مولود حاجي زاده: اجرايي شدن تکنولوژي کشاورزي تنها راه نجات کشاورزان براي رسيدن به بازار تجارت جهاني است. کشاورزان امروزه در دنيا امنيت غذايي هر کشور را تامين مي‌کنند. توجه به اين بخش مهم از جمله مسائل مهمي است که بايد بيشتر از گذشته به آن پرداخته شود. آشنايي کشاورزان با تکنولوژي کشاورزي از شاخص هاي مهمي است كه بايد از سوي بخشهاي دولتي مورد اهتمام قرار گيرد. اين امر از آنجا قابل ارزيابي است كه توجه به زير ساخت‌هاي امنيت غذايي، نيازمند روش‌هاي نوين در دنيا است. يكي از مهمترين و اساسي ترين نيازهاي بخش كشاورزي، آب و روشهاي آبياري مزارع و باغات است. عدم توجه به روشهای جدید آبیاری به علت فراوانی آب مصرفی در كشور و استفاده از روشهای برداشت آب به شیوه هاي سنتی آب و اجدادی، موجب آن شده در سالهاي اخير كه كشورمان به صورت جدي با بحران آب و كمبود منابع آبي روبرو شده، صنعت كشاورزي كشور با آسيبهاي جدي مواجه شود. در حال حاضر بخش كشاورزي بيشترين منابع آبي كشور را در اختيار دارد اما به دليل روشهاي نادرست براي مصرف، حجم زيادي از منابع اختصاص يافته در اين حوزه به هدر مي رود. كمبود منابع آبي در سالهاي اخير و فقدان روشهاي صحيح آبياري در اكثر زمينهاي كشاورزي، موجب آن شده كه محصولات كشت شده آنگونه كه انتظار مي رفت به عمل نيامده و با كاهش بهره وري محصولات، كشاورزان با كمبود يا نبود برداشت روبرو باشند. این در حالیست که امروزه بسیاری از کشورهای دنیا با كنار گذاشتن روشهای آبیاری سنتی و سطحی منسوخ شده و بهره گيري از روشهاي مدرن و فن آوري هاي روز، از حداقل آب موجود بیشترین استفاده را مي كنند. بخش کشاورزی که یکی از نیازهای اساسی و عامل استقلال هر کشوری است، در خشکسالی ها و کمبود آب در كشورهاي توسعه يافته با کمترین خسارت و آسیب پذیری همراه است. ترویج استفاده از روش آبیاری تحت فشار یک نیاز ضروری بخش كشاورزي است. برخي از كارشناسان معتقدند در صورتی که آبیاری تحت فشار بین کشاورزان نهادینه شود و آنها استفاده خود از این روش را گسترش دهند، علاوه بر صرفه جویی قابل توجه در مصرف آب، در آینده می توان سطح بیشتری از زمینهای کشاورزی را زیر کشت برد. در اين خصوص مطرح مي شود كه با اجرای آبیاری تحت فشار در زمین های کشاورزی در هر هکتار زمین، حدود پنج هزار و 500 مترمکعب آب صرفه جویی می شود که این میزان در صورتیکه در بخش اعظمی از زمینهای کشاورزی اجرا شود می تواند حجم فراوانی از آب کشاورزی را ذخیره شده را به مصارف دیگر اختصاص دهد. به گفته كارشناسان استفاده از روش آبياري تحت فشار مزايايي نظير؛ استفاده بهینه از آب، افزایش عملکرد محصولات، افزایش تولید محصولات کشاورزی، کاهش آفات، بیماری ها و علفهای هرز در زمینهای کشاورزی، کاهش هزینه های تولید، افزایش سطح زیر کشت، افزایش بازدهی آبیاری و کشت در زمینهای شیبدار و ناهموار، به همراه دارد. از سوي ديگر، سیستم آبیاری قطره ای نيز روشي است كه با اتلاف آب كمتري نسبت به روشهاي آبياري ديگر از جمله آبياري سطحي همراه است. در اين روش گفته مي شود، راندمان استفاده از روش بارانی 70 درصد و راندمان آبیاری قطره ای تا 95 درصد است، یعنی در سیستم آبیاری بارانی تا 20 درصد و در سیستم آبیاری قطره ای تا پنج درصد آب تلف می شود. اين در حالي است كه آبیاری زمینهای کشاورزی به روش سطحی حتی با انجام هزینه های گزاف و تسطیح زمین راندمانی کمتر از 50 درصد دارد و در وضعیت