این روزها سایه گرانی بر تمام بازارهای اقتصادی کشور سایه گسترانیده و دیگر کالایی نمانده که سونامی گرانی به آن نرسیده باشد. براساس آخرین آمارهای منتشر شده که رشد قابل توجهی قیمت محصولات غذایی را تایید میکند اما رشد چند برابری این محصولات خود حکایت دیگری دارد.
براساس آنچه بانک مرکزی منتشر کرده است درآبان ماه سالجاری از میان ۲۴ قلم خوراکی چند محصول گوی سبقت را از دیگران ربوده و رشدها ۲۰۰تا ۳۰۰ درصدی را تجربه کرده اند به طوریکه طبق این آمارها رب گوجه فرنگی با ۲۴۴.۴درصد، موز با ۱۶۵.۷ درصدو سیب درختی زرد با ۱۰۳.۶ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به آبان ماه سال گذشته داشته است.
همچنین اقلامی مانند «گوشت گوسفند»، «گوساله» و «مرغ» در آبان ماه سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل، به ترتیب ۴۵.۵، ۵۵.۲ و ۴۹.۱ درصد و نسبت به مهر ماه ۱.۶، ۳.۰ و ۵.۱ درصد گران شدهاند.
گرانیهای ماههای اخیر نه تنها داد مردم که صدای نمایندگان مجلس را درآورده است و روزی نیست که نمایندهای در زمان ایراد سخنرانی خود به مساله گرانی کالاها از جمله مواد غذایی نپردازد و نسبت به کاهش قدرت خرید مردم و درد معیشتی آنها سخن نگوید.
هشدار به رئیس جمهور
به عنوان مثال روز یکشنبه پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به رئیسجمهور و وزرای اقتصادی نسبت به افزایش۷۰ درصدی قیمت کالاهای اساسی، علیرغم اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات این کالاها در صحن علنی مجلس تذکر داد و گفت:
اگر قرار است دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی اختصاص دهد، باید توزیع کالاها را نیز مدیریت کند؛ بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان رانت از این طریق به جیب دلالان رفته است.
وی همچنین به وزرای اقتصادی و رئیسجمهور در مورد افزایش قیمت کالاهای اساسی بخصوص کالاهای لبنی تذکر داد و خواستار نظارت بر قیمت کالاهای اساسی شد.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در حالی نسبت به افزایش قیمت محصولات لبنی اعتراض کرد که از ابتدای سال تاکنون بازار این قبیل محصولات آشفته ترین بازار بوده است به طوریکه چند و چندبار قیمت این محصولات از سوی تولید کنندگان آن رشد کرده اما همچنان نه نظارتی وجود دارد و نه ترتیب اثری رخ داده است.
شیر تو شیر بازار لبنیات
از ابتدای سال قیمت محصولات لبنی از سوی شرکت تولیدی بارها بدون مجوز افزایش یافته که در برخی این رشد قیمتی و در اکثر موارد غیر رسمی بوده است. به عنوان مثال قیمت محصولات لبنی یک بار در مردادماه ۹۷ به صورت رسمی گران شد، و پس از آن نیز چندین وچندبار افزایش یافت اما هیچ مسئولی در این زمینه پاسخگو نشد. در همان زمان رضا باکری دبیر انجمن صنایع لبنی در مورد علل بروزاین میزان گرانی ورشد خود سرانه قیمتها مدعی شده بودکه تغییرات بین هزار تا ۱۲۰۰تومان در قیمت هر کیلوگرم شیر و بسته بندی سود شرکتها را به شدت پایین آورده و این مساله چیزی نیست که شرکتهای تولیدکننده بتوانند آن را به راحتی بپذیرند.
وی همچنین مدعی شده بودکه تعلل ستاد تنظیم بازار و مدت زمان زیادی که این ستاد صرف تصمیم گیری و تعیین تکلیف قیمتها میکند موجب شده تا برخی شرکتهای لبنی به دلخواه قیمتها را تغییر دهند و شاهد تغییرات زیاد و حتی روزانه محصولات لبنی باشیم؛ ضمن اینکه سازمان حمایت نیز به عنوان متولی نظارت بر بازار هیچگونه عکس العملی نسبت به تخلفات مکرر ندارد.
جای خالی نظارت
کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در ارزیابی این مساله عوامل متعددی را همچون کمبود مواد و یا بروز برخی موانع در تولید آنها و یا وجود مشکل برای واردات برخی کالاها را مدنظر قرار داده و میگویند برآیند تمام این موارد میتواند دلیل اصلی تمام این گرانیها باشد اما نکته اصلیتر در روند افزایش قیمت چیزی نیست جز نظارت متولیان.
این اتفاقات در حالی رخ داده که متولیان کشور همواره بر این طبل میکوبند که کمبود از نقظه نظر کالاهای اساسی وجود ندارد و همه چیز تحت کنترل است و جای نگرانی نیست.
دشواری نداریم
محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه سهم ارز و دلار در اقتصاد ما بسیار محدود است مدعی شد که ذخایر کالاهای اساسی به وفور وجود دارد و مشکلی برای تامین نیازهای اساسی نداریم و ارز فقط روی برخی از کالاها تاثیر گذاشته است.
به اعتقاد وی قیمتها افزایش یافته ولی آنچه در سفره مردم است شامل لبنیات، گوشت، نان و دیگر کالاهای اساسی بدون هیچ مشکلی تامین میشود.
حجتی همچنین اعلام کرد که بر اساس آمارها، میزان واردات نیازهای اساسی ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار بیشتر نبوده است بنابراین باید با پشتیبانی یکدیگر، حمایت مردم و تدبیر مسئولان این دوره را به خوبی پشت سر بگذاریم.
در همین زمینه معاون توسعه بازرگانی و صنایع وزارت جهاد کشاورزی نیز طی روزهای اخیر با بیان اینکه کالاهای اساسی و ضروری مورد نیاز مردم تامین شده و ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات آن تخصیص یافته است مدعی شد که در مجموع میزان واردات کالاهای اساسی و ارزی که به آن اختصاص یافته بیشتر از مدت مشابه سال قبل میباشد به طوریکه میزان افزایش تامین کالاهای اساسی را نسبت به سال گذشته ۱۳ تا ۱۴ درصد بوده است.
در یک برآیند کلی و بدون در نظر گرفتن آنچه در بازار رخ میدهد با آنچه که متولیان نسبت به آن اذعان دارند این نکته کاملا ملموس است که اگر ناظر و نظارت کنندهای بر این بازار وجود داشت که عملا وارد کار میشد و نسبت به کوچکترین تخلفی ،با متخلفین برخورد میکرد قطعا امروز با چنین رویهای روبرو نبودیم و گران فروشان نیز حساب کار دستشان میآمد. با این وجود تا مادامی که متولیان با نبود نظارت زمینه را برای جولان این سو استفاده کنندگان مهیا میکنند؛ اتفاق تازهای در بازار رخ نخواهد داد جز آنکه هرروز و به شکل لحظهای قیمتها رشد کند و دراین بین کسی جزمردم و اقشار آسیبپذیر دچار مشکل نشوند.
نویسنده: سارا علیاری