هر چند كه موش‌ها بخشي از طبيعت و محيط اطراف انسان مي‌باشند كه بر اساس خلقت خود داراي كاركردهاي مثبتي مي‌باشند اما افزايش جمعيت آنها و تاثيرات منفي كه بر محيط مي‌گذارند همواره به عنوان معضلي براي انسان به شمار رفته‌اند. انتقال بيماري، ايجاد فضاي رعب و وحشت ، زشت كردن چهره شهر، خصلت تخريب كنندگي موشها و... موجب شد تا انسان همواره به دنبال راهكاري براي مقابله با آنها باشد. ايران نيز مانند بسياري از كشورها با چنين معضلي مواجه است و به رغم تلاش‌هاي بسيار همچنان در مقابله با اين مسئله با چالشهاي بسياري مواجه است. از جمله نمونه بارز اين مسئله را مي‌توان در اصفهان مشاهده كرد. اصفهان كه با برخورداري از جاذبه‌هاي گردشگري و تاريخي به حق آن را نصف جهان ناميده‌اند در بسياري ازمقاطع زماني با مشكل موشها دست به گريبان بوده است. نمونه بارز اين مسئله را در كنار زاينده رود مي‌توان مشاهده كرد. منطقه‌اي كه به دليل سابقه تاريخي و گردشگري از جايگاه ويژه‌اي در ميان مردم ايران و گردشگران خارجي برخوردار است. گزارش‌ها و بازديدهاي ميداني نشان مي‌دهد كه حاشيه‌هاي زاينده رود به محيطي مطلوب براي موشها مبدل شده است. ديده هاي خبرنگار ما از حاشيه‌هاي زاينده رود نشان مي دهد كه موشها اين منطقه را به استراحتگاهي براي خود مبدل كرده‌اند و روزگار مي گذرانند در حالي كه اين همجواري پيامدهاي ناخوشايندي را براي مردم و زيبايي‌هاي شهر اصفهان به همراه داشته است. بسياري از مردم اصفهان تاكيد مي‌كنند كه وجود موشها ضمن انتقال بيماري فضاي گردشگري زاينده رود و حتي كل اصفهان را تخريب مي‌كند كه پيامدهاي اجتماعي و اقتصادي براي اين شهر تاريخي به همراه خواهد داشت. علل اصلی تجمع موش‌ها دركنار يكديگر افزايش موشها در كنار زاينده از عوامل متعددي نشات مي‌گيرد. خشك سالي برجاي مانده از سالهاي گذشته ، بي توجهي گردشگران به مسائل بهداشتي و ريختن زباله و پسماندهاي غذا، عدم توجه مسئولان به بهداشت زاينده رود، عدم توجه به لايبروبي زاينده رود و... از جمله عوامل تاثيرگذار در افزايش موشها در زاينده رود مي‌باشد. افزايش موشها نه تنها نارضايتي مردم بلكه مسئولان را نيز به همراه داشته است چنانكه در این خصوص رئیس اداره انهار، معاونت خدمات شهری شهرداری اصفهان در گفت و گو با مهر گفته است در طول تاریخ بشر، موش با انسان همزیست بوده و به طور کامل ریشه کن نشده است. سید جلال عمرانی در خصوص تجمع موشها در حاشیه زاینده رود گفته: دلیل اصلی این است که به سبب پایین آمدن سطح آب تجمع موشها این گونه نمایان شده چنانچه قبلا هم موشها حضور داشتند که این امر به سبب بالا بودن سطح آب به چشم نمی‌آمد و تردد زیاد آنها را نشان نمی‌داد. وی ادامه داد: انتظار می‌رود تا با اقداماتی که اخیرا در فصل زمستان انجام شده تلفات زیادی داشته باشیم که البته چنین موضوعی نیز در عمل مشخص می‌شود و چند روش را برای مقابله با موشها در نظر گرفته ایم که انتظار می‌رود به نتیجه برسد. رئیس اداره انهار معاونت خدمات شهری شهرداری اصفهان در ادامه سخنان خود با اشاره اینکه موشها گروهی زندگی می‌کنند و حدود 30 موش با یکدیگر هستند و در حالت کلونی زندگی می‌کنند که در میان آنها پیش مرگ غذایی نیز وجود دارد چنانچه یکی از آنها غذای جدید را می‌خورد اگر مشکلی پیش نیاید دیگر موشها از این غذا استفاده می‌کنند، گفت: از این جهت استفاده از هر نوع سم برای مقابله با آنها تا حدودی کار را مشکل می‌کند. وی ریختن زباله در حاشیه مادیها و انهار و رودخانه را عامل اصلی تجمع موشها دانست و ادامه داد: مسائل دیگری چون سنگ فرش کردن اطراف مادیها و رودخانه نیز امری مهم است که باید انجام شود. عمرانی در بخش پایانی سخنان خود خاطرنشان کرد: مردم باید زباله‌های خود را در حاشیه مادیها نگذارند که این امر خود عاملی برای افزایش موشهاست. در كنار مسئولان ،مردم اصفهان نيز از شرايط كنوني زاينده رود ابراز نارضايتي مي‌كنند شهروندان اصفهانی که هر روز بعد از ظهر جهت تفریح و ورزش در حاشیه زاینده رود پیاده روی می‌کنند در این خصوص مي‌گويند: هر روز از پل بزرگمهر تا پل خواجو پیاده روی می‌کنيم و آنچه