تركيه در روزهاي اخير با زنجيره‌اي از بحران هاي امنيتي و اعتراضات مردمي همراه شده است. بهانه اوليه‌اين اعتراضات نارضايتي مردم از طرح دولت اردوغان مبني بر تخريب مكان تاريخي «گزي پارك» و تبديل آن به مجتمع تجاري و فرهنگي است. هرچند كه آغاز ناآرامي هاي تركيه، نارضايتي مردم از اقدام دولت در مقابل‌اين مسائل عنوان شده است، اما بررسي مواضع و خواسته هاي مردم تركيه بيانگر عميق تر بودن ريشه هاي نارضايتي ها و مطالبات مردم است. نكته قابل توجه آنكه اعتراضات مردمي به سياست هاي اردوغان صرفاً معطوف به مقطع كنوني نبوده است، بلكه در ماه هاي گذشته نيز اعتراضات بسياري به سياست هاي اردوغان، نخست وزير تركيه وارد شده است كه اكنون مسئله مكان تفريحي «گزي پارك» در ميدان تقسيم استانبول به شعله ور شدن‌اين اعترا ضات منجر شده است.
ريشه هاي اعتراضات مردمي
در باب اعتراضات مردمي مي توان گفت كه‌اين امر برگرفته از مجموعه‌اي از تحولات داخلي و خارجي است كه نتيجه آن را در تشديد اعتراضات مردمي به سياست هاي اردوغان مي توان مشاهده كرد.
الف) حوزه داخلي
بررسي كارنامه اردوغان در دو سال اخير نشان مي دهد كه مجموعه‌اي از رفتارها در حوزه سياست داخلي تركيه نمود يافته كه چندان مطلوب مردم نبوده است. ناتواني دولت در حفظ رشد اقتصادي و چالش هايي كه به ويژه براي اشتغال جوانان‌ايجاد شده است، تلاش هاي دولت اردوغان براي تغيير قانون اساسي كه بر اساس نظام تركيه از پارلماني به رياست جمهوري با اختيارات تام رئيس جمهور تغيير مي كند و اردوغان مي تواند بر اساس آن تا دو دوره (حداقل ۱۰ سال) با مقام رياست جمهوري در رأس قدرت باقي بماند، دامن زدن دولت به مسائل قوميتي از جمله فضاي سركوب عليه علوي ها كه ۲۵ميليون نفر از جمعيت تركيه را تشكيل مي دهند، رويكرد به مصالحه با پ.ك.ك و حتي واگذاري برخي از مناطق به آن ها، فضاي بسته اجتماعي حاكم بر كشور، چنانكه گزارش هاي سازمان ملل و خبرنگاران بدون مرز رتبه آزادي بيان در تركيه را ۱۳۸ در ميان كشورهاي جهان عنوان كرده اند كه بيانگر وضعيت اسفناك آزادي بيان در‌اين كشور است و... از جمله چالش هاي داخلي تركيه است كه خشم مردم‌اين كشور را برانگيخته است. نكته مهم آنكه، برخلاف ادعاهاي رسانه هاي غربي كه برآنند اعتراضات مردمي را برگرفته از واكنش هاي منفي آن ها به اسلام گرايي دولت عنوان كنند، اكثريت جامعه مسلمان تركيه از خلف وعده هاي اردوغان مبني بر اجراي شريعت اسلامي در كشور ابراز نارضايتي مي كنند، چنانكه برخي از ريشه هاي‌اين اعتراضات، نارضايتي از عدم اجراي طرح لغو ممنوعيت حجاب براي زنان در مراكز اداري و علمي عنوان شده است. البته‌اين نكته قابل توجه است كه نارضايتي ارتش و سياستمداران مخالف دولت از يكجانبه گرايي و خودرأيي دولت اردوغان نيز از مسائل تأثيرگذار در ناآرامي هاي تركيه است.
