فاصله شهر ورزقان تا خط آهن تبریز حدود 70 کیلومتر است شهر اهر در نزدیکی ورزقان قرار دارد و فاصله آن با ورزقان حدود سی کیلومتر است. معدن بزرگ مس سنگون که یکی از بزرگترین ذخایر مس منطقه را در خود جای داده در فاصله 25کیلومتری ورزقان قراردارد.
تولید مس سونگون بزودی به 400 هزار تن در سال می رسد و این محصول ارزشمند به کشورهای اروپایی صادر می شود. منطقه اهر و ورزقان سالانه بیش از 300هزار تن گندم و سیب درختی و سایر محصولات کشاورزی و باغی تولید و روانه بازارهای داخلی و صادراتی می کنند. کارخانه قند اهر ظرفیت تولید 250 هزار تن قند در سال را دارد و لازم است در برخی فصول چغندر قند مورد نیاز از سایر استانها تامین شود. آمار فوق نشانگر آن است که منطقه فوق از ظرفیت بار قابل جابجایی بالایی برخوردار است خصوصا معدن مس سنگون جهت ارسال محصولات خود به بازارهای جهانی نیاز به دسترسی به شبکه ریلی دارد. برای انتقال 400هزار تن محصولات مس سنگون به بازارهای اروپایی سالانه 60 تا 80 میلیون دلار کرایه حمل کامیون و سایر هزینه های جانبی باید پرداخت شود در حالی که با شبکه ریلی با هزینه بسیار کمتر می توان این محصول ارزشمند را به اروپا صادر نمود. از طرف دیگر حمل این حجم از تولیدات با کامیون منجر به تصادف و کشته و مجروح شدن انسانها و مصرف بالای گازوئیل می شود که ارزش گازوئیل مورد نیاز برای حمل محصولات ذکر شده سالانه بیش از سی میلیون دلار است. لذا ضرورت دارد شرکت ملی مس در طرح اتصال ورزقان به خط آهن تبریز مشارکت نماید. هزینه احداث خط آهن ورزقان تبریز حدود سه هزار میلیارد تومان معادل(45میلون دلار) است در حالی که شرکت ملی مس سالانه حدود یک میلیارد دلار از معدن مس ورزقان برداشت می نماید. شرکت ملی مس از محل تخفیف در پرداخت حق بالاسری به راه آهن در مدت 5 سال کل سرمایه گذاری انجام شده را برداشت خواهد نمود و ده ها سال از این زیرساخت ملی استفاده خواهد کرد لذا انتظار است بدون کوچکترین تردیدی در این طرح ملی و عام المنفعه و در راستای مسئولیت های اجتماعی خود سرمایه گذاری نماید.
با بهره برداری از خط آهن ورزقان گام بعدی احداث خط آهن ورزقان به آگاراک در مرز ارمنستان می باشد تا کریدور شمال جنوب با احداث خط آهن تا ایروان تکمیل و ایران به بندر پوتی گرجستان در دریای سیاه متصل گردد. بدین ترتیب با خط آهن چابهار ورزقان ارمنستان تا پوتی کالاها با شبکه ریلی ایران به دریای سیاه منتقل و از آنجا با کشتی از طریق رودخانه دانوب - راین یا شبکه ریلی در هم تنیده و پر سرعت موجود در آن منطقه، به قلب اروپا منتقل خواهند شد.
دستیابی به ظرفیت ترانزیت چند ده میلیون تنی با یک مسیر ریلی ایران ترکیه قابل تحقق نیست می بایست چند مسیر موازی برای تحقق این هدف راه اندازی شود تا ضمن حمل بیشتر قدرت چانه زنی ایران در مقابل ترکیه و جمهوری آذربایجان افزایش یابد و آنها انگیزه جدی تری جهت همکاری و رفع موانع داشته باشند. ترکیه و جمهوری آذربایجان طی چند دهه گذشته همکاری جدی با ایران جهت توسعه حمل و نقل ریلی نداشته اند و به دلایل مختلف این روند ادامه خواهد یافت. خط آهن ایران ارمنستان گرجستان بطور قطع منجر به تحول بزرگ در توان ترانزیتی ایران و گشایش های مهم در کریدور جنوب شمال و شرق به غرب خواهد گردید و ترکیه و جمهوری آذربایجان را به همکاری بیشتر با ایران ترقیب خواهد نمود.
با ایجاد این خط ترانزیتی مهم سالانه میلیون ها تن کالا از اروپا به شرق آسیا منتقل خواهد گردید. این کریدور منجر به افزایش صلح و امنیت منطقه و استحکام پایه های همبستگی ملی و توسعه پایدار خواهد گردید لذا تاخیر در اجرای این خط آهن بین المللی به زیان مصالح ملی است و می بایست به سرعت مقدمات اجرای آن فراهم گردد.