سنتی که اکثر اراضی کشور ما به همین ترتیب آبیاری می شود حتی کمتر از 35 درصد است و این امر بدین معنی است که اگر از روشهای آبیاری بارانی و قطره‌ای استفاده نکنیم 65 درصد آب مزارع از بین می رود و با احتساب آب تلف شده در کانالهای انتقال آب، میزان آب تلف شده از 75 درصد تجاوز می کند. بنابراین با استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار می توان از تلفات آب جلوگیری کرد. رفع مشكل شوري آب با استفاده از روش آبياري زيرسطحي از آنجايي که بالندگي اقتصاد هر کشور به بخش کشاورزي و همچنين بخش صنعت معطوف است، اهميت به اين دو بخش مهم مي‌تواند کشور را از بسياري مشکلات برهاند. امروزه در بسياري از كشورهاي توسعه يافته جهان، روش آبياري زيرسطحي به طور كامل جايگزين آبياري روي سطحي شده است. گفته مي شود كه روش‌هاي روي سطحي حدود 40 درصد تبخير آب را به همراه دارد، كما اينكه در سيستم آبياري زيرسطحي با اين حجم از اتلاف آب روبرو نيستيم. با توجه به اينکه کشورهاي پيشرفته دنيا در حال اجرايي کردن و بومي‌سازي اين روش نوين هستند، جا دارد در کشور ما نيز بهره گيري از اين روش‌هاي اصولي، جايگزين روش‌هاي سنتي (غرقابي) شود. ايران از لحاظ آب و هوايي، کشوري خشک و نيمه خشک محسوب مي شود. براين اساس، اجرايي شدن روش آبياري زيرسطحي، مي‌تواند 80 درصد صرفه‌جويي آب در بخش کشاورزي و علاوه بر آن، حدود50 درصد صرفه‌جويي در زمينه استفاده از کود و سموم را به همراه داشته باشد. در روش مذكور، براي مبارزه با آفات عمدتا از روشهاي ارگانيك استفاده مي شود و ميزان استفاده از سموم شيميايي در اين روش بسيار پايين است. گفتني است استفاده بي رويه از سموم شيميايي براي مبارزه با آفات كه متاسفانه در حوزه كشاورزي كشور ما جا افتاده، موجب بهره وري پايين محصولات كشاورزي و كاهش كيفيت محصولات شده است. متاسفانه در حال حاضر به دليل برداشت بي‌رويه و غير اصولي منابع آبي در کشور، از حدود 600 دشت حاصلخيز، بالغ بر 500 دشت با بحران کم‌آبي، خشكي و شوري آب و خاك مواجه شده اند. براين اساس برخي از كارشناسان معتقدند كه بهره‌گيري از روش آبياري مذکور مي‌تواند تحولي بنيادين در جلوگيري از شور شدن آب و خاک به دنبال داشته باشد. مبحث مبارزه با شوري آب سالهاست در دنيا پيگيري شده و بسياري از كشورها در اين زمينه موفقيتهاي خاصي بدست آورده اند. در ايران فعاليتهاي صورت گرفته در راستاي مبارزه با شوري آب تا سطح استاندارد CE11000 پيش رفته، اين در حالي است كه بسياري از كشورهاي پيشرفته صنعتي در دنيا، با افزايش سطح استانداردهاي خود در امر مبارزه با شوري آب به CE2000 دست يافته اند كه سطح قابل قبولي بوده و براين اساس مشكل شوري آب تا حدود زيادي از بين رفته است. برخي از فعالان بخش خصوصي و كارشناسان اين حوزه معتقدند در صورتي كه روش آبياري زيرسطحي در كشور پياده سازي و بومي سازي شود، مي توان با جلوگيري از به هدر رفتن ميلياردها متر مكعب آب، ميلياردها تومان به سود اقتصاد كشور كمك كرد. البته اين مسئله بيش از هر چيز نيازمند فرهنگ سازي و تحولي در ديدگاه مسئولان نسبت به مدرن سازي فعاليتهاي كشاورزي در كشور است. براين اساس گفتني است در صورتي که سطحي‌نگري در اين حوزه همچون رويه هاي گذشته ادامه پيدا کند، كمبود آب و خاك مناسب و كاهش قابل توجه سطح كمي و كيفي محصولات، ما به يكي از بزرگترين وارد کنندگان محصولات کشاورزي در منطقه تبديل خواهيم شد.