آزار دهنده است این است که این موشها بدون توجه به اطراف خود در کنار بستر نیمه جان زاینده رود قدم می‌زنند و طبیعت زیبای این رودخانه را آزار دهنده می‌کنند. البته مسئله موشها فقط مربوط به زاينده رود نمي‌شود بلكه به خانه‌هاي مردم نيز وارد شده‌اند. موشها در کنار نهرها چه می‌کنند و بعضا به منازل مردم نیز وارد شده‌اند. این امر باعث دلهره و نگرانی ساکنان مجاور این نهر شده که باید برای مبارزه با این موجودات کثیف که عامل بیماریهای بسیار هستند چاره‌ای جدی اندیشید. ريشه‌ افزايش موش‌ها درباره افزايش موشها چنان‌كه ذكر شد عوامل متعددي مطرح مي‌باشد كه از عامل طبيعي و زيست محيطي تا نقش انسان و كاركردهاي آن را مي‌توان در اين حوزه مشاهده كرد. عواملي كه اگر به درستي مديريت نشود نه تنها مسئله موشها برطرف نخواهد شد بلكه هر روز شاهد افزايش موشها در سراسر اصفهان بلكه در سراسر كشور خواهيم بود. اين عوامل صرفا مربوط به اصفهان نبوده بلكه در ساير شهرها حتي در تهران نيز مي‌توان تاثير اين عوامل را بر افزايش جمعيت موشها و خسارت‌هاي ناشي از آن مشاهده كرد. در اين چارچوب معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت ‌و گو با مهر در این خصوص گفته است : بر اساس مواد 9 و 10 آئین نامه بهداشت محیط، وظیفه معاونت بهداشتی بهداشت محیط نظارت بر کنترل ناقلین بیماری زاست که در این زمینه عوامل اجرایی چون شهرداری، فرمانداری، شرکت آب و فاضلاب می‌توانند فعالیت کنند. همکاری و ارائه راهکار در زمینه به حداقل رساندن جمعیت جوندگان از طریق بهسازی محیط از جمله سنگ فرش کردن مادی و بهسازی اطراف رودخانه عدم استفاده از گیاهانی که می‌تواند باعث پناه گرفتن جوندگان باشد و جمع آوری زباله به خصوص مواد غذایی در اطراف این محلها و کنار خیابان و رودخانه از جمله راهکارهای مقابله با این حیوانات است. ارائه راهکاری برای کنترل شیمیایی از جمله طعمه گذاری با طعمه‌های مورد تائید وزارت بهداشت در اطراف این مکانها نیز باید دنبال شود. این کارشناس بهداشت محیط، معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه در سال جاری به سبب تغییرات آب و هوایی زمستان به حالت بهار تغییر یافته گفت: "تغییر عادات زندگی مردم و روی آوردن به غذاهای فست فود نیز که زایعات آن را در کنار انهار می ریزند از دیگر مسائل زیاد شدن موشهاست." حتی انجام برخی از فعالیتهای عمرانی نیز می‌تواند عامل مهاجرت موشها باشد چنانچه انجام هر عملیات عمرانی تا شعاع سه الی پنچ کیلومتر عامل مهاجرت آنهاست و علاوه بر آن باید بافت قدیمی شهر نیز بهسازی شود. چنانكه كارشناسان ذكر كرده‌اند عوامل بسياري موجب افزايش موشها شده است كه بايد نه تنها مسئولان بلكه مردم با آشنايي با اين عوامل در جهت مقابله با آنها فعال شوند چرا كه افزايش موشها صرفا به طبيعت و زيبايي شهر لطمه وارد نمي‌سازد بلكه ناقل بيماري‌هاي بسياري است كه مي‌تواند به مرگ افراد منجر شود. موش عامل انتقال بیماریهای خطرناکی چون طائون، انواع بیماریهای گوارشی، سالک و ...است. بر اساس تحقیقات علمی باید گفت که موشها حداقل در ایجاد ۳۵ بیماری چون یرقان مسری، سالک، تیفوس موشی، انواع اسهال، تیفوئید و وبا به انسان دخالت دارند که این امر دخالت جدی مسئولین شهری و شبکه بهداشت را می‌طلبد و اگر توجه جدی به آن نشود در کوتاه ترین زمان ممکن تعداد آنها به شمار بسیار زیاد می رسد. با توجه به اين حقايق و نيز جايگاهي اصفهان براي مردم ايران و گردشگران خارجي دارد توجه ويژه مسئولان و مردم نه تنها اصفهاني‌ها بلكه سراسر كشور به مسئله موشهاي ساكن شده حاشيه زاينده رود امري مهم است چرا كه اين مسئله نه تنها بر طبيعت اصفهان بلكه بر زندگي و سلامت فردي مردم اصفهان و گرشگراني كه از سراسر كشورها و حتي خارج از كشور اصفهان را براي بازديد انتخاب كرده‌اند تاثير منفي خواهد گذاشت. بايد توجه داتش كه اصفهان قلب گردشگري و نمادي از ايران براي جهانيان مي‌باشد كه زيبايي و طراوت آن مي‌تواند نقشي مثبت از ايران اسلامي را براي جهانيان به نمايش گذارد كه مسئله در عرصه سياسي و اقتصادي دستاوردهاي بسياري براي كشور به همراه خواهد داشت.