کابینه دولت دوازدهم شاید به نخستین بحثهای سیاسی روز تبدیل شده باشد اما پیش از انتخاب میخواهیم با مروری بر وعدههایی در این زمینه، ویژگیهای مورد نظر اعضای کابینه را با نگاهی به تاکیدات مقام معظم رهبری پیدا کنیم.
گمانهزنیها برای انتخاب نفرات کابینه دولت دوازدهم آغاز شده است. گمانهزنیهایی که اغلب با وعدههای قبل از انتخابات نه تنها تناسبی ندارد بلکه در مقابل آنها قرار گرفته است. مثلا یکی از کرسیهایی که چهار گزینه برای آن معرفی شده است کرسی معاون اولی است که به گواه رسانههای نزدیک دولت قرار است از بین ناطقنوری، ظریف، زنگنه و جهانگیری یک نفر را برگزیند البته اینها هنوز گمانهزنی است و هیچ گزینه رسمی و مورد تاییدی از سوی دولت معرفی نشده است اما همین گمانهزنیها حداقل درباره ادعایی که دولت درباره سن کابینه داشت میتواند نادرست باشد.
در این مسیر رهبری هم توصیههایی به رئیسجمهور دارند که یادآوری آن خالی از لطف نیست، مقام معظم رهبری در پیام خود فرمودند که: «به رئیسجمهور محترم و همهی کسانی که در دولت آینده شرکت خواهند داشت سفارش و تأکید میکنم که کار و تلاش پرانگیزه و اندیشیده و جوانانه را برای برطرف کردن مشکلات کشور در پیش گیرند و لحظهای از این خط مستقیم غفلت نکنند. رعایت قشرهای ضعیف، توجه به روستاها و مناطق فقیر، در نظر گرفتن اولویتها، برخورد با فساد و با آسیبهای اجتماعی، باید در صدر برنامهها قرار گیرد.»
بها دادن به نظرات مردم و منتقدان
اولین نکتهای که باید دولت به آن توجه کند این است که بدون حضور مردم و بدون داشتن پشتوانه عظیم ملی نتواند موفق شود بر همین اساس باید به خواست مردم توجه کند این مهم حتی در پیام رهبری بعد از انتخابات به وضوح پیدا بود که فرمودند: «حضور متراکم و افکندن بیش از چهل میلیون برگه رأی در صندوقها، نصاب تازهای در انتخابات ریاست جمهوری پدید آمد و پیشرفت روزافزون ملت ایران را در عرصه حضور و بروز قدرتمندانه نشان داد.»
مردم به عنوان رکن اصلی دموکراسی باید در وادی عمل نظرشان مهم بوده و تاثیرگذار باشد از اینرو رئیسجمهوری که میخواهد صد درصد مردم را داشته باشد باید به تضارب آرای آنها و خواستههای متفاوتشان توجه کرده و نظر آنها را در انتخاب کابینه لحاظ کند. یکی از نکاتی که شاید مردم روی آن تاکید فراوان دارند و بارها و بارها در فواصل مختلف درباره آن صحبت کردهاند پاکدستی کابینه و بری از کارهای خلاف قانون و داشتن بنگاههای اقتصادی است که در کنار نگاههای ارزشی و انقلابی و اعتقادی راسخ میتواند مورد توجه قرار بگیرد، ضمتن آنکه مسئله برگزیدن افراد دوتابعیتی و آنهایی که تعلقات خاطر کمتری به کشور داشته و خانوادههایشان در خارج از ایران زندگی میکنند نکتهای است که باز هم در فواصل مختلف از سوی مردم به آن اشاره شده و به مطالبه عمومی مبدل شده است که روحانی باید در انتخاب کابینهاش به آن توجه کند.
تزریق نیروی جوانی
یادمان نرفته که قبل از انتخابات جهانگیری و روحانی به عنوان دو نامزد انتخاباتی وعده تشکیل کابینهای جوانتر را میدادند، وعدهای که امروز از سوی دو طیف موسوم به اصولگرا و اصلاحطلب به آن تاکید میشود، در مصاحبهها و اظهارنظرهای افراد اصلاحطلب و اصولگرا وجه اشتراکی به عنوان کم کردن سن کابینه روحانی وجود دارد که دولت با توجه به اینکه این مطالبه را قبلا وعده داده و اکنون مطالبه همگانی شده است باید به آن توجه ویژهای داشته باشد.
کابینه جوانتر قاعدتا بهرهوری بهتر و کارایی بیشتری هم دارد البته اگر جوانی را تنها صفت برگزیده شوندگان ندانسته و در کنار جوانی میزان کارایی افراد را نیز درنظر گرفته باشیم و البته مشاوران باتجربه را نیز در اختیار جوانان قرار دهیم تا بتوانیم راندمان بهتری را در کابینه شاهد باشم. این موضوع به نظر میرسد که با توجه به اینکه به عنوان شعار قبل از انتخابات مطرح شد به عنوان خواسته مردمی هم میتواند تلقی شده و جدیتر پیگیری شود.
