استراتژی اصلاح طلبان در این دوره از انتخابات به یک سو متمرکز شده است و آن شعار همه یا هیچ است که به تعبیری به باجگیری مبدل شده است.
اخیراً سخنگوی نهاد اجماعساز اصلاحطلبان گفته؛ اگر به کاندیدا رسیدیم اما رد صلاحیت شد، خواهیم گفت؛ کاندیدا نداریم.
آذرمنصوری، سخنگوی نهاد اجماعساز اصلاحطلبان با اشاره به اینکه اصلاحطلبان اگر بخواهند بدنه جامعه همراه را ترغیب به مشارکت در انتخابات کنند باید ثابت کنند که به هر قیمتی حاضر به شرکت فعال در انتخابات نیستند تصریح کرد: اصلاح طلبان هم اگر بخواهند بدنه جامعه همراه را ترغیب به مشارکت در انتخابات کنند باید ثابت کنند که اتفاقا به هر قیمتی حاضر به شرکت فعال در انتخابات نیستند. قاعده رقابت سیاسی هم این است که هر گروه یا جریان سیاسی ضمن دفاع از انتخابات آزاد قانونی وعادلانه، بتواند کاندیدای اختصاصی خود را داشته باشد و هر چند از این استاندارد فاصله بگیریم به دور شدن از مفهوم انتخابات و بی معنا شدن آن و در نتیجه فاصله گرفتن مردم از صندوق رأی و انتخابات کمک کردهایم.»
اگرچه اظهارات آذر منصوری به تنهایی نمی تواند بازگو کننده سیاست اصلاح طلبان باشد اما بررسی اظهارات فعالان این عرصه حکایت از آن دارد که تردید در اصل مشارکت در انتخابات ، گزینهای است که از سوی این گروه دنبال می شود.
باج گیری به روش اصلاح طلبان
در این میان بسیاری از کارشناسان و فعالان سیاسی بر این باورند که اتخاذ این روش به نوعی باجگیری شبیه است. در حقیقت آنها به دنبال ترفندی برای نشاندن حرف خود به کرسی و راهی کردن گزینههای مورد نظرشان هستند. حتی می توان گفت به نوعی خزنده و پنهان، شورای نگهبان را هم تهدید می کنند .
در حقیقت این طور القا میکنند که افزایش مشارکت در انتخابات با حضور اصلاحطلبان گره خورده و آنان نیز حاضر نیستند برای تحقق این هدف از خواستههای خود یعنی معرفی کاندیداهای مورد نظر خود – کاندیداهایی که خودشان هم میدانند از نظر شورای نگهبان صلاحیت لازم برای رئیس جمهور شدن را ندارند – دست بردارند.
«یدالله طاهرنژاد»، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی با بیان اینکه در روند معرفی کاندیدا و احراز صلاحیتها در شورای نگهبان، اصلاح طلبان شرایطی مساوی با اصولگرایان ندارند، اضافه کرد: باید از اصولگرایان پرسید چرا فضایی را ایجاد کردهاید که اصلاح طلبان نتوانند کاندیدای خود را معرفی کنند و کاندیدای ما مورد تخریب قرار بگیرد و ابزاری ایجاد شود تا شورای نگهبان مانع از ورود آنها به عرصه رقابت شود؟
او افزود: اصولگرایان باید به این سوال پاسخ بدهند که چرا فضا و امکانات برای هر دو طرف فراهم نیست تا در فضایی برابر رقابت کنند؟ آنها با فراغت کاندیدای خود را در فضای عمومی معرفی می کنند ولی اصلاح طلبان باید با خوف و رجا پیش بروند.
طاهرنژاد در پایان در رابطه با تفاوت شورای عالی اصلاح طلبان با نهاد اجماع ساز گفت: مطمئنا نهاد اجماع ساز براساس قانون احزاب فعالیت خواهد کرد .
صادق زیبا کلام استاد دانشگاه نیز در این باره گفت: اصلاحطلبانی که اصرار دارند در انتخابات مشارکت فعال داشته باشند، به نظرم تتمه و باقیمانده آبرو و حیثیت اجتماعی اصلاحطلبان را با شرکت در انتخابات از بین میبرند.
خلاقیت و تجربه
از قدیم هم گفته اند که هر چه داری بده یک تجربه بخر. با وجود این استراتژی کهنه کاران این عرصه مستقیماً از عدم مشارکت در انتخابات سخن نمی گویند بلکه روش غیر مستقیم را انتخاب کردهاند و به قولی سر دلبران را از حدیث دیگر فاش می کنند.
