براساس آمار گمرک در یک ماهه نخست سال ۹۶ قریب به ۴۵ تن وان و دوش پلاستيکی، وارد کشور شده که ارزش ریالی آن ۴میلیارد و ۷۰۴ میلیون و ۸۳ هزار و ۲۲ ریال و ارزش دلاری آن ۱۴۵ هزار و ۲۱۰ بوده است . طبق همین آمار کشور آلمان با صادر کردن ۱۴ تن وان و دوش پلاستيکی، به ارزش دلاری ۳۶ هزا رو ۹۲۰ و ارزش ریالی یک میلیارد و ۱۹۷ میلیون و ۲۴۱ هزار و ۷۶۰ و همچنین کشور ترکیه با صادرات ۱۰ تن وان و دوش پلاستيکی، با ارزش ریالی ۸۸۷ میلیون و ۷۲۷ هزار و ۵۹۰ و ارزش دلاری ۲۷هزار و ۳۸۰ جزو کشورهایی هستند که این محصول را به ایران صادر میکنند.
این حجم واردات در حالی برای کالای غیر اساسی مانند وان پلاستیکی هزینه شده که کارشناسان مدعی هستند صنعت پلاستیک جزو صنایع مادر و سودده کشور است. فعالان این صنعت معتقدند ظرفیت تولید در صنعت پلاستیک از نظر اسمی بالای ۱۵ میلیون تن اما تولید واقعی حدود ۲میلیون تن در سال برآورد میشود و در حالی که این صنعت ظرفیت تولید و اشتغالزایی بالایی دارد اما نگاه پررنگ و ویژهای به صنعت پلاستیک نشده است.
به گفته کارشناسان در حال حاضر این صنعت نیز به مانند همه صنایع با مشکلات عدیدهای از جمله رکود دست و پنجه نرم میکند و حال که دروازههای واردات برای این کالاها نیز بازتر شده دیگر جای بحث و حرف و حدیثی باقی نگذاشته است. رکود بازار، حجم بالای چکهای برگشتی، قاچاق محصولات مشابه اجناس داخلی از کشورهای مختلف، کمبود نقدینگی و اجبار تولیدکنندگان به فروش مدتدار و اعتباری ۶ماهه، عرضه مواد اولیه پتروشیمی در بازار داخلی به قیمت بالاتر از قیمت جهانی برای تولیدکنندگان داخلی، هزینههای بالای سربار تولید و بهرهوری کم نیروی کار از چالشهایی است که در صنعت پلاستیک وجود دارد و هر روز شرایط را برای تولید کنندگان بدتر میکند.
رکود دامنگیر
فعالان و صنعتگران این حوزه در تشریح وضعیت تولیدی در صنعت پلاستیک دو مساله رکود و وابستگی حجم این صنعت با سایر صنایع را مطرح کرده و میگویند؛ صنعت پلاستیک به مانند همه صنایع در رکود به سر میبرد که بخش اعظم آن از حال و هوای این روزهای اقتصاد نشات میگیرد.
این تحلیلگران با اشاره به شرایطی که سایر بخشهای اقتصادی از جمله تولیدکنندگان پتروشیمی مهیا کردهاند میگویند: روند تولیدکنندگان شرکتهای پتروشیمی به منظور کسب سود به گونهای بوده که گاهی عرضههای این تولید کنندگان با کاهش مواجه میشود و این مهم قیمتها را بالا میبرد و به تبع آن تولیدکنندگان پلاستیک ناچار به خریداری این محصولات با قیمت بالاتر هستند و این علاوه بر افزایش هزینهها مشکلات را برای این تولیدکنندگان دوچندان میکند.
این فعالان بازار در کنار این مشکلات داخلی مساله واردات بیرویه مدنظر قرار داده و میگویند؛ این صنعت در رده سوم صادرات محصولات غیرنفتی کشور قرار دارد اما وجود این مشکلات منجر به آن شده که تا حجم قابل توجهی از این تولید کنندگان با نیمی از ظرفیت خود تولید کنند و یا اینکه توقف تولید را بهترین مساله بدانند.
این گروه از منتقدان با بیان اینکه در شرایطی که ۹۰ درصد مواد اولیه صنعت پلاستیک در داخل کشور تولید میشود و ۱۰ درصد وارداتی است اما بیتوجهی به این قبیل صنایع و باز ماندن در وی درباره ظرفیتهای تولیدی در صنعت پلاستیک افزود: ظرفیتهای بسیاری در صنعت پلاستیک وجود دارد اما نبود حمایت و باز ماندن دروازههای واردات کار را برای این گروه از تولید کنندگان سخت کرده است.
رقبای بیظرفیت
این گروه از فعالان با نگاهی به وضعیت رقبای تولید کننده پلاستیک در بازارهای منظقه اعلام میکنند که در این زمینه ۲ کشور ترکیه و عربستان رقبای عمده ایران در صنعت پلاستیک در بازارهای منطقه هستند و این درحالی است که کشوری مانند ترکیه قابلیت و ظرفیتهای ایران در تولید را ندارد و حجم عمدهای از مواد اولیه مورد نیاز خود را وارد میکند.
به گفته این افراد کشور ترکیه با جمعیتی معادل ایران، در حدود ۸میلیون و ۴۰۰هزار تن مواد اولیه وارد میکند و در صنعت به کار میگیرد در حالی که در ایران مواد اولیه پلاستیک بهصورت خام از سوی پتروشیمیها صادر میشود.
فعالان این عرصه با اشاره به تعداد بیش از ۴۰۰ هزار نفری تولید کنندگان صنعا پلاستیک این نکته را مطرح میکنند که اگر حمایتهای لازم از این صنعت صورت گیرد ما میتوانیم از ظرفیتهای موجود بهره گرفته و در کنار تولید و تامین نیاز داخل حجم قابل توجهی اشتغالزایی را نیز مهیا کنیم.
نویسنده: سارا علیاری