراری روابط دیپلماتیک با ریاض نبوده است.»
اگر ظریف چنین اعتقادی دارد، پس با دشمن دست دادن و روبوسی کردن چه دلیلی دارد؟ تنها به خاطر رهایت اخلاق اسلامی!
هانیزاده: دیدار عادل الجبیر با ظریف از قبل برنامهریزی شده بوده است
حسن هانی زاده در گفتوگو با الف، ضمن بیان اینکه این دیدار قدم خوبی میتواند بین رابطه دو کشور باشد گفت: باتوجه به شکست سیاسی، نظامی عربستان در سوریه، عراق، یمن و لبنان اکنون عربستان در آستانه انزوا قرار گرفته و همچنین خروج ملک سلمان از چرخه قدرت و واگذاری به محمد به سلمان عربستان به این نتیجه رسیده است که در سیاستهای قبلی خود بازنگری کند، چراکه ادامه سیاستهای عربستان موجب فروپاشی این کشور خواهد شد.
وی ادامه داد: این اقدامات عربستان در واقع سیگنال جدید به ایران است و اظهارات عادل الجبیر وزیرخارجه عربستان در نشست سازمان همکاریهای اسلامی در ترکیه نشانگر این است که عربستان میخواهد از ظرفیتهای ایران برای خروج از انزوا در منطقه استفاده کند.
این کارشناس مسایل بین المللی در پاسخ به این سوال که آیا به نظر شما این موضوع اتفاقی بوده است، یا خیر، گفت: این موضوع اتفاقی نبوده و قطعا از قبل برنامه ریزی شده است.
هانیزاده همچنین در مورد اینکه آیا ترکیه در دیدار ظریف و عادل الجبیر نقش داشته است، گفت: این امکان وجود دارد که عربستان به ترکیه متصل شده باشد تا زمینه این دیدار را در مقابل دوربینهای جهان فراهم کند. اما ما باید همواره در انتظار گامهای عملی عربستان باشیم و نباید به سادگی به آنها اعتماد کرد. وی تصریح کرد: عربستان هر زمان که از فضایی به فضای دیگر میرود، سیاستهای خود را تغییر میدهد و این رفتار عربستان نیز مشکوک است و نباید به آنها اعتماد کرد.
هانیزاده به دیدار مقتدی صدر به مقامات عربستانی اشاره کرد و گفت: در این مورد نیز رفتار عربستان مشکوک است چراکه دیدار با مقتدی صدر نشاندهنده این است که عربستان قصد دارد در منطقه شیعی - عربی با شیعی - ایرانی ایجاد کند که ما باید نسبت به این رفتارها هوشیار باشیم.
این کارشناس مسایل خاورمیانه خاطرنشان کرد: مقامات ایرانی باید مراقب سعودیها باشند چراکه اقدامات آنها همواره با شیطنت و عدم حسن نیت نسبت به ایران بوده است و ما تنها باید منتظر گامهای عملی از سوی آنها باشیم.(اتاق خبر ۲۴)