آنها شرکت نکردن در انتخابات را تایید نمی کنند و از مشارکت سخن می گویند اما در اصل منظورشان همان مشارکت مشروط است و اعتقاد دارند که اگر نیروهای مورد نظرشان موفق به عبور از فیلتر دستگاههای نظارتی نشدند، باید قید مشارکت را زد.
از جمله دبیر کل حزب مردمسالاری در تبیین شروطی که مشارکت مردم و اصلاح طلبان را در انتخابات افزایش میدهد، گفت: باید توجه کنیم که اگر قرار باشد انتخابات رقابتی پیش رود، شورای نگهبان نباید آن سخت گیری های عجیب و غریب همیشه را داشته باشد.اگر بخواهیم چند گام جلو برویم باید فضایی باز شود که افرادی به غیر از افراد تکراری همیشه در صحنه حضور داشته باشند. اگر رد صلاحیتهای آنچنانی داشته باشیم، حتما مشارکت کم می شود.
مصطفی کواکبیان در این باره افزود: اگر قرار باشد در فاز انتخابات برویم این بار باید کاندیدایی از دل اصلاح طلبان بیرون بیاید. کاندیدای نیابتی و اجارهای از ما گذشته است. عدهای آن روش را دوست دارند، حمایت کنند؛ ما اما کاندیدای اصلاح طلب می خواهیم که بعداً نگوییم ناچار بودیم از او حمایت کنیم.
وی تصریح کرد: شرط اساسی ما برای ورود جدی به انتخابات این است که کاندیدای خالص اصلاح طلبی داشته باشیم. حالا فردش چه کسی باشد، ما در کنگره خودمان تصمیم می گیریم.
«حسین مرعشی» سخنگوی حزب «کارگزاران سازندگی» نیز در سخنرانی خود در کرمان خاطرنشان کرد: بخشی از ناامیدی مردم این است که جمعیتی اصرار دارند نشان دهند که میتوانند انتخاب مردم را باطل کنند و تلاش میکنند تا رای مردم را تزیینی و تشریفاتی تلقی کنند. این رویه را «خیانت به آرمان امام راحل و افکار و اندیشههای رهبری» است .
از سوی دیگر اخیرا محسن آرمین در گفتگویی اظهار داشت: «لزوما نباید در انتخابات شرکت کرد. طبعا احزاب اصلاحطلب نمیتوانند در انتخاباتی که از پیش نتیجه آن مشخص است، نقش جوری جنس را بازی کنند. کسانی که به نام اصلاحطلب پذیرفتهاند نقش گندمنمای جوفروش را بازی کنند، خود را رسوا خواهند کرد».باید از اصولگرایان پرسید چرا فضایی را ایجاد کرده اید که اصلاح طلبان نتوانند کاندیدای خود را معرفی کنند و کاندیدای ما مورد تخریب قرار بگیرد و ابزاری ایجاد شود تا شورای نگهبان مانع از ورود آنها به عرصه رقابت شود؟
او افزود: اصولگرایان باید به این سوال پاسخ بدهند که چرا فضا و امکانات برای هر دو طرف فراهم نیست تا در فضایی برابر رقابت کنند؟ آنها با فراغت کاندیدای خود را در فضای عمومی معرفی می کنند ولی اصلاح طلبان باید با خوف و رجا پیش بروند.
طاهرنژاد در پایان در رابطه با تفاوت شورای عالی اصلاح طلبان با نهاد اجماع ساز گفت: مطمئنا نهاد اجماع ساز براساس قانون احزاب فعالیت خواهد کرد.
تحریم انتخابات
در این میان تحریم انتخابات و مشارکت مشروط در انتخابات موضوعی است که مدتها از سوی کارشناسان مسائل سیاسی مطرح است .
این اولین بار نیست که آنان از چنین شگردی استفاده می کنند. مشابه این گونه سخنان به هنگام انتخابات مجلس یازدهم از سوی سعید حجاریان عنوان شد. در آن زمان نیز بسیاری گفتند که او میخواهد بار دیگر طرح تحریم انتخابات را کلید بزند.
بیژن مقدم در این باره گفت: «سخنانی مبنی بر عدم شرکت در انتخابات که اخیرا از سوی برخی اصلاحطلبان تندرو بیان میشود، نوعی از باجخواهی است. آنها میخواهند با تهدید به تحریم حالا با عنوان عدم مشارکت در انتخابات بگویند اگر شرایط بر وفق مرادمان پیش نرود، اگر هر آنچیزی که میخواهیم را به دست نیاوریم و اگر نامزد رادیکالمان تأیید صلاحیت نشود، در انتخابات حاضر نمیشویم که در واقع تهدید به تحریم انتخابات است».
