هجده روز گفت و گوهاي هسته اي ايران و۱+۵با فراز و نشيب هايش در حالي بار ديگر با تمديد زماني ۴ماهه براي رسيدن به توافق نهايي به پايان رسيد كه به عقيده برخي كارشناسان سياست خارجي اين تمديد و تكرار مجدد آن مذاكرات را به روندي مثبت و پيشرفت و نتيجه اي قابل قبول هدايت نخواهد كرد.
پايان طولاني ترين دور مذاكرات هسته اي ايران و غرب با بيانيه ظريف و كاترين اشتون روساي تيم مذاكره كننده هردو طرف به پايان رسيد بيانيه اي كه مهمترين دستاوردش تمديد ۴ماهه گفت وگوهاي هسته اي و ادامه رايزني ها براي رسيدن به توافقي جامع ونهايي بود.
در مدت زمان شش ماهه تا رسيدن به موعد ۲۹تير ماه طبق توافق نامه ژنو جمهوري اسلامي ايران بر تمامي تعهداتش پايبند بود چنانچه اين مسئله را بارها آژانس بين المللي انرژي اتمي در گزارش هاي منتشر شده اش اذعان كرد اما طرف غربي در هر بار مذاكره وبعد از آن با بهانه هاي گوناگون و حتي خارج از چارچوب موضوعات هسته اي با فرافكني و ايجاد تنش سعي در ايجاد انحراف در مسير مذاكرات ونيز با تحت فشار قرار دادن ملت ايران در قالب اعمال تحريم و تيم هسته اي به دنبال امتياز گيري بيشتر از مذاكرات بود.
غرب بويژه امريكايي ها پيش از تمديد مذاكرات از وجود اختلافات اساسي خبر داده بودند چنانچه جان كري وزير خارجه امريكا سه شنبه گذشته بعد از ديدار با ظريف در هتل کوبورگ به خبرنگاران گفت که مذاکرات بسیار خوبی بود اما تازه اول راه است و باید همچنان ادامه دهیم.
اختلافاتي كه غرب مدام از آن سخن مي گويد يعني توقف غني سازي و كاهش سانتيريفيوژها به زير ۵۰۰۰ و البته توقف تمامي فعاليت هاي صلح آميز هسته اي ايران و شايد اين خواست واقعي غرب و امريكا در يك دهه گفت وگوي هسته اي با ملت ايران باشد خواستي غير منطقي و غير معقول براي محروم كردن ملت ايران و ديگر ملت ها از حقي طبيعي است .و البته انحصار داشتن دانش هسته اي فقط براي چند قدرت استعمارگر .
مذاكرات در حالي بازهم با سناريوي غربي ها براي مدت چهارماه تمديد شد كه یک دیپلمات غربی به خبرگزاری رویترز گفته است که اختلافات کنونی با ایران غیرقابل حل نیست. وی همچنین گفته است که ۱+۵ نمیتواند سطح کنونی غنیسازی ایران را بپذیرد.
روزنامه آمریکایی یو اس ای تودی نيز در گزارشی نوشت: ایران به تعهدات خود طبق توافق موقت ژنو پایبند بوده است و بنابراین مذاکرات هستهای با ایران باید ادامه داشته باشد.
این روزنامه آمریکایی با اشاره به این مواضع سرسختانه کنگره نوشت که پیشبرد تحریمها در این برهه از زمان، احتمال دارد که به انحراف مذاکرات منتهی شود.
در اين ميان بسياري از كارشناسان سياست خارجي بر اين عقيده اند كه تمديد مذاكرات تنها غرب را گستاخ تر ميكند تا بتواند در لواي آن امتيازات بيشتري از ايران مطالبه كند البته كارشناسان بر اين باورند كه درايت تيم هسته اي كشورمان و موافقت آنها با تمديد مذاكرات هسته اي يك راهكار ديپلماتيك بود كه به طرف غربي بفهماند كه ايران خواهان مذاكراتي با كسب رضايت دو طرف است.
در همين زمينه سياست روز در گفت وگو با كارشناسان به ارزيابي تمديد ۴ماهه گفت وگوهاي هسته اي ايران و۱+۵پرداخته كه به شرح ذيل است.
در پايان چهارماه نيز به نتيجهاي نخواهيم رسيد
محمد حسن قديري ابيانه كارشناس سياست خارجي در ارزيابي خود از تمديد گفت وگوهاي هسته اي گفت:هيات ايراني نهايت تلاش خود را به کار برد تا با حفظ حقوق ايران، حقوق به رسميت شده ايران مطابق با معاهدات بينالمللي به توافق با غرب دست يابد و آنها را از دشمني و زيادهخواهي و تحريم و تهديد منصرف سازد.
وي افزود : با تجربهترين ديپلماتهاي ما در اين مذاکرات با لحني کاملا ديپلماتيک، مودبانه و مملو از لبخند مذاکرات را انجام دادند اما زيادهخواهيهاي غرب مانع رسيدن به توافقات شد زيرا موضوع هستهاي براي غرب بهانهاي بيش نيست و حتي اگر ايران از پيچهاي هسته اي نيز بگذرد و حتي از حقوق هستهاي خود نيز چشمپوشي کند باز غرب دست از دشمني با ملت ايران برنميدارد.
