با وجود تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر گرفتن تضمین واقعی و عملی از طرفهای اروپایی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از پایان نشست وزرای خارجه سه کشور اروپایی با ایران، با صراحت بیان داشت، این اتحادیه قادر نیست ضمانتهای حقوقی و اقتصادی به ایران بدهد؛ این مسئله حکایت از آن دارد سفر وزیر خارجه کشورمان و مذاکره با سه کشور اروپایی همچون توافقنامه برجام دستاوردی تقریبا هیچ به همراه داشته است.
فدریکا موگرینی در پاسخ به این سوال که آیا اتحادیه اروپا «میتواند حفظ همین سطح فعلی از تجارت با ایران در ماهها و سالهای پیش رو را تضمین کند اعلام کرد: این اتحادیه قادر نیست ضمانتهای حقوقی و اقتصادی به ایران بدهد اما برای یافتن راهی به منظور حفظ سرمایهگذاریهای پسابرجام اروپاییها در ایران جدی است.
ریختن آب پاکی موگرینی بر روی دستان برخیها که همچنان خوش خیال روی اروپاییها حساب باز کردهاند در حالی است که وزیر خارجه کشورمان در جمع خبرنگاران گفت: ما به سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفتیم باید حقوق ایران تضمین شود آنها هم گفتند که تلاش خودشان را خواهند کرد.
محمد جواد ظریف حتی در صفحه توئیتر خود نیز نوشت: همه اتفاق نظر داشتند که در هفتههای آینده باید کارهای زیادی انجام شود تا منافع اقتصادی مردم ایران به صورت عملی تضمین شود.
با این وجود سخنان موگرینی نشان میدهد که کشورهای اروپایی قصدی برای ارائه تضمینهای عملیاتی به ایران را ندارند.
در همین راستا مقام معظم رهبری در دیدار اخیر خود با معلمان و دانشجویان خاطرنشان کرده بودند: حالا گفته میشود که برجام را میخواهیم با این سه کشور اروپایی ادامه بدهیم؛ من به این سه کشور هم اعتماد ندارم. من میگویم به اینها هم اعتماد نکنید؛ اگر میخواهید قرارداد بگذارید، تضمین به دست بیاورید -تضمین واقعی، تضمین عملی- و الا فردا اینها هم همان کاری را خواهند کرد که آمریکا کرد، امّا به یک شیوهی دیگر. روشهای سیاسی و دیپلماسی، روشهای ویژهای است؛ گاهی لبخند میزنند و در حال لبخند، خنجر را تا دسته در سینهی انسان فرو میکنند؛ دیپلماسی این است دیگر؛ با اخلاق خوش، با تعریف و تمجید که «بله شما خیلی خوبید، شما آقایید، ما میدانیم شما قرارداد را به هم نمیزنید،»! اگر چنانچه توانستید تضمین از آنها بگیرید بهطوری که بشود اعتماد کرد، خب اشکالی ندارد، حرکتتان را ادامه بدهید؛ اگر نتوانید چنین تضمین قطعیای را بگیرید - که بنده هم بسیار بعید میدانم که بتوانید تضمین بگیرید آنوقت دیگر نمیشود اینجوری حرکت کرد و اینجوری ادامه داد.
۱۸ اردیبهشتماه سالجاری رئیسجمهور آمریکا در اظهاراتی خروج این کشور از برجام را اعلام کرد و پس از آن سندی را برای بازگرداندن تحریمهای هستهای علیه ایران امضا کرد و گفت که بالاترین سطح تحریمهای اقتصادی را اعمال خواهیم کرد.
در همین راستا ظریف از شنبه شب ۲۲ اردیبهشتماه سفری را به سه کشور چین، روسیه و بلژیک (مقر اتحادیه اروپا) آغاز کرد و روز یکشنبه ۲۳ اردیبهشت در پکن با وانگیی همتای چینی خود درباره برجام بدون آمریکا به رایزنی پرداخت و از آنجا راهی مسکو شد و روز دوشنبه ۲۴ اردیبهشت با سرگئی لاوروف در اینباره گفتوگو کرد و دوشنبه شب برای شرکت در نشستی با حضور فدریکا موگرینی و سه وزیر خارجه اروپایی وارد بروکسل شد.
وی در پایان سفر به بروکسل و دیدار با مقامات ارشد اروپایی از نتایج رایزنیهای خود اینطور ارزیابی کرد و گفت: دیدارهای اخیر وی با اروپاییها شروع مذاکرات بود اما، مشخص شد که آنچه باید انجام شود تمرکز بر برجام بود و اینکه اروپا چگونه میتواند از طریق برخی اقداماتی که خانم موگرینی در بیانیهاش مطرح کرد، که البته اقداماتی است که باید فوریتر انجام و طی چند هفته انجام شود، منافع ایران را تضمین کند.
وی گفت: این اقدامات فعلا شامل یک فهرست از کارهایی است که باید انجام شود. این کارها باید عملیاتی شوند، به صورت تفصیلی و جزئی مشخص شوند و براساس آن بتوانیم تصمیم بگیریم چه مقدار از منافع ایران را تضمین میکند.
ظریف تصریح کرد: ما زمان زیادی نداریم. در چند هفته آینده خواهیم دید آیا اقداماتی که امروز روی آن توافق شد در عمل پیش میرود یا خیر.
نمیخواهد تضمینهای لازم را به ایران بدهد
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی گفت: اظهارات موگرینی نشان داد که اروپا نمیخواهد تضمینهای لازم را برای اجرای برجام به ما دهند.
سیدحسین نقویحسینی در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران؛ با اشاره به اظهارات موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه اتحادیه اروپا قادر نیست ضمانتهای حقوقی و اقتصادی به ایران بدهد، اظهار کرد: بیانیهای که شب گذشته پس از نشست ۴ جانبه داده شد، بیانیه بدی نبود، اما مصاحبهای که موگرینی انجام داد با محتوای آن بیانیه تفاوت زیادی داشت.
وی ادامه داد: هدف ما از مذاکره با اروپاییها این است که تضمینها عملی و اجرایی برای حفظ برجام گرفته شود؛ یعنی ما باید از اروپاییها تضمینهای لازم برای جبران خسارت خروج آمریکا از برجام را بگیریم.
نقویحسینی تصریح کرد: اظهارات موگرینی نشان داد که اروپا نمیخواهد تضمینهای لازم را برای اجرای برجام به ما بدهد که اگر این روند پیش برود، حفظ برجام هیچ سودی برای ملت ایران ندارد.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه مقامات مذاکره کننده کشورمان در صورت عدم تضمین عینی کشورهای اروپایی باید چه رویکردی داشته باشند، گفت: در صورتی که اروپاییها تضمینهای لازم را به ما ندهند، ما راهکارهای مختلفی چون خروج از NPT و توقف برجام را داریم و علاوه بر این راهکارهای دیگری هم وجود دارد که در مصوبه مجلس شورای اسلامی در قانون اقدام متقابل آمده است.