وی افزود: «البته این را هم بگویم که این طرح مورد اقبال عموم اصلاحطلبان نیست و صرفا عدهای محدود و افراطی چنین نظری را مطرح میکنند. ».
او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا گزاره تحریم از سوی برخی اصلاحطلبان برای فشاروارد کردن به شورای نگهبان در روند بررسی صلاحیتهاست یا خیر، خاطرنشان کرد: «شاید اینطور باشد اما شورای نگهبان چارچوبهای خودش را دارد و خیلی به حرفهای اصلاحطلبان افراطی توجه نمیکند. بدنه اصلی اصلاحات هم امثال تاجزاده را جدی نمیگیرد. واقعیت این است که تندروهای اصلاحطلب در اقلیت هستند و سخنانی که مطرح میکنند بیشتر محفلی است تا نظری غالب در جریان اصلاحات».
در این میان سخنگوی شورای نگهبان نیز اعلام کرد: برای مشارکت بالای مردم در انتخابات باید همه دستگاهها از جمله شورای نگهبان به درستی به وظایفشان عمل کنند.
عباسعلی کدخدایی فزود: همه مردم و نخبگان میتوانند نظرات و راهکارهای خود درباره انتخابات را به شورای نگهبان ارسال کنند و ما هم با کمال میل آنها را به کار میگیریم.
پرویز سروری دبیر شورای ائتلاف نیز در این باره گفت: اصلاح طلبان نشان داده اند که ناکارآمد اند و اگر از دستشان برآید زمینهسازی بالندگیهای اقتصادی را در کشور از بین میبرند ؛ شما فساد را زیاد میکنید و بعد از آن مردم با نظام قهر کرده و مشارکت پایین میآید و عملاً آنها با صندوق رأی قهر میکنند.
آیتالله جنتی درباره انتخابات ریاستجمهوری گفت: قانون اساسی شرایط رئیس جمهور را مدیر مدبر و با تقوا عنوان کرده که باید به این شرایط اهمیت داد. شورای نگهبان در تایید صلاحیتها بیش از همه باید به تقوای کاندیداها توجه نماید. تقوا در حد عدالت و یک درجه بالاتر از عدالت است و طبیعی است که مردم باتقواترین را انتخاب می کنند. امیدوارم کسانی که از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت می شوند، از ابتدا تا پایان تقوای لازم را داشته و خادم ملت باشند.
مشارکت از منظر رهبران انقلاب
اندیشه مردمسالاری و اهمیت ویژه نقش مردم در نظام فکری رهبران انقلاب بسیار روشنتر از آن است که نیازی به بازگویی داشته باشد. امام خمینی (ره ) رهبر کبیر انقلاب اسلامی در این باره گفته؛ ما بنای بر این نداریم که یک تحمیلی به ملتمان بکنیم و اسلام به ما اجازه نداده است که دیکتاتوری کنیم. ما تابع آرای ملت هستیم. آن مسیری که ملت ما دارد، روی آن مسیر راه را بروید، ولو عقیدهتان این است که این مسیری که ملت رفته، خلاف صلاحش است. ملت میخواهد اینطور بکند، به ما و شما چه کار دارد؟ خلافصلاحش را میخواهد.
همچنین مقام معظم رهبری در این زمینه خاطرنشان کردهاند: هیچکس در نظام اسلامى نباید مردم، رأى مردم و خواست مردم را انکار کند. حالا بعضى، رأى مردم را پایه مشروعیت میدانند؛ لااقل پایه اعمال مشروعیت است. بدون آرای مردم، بدون حضور مردم و بدون تحقق خواست مردم، خیمه نظام اسلامى، سرِپا نمیشود و نمیماند.
در نهایت باید گفت سابقه اصلاح طلبان نشان داده آنها هیچگاه پاسخگوی اعمال خود نبودهاند اما حالا ادعای مردمی دارند اما هر جایی که توانستهاند معیشت آنان را به گروگان گرفته اند و حالا می خواهند رای آن ها را نیز برای خود تسخیر کنند .
این درحالی است که باید گفت؛ نباید بیعرضگی ها و ناکارآمدیها را برای نظام فاکتور کنیم و برای رسیدن به قدرت از آبروی نظام هزینه کنیم.