اين كارشناس سياست خارجي در ادامه گفت: من معتقدم اين مذاکرات به نتيجه خواهد رسيد اما فايده بزرگ اين مذاکرات و لحن ديپلماتيک و لبخندها اين خواهد بود که مذاکره با آمريکا فايدهاي ندارد و نميتوان آمريکا را از دشمني با ملت ايران منصرف سازد.
وي تصريح كرد:اين آگاهي براي اقشاري از جامعه که فکر ميکنند، دشمني آمريکا با ما ويژه در مواضع ايران و لحن تند مسئولين سابق دارد موجب انسجام ملي بيشتر در مقابل تهديدات خواهد بود و اين بزرگترين دستاورد است كه هدف از نرمش قهرمانانه نيز روشن شدن اين واقعيت براي اين اقشار از جامعه است ضمنا نرمش قهرمانانه که در مذاکرات هيات ايراني با ۱+۵ تجلي يافته قدرت انسجام آمريکا و هم پيمانانش عليه ملت ما را تضعيف ميکند و به جهانيان نشان ميدهد که ريشه دشمنيها آمريکاست.
وي در پايان خاطرنشان ساخت و گفت:من معتقدم در پايان چهار ماه نيز به نتيجهاي با آمريکا نخواهيم رسيد مگر اينکه آمريکا احساس کند نه تنها تحريمها بر ايران اثر ندارد بلکه ايران توان تبديل تحريمها را به فرصتي براي پيشرفت دارد. مسئولين و مردم ما بايد با عملکرد خود غرب را با اين واقعيت آشنا کنند اصلاح سبك زندگي و پرهيز از اسراف و نيز پرهيز از خريد از کالاهاي مصرفي خارجي و تلاش آحاد مردم و مسئولين براي تحقق اقتصاد مقاومتي موثرترين علامتي است که ميتوان به غرب در اين رابطه داد. در چنين صورتي به مقتضيات اقتصاد مقاومتي ديوار تحريمها خود به خود فرو خواهد ريخت.
تيم هستهاي بايد در قبال تمديد گفتوگوها هوشيار باشد
دكتر صدرالحسيني ديگر كارشناس سياست خارجي نيز در اين خصوص گفت :با توجه به توافقنامه فيمابين ۱+۵و ايران و شکل ورود به گفتوگوهاي هستهاي اخير از ديدگاه تعدادي از ناظران سياسي از جمله اينجانب روشن بود که امکان توافقات نهايي در طول ۶ ماهه امکانپذير نبوده و پيشبيني تمديد مذاکرات ازهمان هفتههاي اول شروع گفتوگوهاي اخير مشخص بود.
وي افزود: پس از گذشت حدود دو ماه از اين مذاکرات اين احتمال تقويت يافت چرا که بيصداقتي غرب طرفهاي مذاکرهکننده آشکارتر گرديد و حتي ازجانب خوشباورترين کارشناسان سياسي چگونگي برخورد طرفهاي مذاکرهکننده و خواستههاي ناحق آنان نشان از عدم به نتيجه رسيدن مذاکرات در موعد مقرر را نمايان نمود.
وي ادامه داد وگفت:به نظر ميرسد ۳ نکته درسآموز و مهم از گفتوگوهاي هستهاي که بنام اقدام مشترک آغاز شد وجود دارد اول ـ حسن نيت و پايبندي طرف ايراني به تعهدات گروه مذاکرهکننده و اثبات اين مسئله که طرف ايراني به دنبال يک توافق عادلانه و منطقي ميباشد و آمادگي دارد براي رسيدن به اين توافق به تعهدات خويش عمل نمايد
وي همچنين افزود:دوم اينكه مشخص شدن زيادهخواهي طرف مقابل (۱+۵) در حالي که در طول مذاکرات حسننيت طرف ايراني کاملا مشهود بود و انعطافپذيري طرف ايراني بر هيچ کس پوشيده نبود افزونخواهي طرف ايراني در طول زمان معين مشخص گرديد
اين كارشناس سياست خارجي تصريح كرد:و آخر اينكه ايستادگي طرف ايراني بر روي مواضع عادلانه و حقجويانه بدينطريق كه عليرغم فشارهاي سياسي و رسانهاي که به طرف ايراني وارد شد اما مذاکرهکنندگان ايران به هيچ عنوان از حدود منافع ملي و حقوق هستهاي ملت خويش كه در اين ايام توسط مقام معظم رهبري نيز به آن تاکيد شده بود عقبنشيني نكردند حتما اين موضوعات سهگانه ميتواند در آينده مذاکرات موثر واقع گردد و دستاوردهايي در پي داشته باشد. نبايد فراموش کرد که طرف مذاکره کننده ايراني بايد به ترفندهاي احتمالي مذاکرهکننده غربي توجه ويژه بنمايد و آمادگي پاسخگويي قاطع و منطقي براي جلوگيري از تمديد مذاکرات مجدد را به او گوشزد نمايد چرا که در صورت عدم توجه گوشزد طرف ايراني ممکن است تحليل آن عده از تحليلگران سياسي که در ابتداي مذاکرات ۶ ماهه پيشبيني طولاني بودن مذاکرات در حد چندين سال را مينمود درست از آب درآيد و منافع حق هستهاي ملت ايران در ادامه تمديدها، خدايي نخواسته ناديده انگاشته شود و در حقيقت زمان از دست برود و دستاورد مفيدي نداشته باشد. البته تيم مذاکرهکننده قطعا توجه به اين ترفند احتمالي طرفهاي مذاکرهکننده غربي خواهد داشت.