تولید مس سونگون بزودی به 400 هزار تن در سال می رسد و این محصول ارزشمند به کشورهای اروپایی صادر می شود. منطقه اهر و ورزقان سالانه بیش از 300هزار تن گندم و سیب درختی و سایر محصولات کشاورزی و باغی تولید و روانه بازارهای داخلی و صادراتی می کنند. کارخانه قند اهر ظرفیت تولید 250 هزار تن قند در سال را دارد و لازم است در برخی فصول چغندر قند مورد نیاز از سایر استانها تامین شود. آمار فوق نشانگر آن است که منطقه فوق از ظرفیت بار قابل جابجایی بالایی برخوردار است خصوصا معدن مس سنگون جهت ارسال محصولات خود به بازارهای جهانی نیاز به دسترسی به شبکه ریلی دارد. برای انتقال 400هزار تن محصولات مس سنگون به بازارهای اروپایی سالانه 60 تا 80 میلیون دلار کرایه حمل کامیون و سایر هزینه های جانبی باید پرداخت شود در حالی که با شبکه ریلی با هزینه بسیار کمتر می توان این محصول ارزشمند را به اروپا صادر نمود. از طرف دیگر حمل این حجم از تولیدات با کامیون منجر به تصادف و کشته و مجروح شدن انسانها و مصرف بالای گازوئیل می شود که ارزش گازوئیل مورد نیاز برای حمل محصولات ذکر شده سالانه بیش از سی میلیون دلار است. لذا ضرورت دارد شرکت ملی مس در طرح اتصال ورزقان به خط آهن تبریز مشارکت نماید. هزینه احداث خط آهن ورزقان تبریز حدود سه هزار میلیارد تومان معادل(45میلون دلار) است در حالی که شرکت ملی مس سالانه حدود یک میلیارد دلار از معدن مس ورزقان برداشت می نماید. شرکت ملی مس از محل تخفیف در پرداخت حق بالاسری به راه آهن در مدت 5 سال کل سرمایه گذاری انجام شده را برداشت خواهد نمود و ده ها سال از این زیرساخت ملی استفاده خواهد کرد لذا انتظار است بدون کوچکترین تردیدی در این طرح ملی و عام المنفعه و در راستای مسئولیت های اجتماعی خود سرمایه گذاری نماید.
با بهره برداری از خط آهن ورزقان گام بعدی احداث خط آهن ورزقان به آگاراک در مرز ارمنستان می باشد تا کریدور شمال جنوب با احداث خط آهن تا ایروان تکمیل و ایران به بندر پوتی گرجستان در دریای سیاه متصل گردد. بدین ترتیب با خط آهن چابهار ورزقان ارمنستان تا پوتی کالاها با شبکه ریلی ایران به دریای سیاه منتقل و از آنجا با کشتی از طریق رودخانه دانوب - راین یا شبکه ریلی در هم تنیده و پر سرعت موجود در آن منطقه، به قلب اروپا منتقل خواهند شد.
دستیابی به ظرفیت ترانزیت چند ده میلیون تنی با یک مسیر ریلی ایران ترکیه قابل تحقق نیست می بایست چند مسیر موازی برای تحقق این هدف راه اندازی شود تا ضمن حمل بیشتر قدرت چانه زنی ایران در مقابل ترکیه و جمهوری آذربایجان افزایش یابد و آنها انگیزه جدی تری جهت همکاری و رفع موانع داشته باشند. ترکیه و جمهوری آذربایجان طی چند دهه گذشته همکاری جدی با ایران جهت توسعه حمل و نقل ریلی نداشته اند و به دلایل مختلف این روند ادامه خواهد یافت. خط آهن ایران ارمنستان گرجستان بطور قطع منجر به تحول بزرگ در توان ترانزیتی ایران و گشایش های مهم در کریدور جنوب شمال و شرق به غرب خواهد گردید و ترکیه و جمهوری آذربایجان را به همکاری بیشتر با ایران ترقیب خواهد نمود.
با ایجاد این خط ترانزیتی مهم سالانه میلیون ها تن کالا از اروپا به شرق آسیا منتقل خواهد گردید. این کریدور منجر به افزایش صلح و امنیت منطقه و استحکام پایه های همبستگی ملی و توسعه پایدار خواهد گردید لذا تاخیر در اجرای این خط آهن بین المللی به زیان مصالح ملی است و می بایست به سرعت مقدمات اجرای آن فراهم گردد.
سیدحسین میرافضلی