ب) نابساماني ها در سياست خارجي
آنچه بيش از هر چيز، خشم مردم را برانگيخته است، نارضايتي از سياست خارجي دولت اردوغان است. دولت تركيه در سال هاي اول فعاليت خود اصولي را مورد تأكيد قرار داد كه مورد توجه مردم بود. اصولي نظير به صفر رساندن تنش با همسايگان با محوريت همگرايي و بهبود روابط با همسايگان كه نمود آن را در از سرگيري روابط تركيه با سوريه و عراق و حتي ميانجي گري ميان ارمنستان و جمهوري آذربايجان مي توان مشاهده كرد، تأكيد بر احياي روابط با كشورهاي اسلامي و دوري از غرب، مقابله با رژيم صهيونيستي و حمايت از فلسطين، چنانكه حتي آنكارا بر قطع روابط با‌اين رژيم تأكيد كرد و... از جمله‌اين اقدامات است. مردم تركيه نيز در ابعاد گسترده‌اي از‌اين اقدامات استقبال كرده اند كه نتيجه آن نيز سه دور نخست وزيري اردوغان بوده است. هر چند كه‌اين رويكردها، دستاوردهاي بسياري براي تركيه به همراه داشته است، اما دولتمردان آنكارا در دو سال اخير از‌اين اصول فاصله گرفته اند. مردم تركيه تأكيد دارند كه غرب گرايي دولتمردان شان موجب عدول آن ها از اصولي همچون همزيستي مسالمت آميز با همسايگان، عدم استمرار همگرايي با جهان اسلام و در نهايت، برقراري روابط با رژيم صهيونيستي شد كه نتيجه آن را در رويارويي تركيه با كشورهاي همسايه به ويژه سوريه و عراق و عدم پشتيباني واقعي از فلسطين مي توان مشاهده كرد.
مردم تركيه امروز نه تنها از جايگاه خود در جهان تصور عزت و سربلندي ندارند، بلكه تأكيد دارند كه دولتمردان شان، آن ها را تحقير و از اوج به زير كشانده است. به عبارت ديگر، دولتمردان تركيه با خروج از مسير خواسته هاي مردمي در عرصه داخلي و خارجي عملاً جايگاه مردمي خود را از دست داده اند كه نتيجه آن را در اعتراضات اخير مي توان مشاهده كرد. به ويژه‌اينكه، سركوب مردم در روزهاي گذشته، واهي بودن ادعاي اردوغان مبني بر تلاش براي آزادي خواهي در جهان را آشكار ساخت. نكته مهم در رفتار غرب آن است كه همزمان با اوج گيري اعتراض ها در تركيه و رويكرد دولت به سركوب مردم ، غرب تلاش كرده تا از‌اين مسئله براي به چالش كشاندن اسلام در منطقه و جهان استفاده نمايد. چنانكه ذكر شد آمريكا سالها تركيه را محور اسلام گرايي معرفي كرده است لذا هر رفتاري از سوي سران تركيه به عنوان رفتاري از سوي يك دولت اسلامي معرفي مي گردد چنانكه سازش دوباره اردوغان با صهيونيست‌ها را سازش يك دولت اسلامي با صهيونيست ها عنوان كرده‌اند.
اكنون با برجسته سازي سركوب‌گري‌هاي صورت گرفته در تركيه و حتي ابراز نگراني در قبال‌اين مسئله براي تشديد توجهات جهاني به وضعيت دروني تركيه، غرب تلاش كرده تا دو اصل را اجرايي سازد.
نخست آنكه به ملت‌هايي كه با بيداري اسلامي همراه بوده و به دنبال الگو گيري از تركيه بوده‌اند چنان تفهيم مي كند كه حكومت اسلامي در نهايت به سمت ديكتاتوري و سركوب پيش مي‌رود پس ضرورتي براي تشكيل حكومت اسلامي وجود ندارد و در نهايت غرب ترويج فرهنگ سكولار و لائيك را براي‌اين جوامع اجرا مي‌سازد.
دوم آنكه غرب با برجسته سازي سركوب مردم تركيه در رسانه و برجسته سازي نام اسلام گرايي دولتمردان تركيه تلاش دارد تا چهره‌اي از اسلام را به جهانيان نشان دهد تا از يك سو توجيهي براي انزواي مسلمانان در غرب باشد و از سوي ديگر جنگ طلبي‌هاي غرب براي سلطه بر كشورهاي اسلامي و حتي مخالفت غرب با بيداري اسلامي ملت‌ها را توجيه نمايند. به عبارت ديگر مي‌توان گفت كه اردوغان با رويكرد به سركوب مردم خيانتي دوباره به جهان اسلام داشته است و آن تخريب جايگاه جهاني اسلام به عنوان دين رفعت و مردم سالاري و نمايش چهره‌اي غير مردمي از آن مي باشد. اقدامي كه پيامدهاي آن كمتر از خيانتي كه تركيه با تقابل با سوريه عليه جهان اسلام داشته نخواهد بود.
