بسیاری از دلسوزان و منتقدان برجام بر این باورند با وجود آنکه در حین مذاکره و انعقاد قرارداد امتیازات زیادی را به غرب دادیم و با همه پیش شرط های چیدمان شده در توافق نامه برجام که خواسته و ناخواسته پای امضای جمهوری اسلامی روی آن نگاشته شد، بعد از پایان آن مهلت دو ماه و عدم سپردن ضمانتهای محکم و قانونی از جانب همپیمانان همیشگی آمریکا دیگر بر جامی باقی نمیماند که کشوری بخواهد به آن متعهد باشد و در آن بماند یا نماند.
وعدههای داده شده در برجام تاکنون بیشترشان محقق نشده است؛ شاهد هستیم بعد از اجرای برجام با وجود انجام تعهدات زودتر از موعد جمهوری اسلامی اما طرف غربی زیر بار اجرای تعهدات خود نرفت و همچنان نیز برای اجرا سنگاندازی میکند.
این بیتعهدی با خروج یکباره آمریکا از برجام پر رنگتر شد و برای بسیاری محرز و آشکار گشت که روی طرف غربی هیچ حسابی نباید باز کرد چرا که همه وعدهها و تعهداتش توخالی است.
هنوز وعدههای آقای روحانی را یادمان نرفته؛ وعدههایی که حل مشکلات اقتصادی و تلاش برای رفع همه تحریمها بود؛ اصلا به بهانه این دولت یازدهم تیم مذاکره جدید را برای گفتوگو با ۱+۵ تشکیل داد. ضمن آنکه موافقت مشروط مقام معظم رهبری نیز برای مذاکره برای لغو تحریمها بود که در سخنان ایشان به کرات وجود دارد.
بسیاری از شرکتهای اروپایی بیاراده نیز از ترس آمریکا ساز رفتن نواختهاند و حتی برخیها از لغو قراردادشان با تهران سخن گفتهاند؛ ناظران سیاسی معتقدند اگر تهران حتی بعد از خروج آمریکا همچنان در برجام مانده از سر صداقت و تعهد معنوی و اخلاقی است که مهلت دو ماههای به اروپا داده است چرا که بعد از پایان آن مهلت دو ماهه و عدم سپردن ضمانتهای محکم و قانونی از جانب همپیمانان همیشگی آمریکا دیگر بر جامی باقی نمیماند که کشوری بخواهد به آن متعهد باشد.
اروپا در مهلت تعیین شده ضمانت ندهد، ایران تصمیمش را عملی میکند
دکتر سید رضا صدر الحسینی در باره خروج ایران در صورت نقض توافق از سوی اروپا به سیاست روز گفت: توافق چند گانه برجام که مورد تایید شورای امنیت سازمانملل هم قرار گرفت توافقی بود که نمونه و مشابه آن در طول تشکیل سازمان ملل بسیار اندک بوده و کمتر کسی از کارشناسان حقوق و روابط بینالملل تصور میکردند که یکی از طرفهای توافق بتواند از آن خارج شده و یا آن را نقض کند.
وی افزود: اما مشاهده شد آمریکاییها بیش از ۱۰ مرتبه این توافق را شکسته و بالاخره نیز رییس جمهور آمریکا به نمایندگی از رژیم سیاسی این کشور به طور رسمی از آن خارج شد.
این استاد دانشگاه با طرح سوالی مبنی بر اینکه در مفاد توافق نامه برجام چه ماده یا موادی برای نگه داشتن بقیه طرفهای توافق نامه وجود دارد تا آنها را در توافق شکسته شده و یا نقض شده از جانب طرفهای دیگر نگه دارد؟ تصریح کرد: باید گفت توافق شش گانهای که به نام برجام بیش از دو سال است همه توان دیپلماسی کشور را به خود اختصاص داده است در هیچ کجا تاکیدی بر ماندن دیگر کشورها در صورت خروج کشورهای دیگر ندارد، بنا بر این جمهوری اسلامی ایران بر اساس تعهد معنوی و اخلاقی خویش پس از خروج آمریکا از برجام برای اثبات صداقت بینالمللی خود در این توافق نامه باقی مانده است.
وی افزود: ایران تلاش دارد با دریافت ضمانتهای کارآمد و قوی اعضای اروپایی این توافق نامه را در کنار روسیه و چین در توافق نگه دارد و از مزایای احتمالی آن بیشترین بهره را برده تا بتواند قولی که توسط دولت به مردم داده شده است و آن توافق برد -برد بود اثبات نماید اما، باید تأکید کرد در صورت پایان ضرب الاجل ایران و عدم سپردن ضمانتهای محکم و قانونی از جانب همپیمانان همیشگی آمریکا، دیگر برجامی باقی نمیماند که کشوری بخواهد به آن متعهد باشد و در آن بماند یا نماند.
وی خاطرنشان کرد: بنابراین توصیه میگردد هرچه زودتر با اقدامات دیپلماتیک و با بهرهمندی از حقوق بینالملل و به کارگیری کارشناسان مختلف در زمینههای مورد نظر اقتصادی، سیاسی، تجاری، مالی، فنی و تکنولوژیک و حتی امنیتی تکلیف این موضوع و این پرونده وقت گیر بطور اساسی روشن شود.
ایران شرایط بازگشت به قبل و خروج از برجام را دارد
حسن هانی زاده دیگر کارشناس مسائل سیاست خارجی نیز گفت: توافق هستهای ایران با کشورهای ۱+۵ که هم اکنون آمریکا از آن خارج شده است با یکسری پیش شرطها روی میز و در برابر ایران قرار گرفت و امضا شد تا در آینده جمهوری اسلامی نتواند علیرغم بدعهدی کشورهای غربی دست به اقدام متقابلی بزند. وی افزود: در قرارداد برجام بیشترین امتیازات به کشورهای ۱+۵ داده شده است، از این رو به نظر میرسد ایران میتواند به دلیل خروج یکجانبه آمریکا به شورای امنیت و دادگاه لاهه طرح دعوی کند.
وی یادآور شد؛ هرچند این نهادها تابعی از اراده آمریکا هستند اما ایران میتواند به غنی سازی خودش در صورت نقض توافق هستهای از سوی آمریکا باز گردد.
هانی زاده در پایان گفت: جمهوری اسلامی گزینههای متعددی در اختیار دارد و از این گزینهها در جای مناسب استفاده خواهد کرد، این بازگشت به غنیسازی حق جمهوری اسلامی ایران است که با دست بالاتر از سر بگیرد.