کارآمدی کابینه
یکی از ویژگیهایی که باید مورد توجه روحانی برای انتخاب افراد کابینه صورت بگیرد کارآمدی افراد است، چراکه قبلا هم در دولت روحانی شاهد بودیم که با قرار گرفتن افراد مناسب برای پستهای غیرتخصصی و نامناسب کارآیی کابینه زیر سوال رفته و اهداف مورد نظر محقق نشده است. اینکه فردی کارایی و کارآمدی را در کنار تخصص لازم برای به عهده گرفتن سمت مورد نظر داراست یا خیر سوال مهمی است که باید پیش از برگزیدن افراد برای سمتها در ذهن رئیسجمهور و تیم مشورتی او مرور شود. به زبان سادهتر به جای اینکه برای افراد دنبال پستی در کابینه بگردند باید برای پستها دنبال افراد تخصصی بوده و فرد مورد نظر را بدون درنظر گرفتن حب و بغض انتخاب کند.
این مهم یکی از نکاتی است که اغلب دولتهای ما را دچار کرده که همین موضوع باعث میشود کابینه اسیر رودروایستیهای سیاسی و جناحی شده و از کارآمدی آن کم شود. بهتر است قبل از انتخاب افراد کابینه سابقه تخصصی برای پست مورد نظر بررسی شود به جای سابقه رفاقت با رئیسجمهور و مشاوران او که این موضع میتواند درصد بالایی در موفقیت روحانی در پیشبرد اهداف و وعدههای مورد نظرش داشته باشد.
شایستهسالاری به جای رفیقبازی
پرواضح است که انتخاب افراد شایسته بدون درنظر گرفتن خط و خطوط و جناحبازیهای سیاسی مطالبه همگانی است که از ابتدا از همه دولتها وجود داشته و اگر اغراق نکنیم میتوانیم به این موضوع اشاره کنیم که کمتر دولتی علیرغم شعار به عمل در همین راستا توانسته عملکرد قابل توجه و قابل دفاعی در این حوزه از خود به جا گذارد و اسیر جناح بازیها و سهمدهی به جریانات خاص نشود.
اینکه دولت بتواند در قبال سهمخواهی جناحها مقاومت کرده و با تکیه به خواست مردم و دیدن تخصص افراد به آنها سمت دهد نکته ایست که انتظار داریم در دولت روحانی که با تجربه و البته قانوندان است صورت گیرد و در این راستا سابقه دولت یازدهم را از ذهن دور خواهیم کرد تا با نگاهی مثبت به این ماجرا بنگریم و امید داریم که روحانی با درنظر گرفتن جمعیت ۴۳ درصدی که در مقابل خود به عنوان منتقد دارد کابینه را از افراد و حزبهای مختلف انتخاب کند تا بتواند در جلب رضایت حداکثری مردم موفقتر باشد.
نگاه به منافع ملی به جای منافع شخصی
یکی از نکاتی که دولت باید به آن توجه ویژه داشته باشد نگاه به انتخاب افرادی با سابقه خدمت به ملت است، ایرادی ندارد افرادی که دارای شغلهای خصوصی بودند به کار گرفته شوند اما شرط حضورشان منفک شدن آنها از منافعی است که میتواند در دولت پیگیری شود.
دولت باید با وزرایی که بر میگزیند اتمام حجت کند و به آنها هشدار لازم را بدهد که اگر دچار منفعتطلبی و استفاده از رانت اطلاعاتی برای پر کردن جیب خود و اطرافیان بیکار مظلومشان هستند جایی در کابینه نمیتوانند داشته باشند این روحیه دولت میتواند باز هم به جلب رضایت حداکثری مردم و هماهنگی کشور برای رسیدن به هدفهای بزرگ راهگشا باشد و ما باز هم بدون در نظر گرفتن سابقه دولت روحانی تنها با تکیه بر انتخابهای کابینه دولت دوازدهم در ادامه روی رفتارهایی که روحانی انجام میدهد قضاوتمان را در اینباره دنبال خواهیم کرد.
جمعبندی صحبتهایمان را با جملهای از مقام معظم رهبری به پایان میبریم، ایشان در پیامشان به ملت فرمودند که «عزت ملّی و رعایت حکمت در ارتباطات جهانی و اهتمام به اقتدار بینالمللی نیز از جمله اولویتهای مدیریت انقلابی و اسلامی است.» همین جمله فصلالخطابی برای مدیری که دوست دارد انقلابی بوده و برای انقلاب کار کند است.
مائده شیرپور