وي در خصوص اظهارات جان كري مبني بر ادامه داشتن تحريم ها نيز گفت:با توجه به مطالب اخير گفته شده از سوي وزير خارجه آمريکا به نظر ميرسد در مرحله دوم مذاکرات (چهارماهه طرف ايراني بايد دقت لازم را داشته باشد چرا که در آستانه شروع اين مذاکرات صحبت از تداوم تمديدها نموده است که خود نشان دهنده آغاز فشارهاي سياسي و اقتصادي ميباشد درحال حاضر به درستي قابل تشخيص نيست که آيا يکي از دستاوردهاي مذاکرات شش ماهه اخير توقف تحريمها در اين مرحله باشد و يا امکان افزايش تحريمها از جانب غرب نيز محتمل است ضمنا بايد يادآور شد در طول ۶ ماهه گذشته تحريمهاي ظالمانه جديدي در مورد بعضي از افراد و موسسات ايراني و غير ايراني که با ايران مراودات اقتصادي و تجاري و مالي داشتند انجام شده است که اين نقيصه احتمال پيش گفته شده را افزايش ميدهد.
تمديد گفتوگوها به نفع ايران نيست
حسن هانيزاده ديگر کارشناس سياست خارجي نيز به تمديد گفتوگوهاي هستهاي اشاره کرد و گفت: عليرغم پيچيدگيهاي که در مذاکرات وين ۶ وجود داشت اما به نظر ميرسد شرايط به نفع ايران رقم خورد چرا که در مدت زمان کوتاه انتخابات کنگره در پيش خواهد بود و در همين ميان لابي صهيونيستي براي بدست آوردن کرسي و به عنوان باجگيري تلاش ميکند تا بيشترين فشار را به ملت ا يران اعمال کند.
وي افزود: از ديگر سو اوباما که ميخواهد در دوره ۸ ساله رياست جمهوري خود به يک دستاورد بزرگ که همان حل مناقشه هستهاي ايران برسد فکر ميکند شايد با تمديد گفتوگوهاي هستهاي انتخابات کنگره را پشت سر خواهد گذاشت و کاخ سفيد وبعد از آن وزارت خارجه آمريکا به راهحل سياسي جديدتري در قبال ايران دست يابند.
وي با بيان اينکه تمديد گفتوگوهاي هستهاي به طور کلي به نفع ما نخواهد بود خاطر نشان کرد و گفت: به هر ترتيب تيم هستهاي کشورمان بايد با هوشياري تدبير نسبت به اين ترفند غربيها از ادامه يافتن تمديد مذاکرات هستهاي ممناعت کند چرا که در بلند مدت شرايط را براي خريد زمان از سوي غربيها تغيير خواهد داد.
تمدید ۴ ماهه مذاکرات نباید به تمدیدهای مکرر بینجامد
کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه روند تمدید مذاکرات روندی فرسایشی است گفت: ایران باید با اخطار شدید به اعضای۱+۵ حد نهایی مهلت و تمدید مذاکرات را همین ۴ ماه آینده اعلام کند.
پرویز سروری، کارشناس مسائل سیاسی و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با فارس با بیان اینکه کارشناسان سیاسی از ابتدای مذاکرات با ۱+۵ این هشدار را داده بودند که نباید روند تمدید مذاکراتی که در گذشته و در زمان اصلاح طلبان، طرفهای غربی با تهران انجام میدادند تکرار شود؛ گفت: متاسفانه طبق مذاکراتی که در زمان اصلاحطلبان با طرفهای غربی در جریان بود، قرار بود که در مدت زمانی مشخص مذاکرات و توافقات آن صورت گیرد ولی این امر در نهایت تبدیل به تمدیدهای مکرر و تضییع حقوق ملت ایران شد.
این کارشناس مسائل سیاسی در پایان اظهار داشت: در اثر تمدید مذاکرات هستهای با ۱+۵ قطعاً جمهوری اسلامی ایران متضرر اصلی خواهد بود و ایران باید با اخطار شدید به اعضای۱+۵ حد نهایی مهلت و تمدید مذاکرات را همین ۴ ماه اعلامی آینده مشخص کند و تیم مذاکرهکننده ایرانی هم باید مذاکرات هستهای را ظرف ۴ ماه آینده به نتیجه برساند.