كارشناسان بر اين عقيده‌اند كه اظهارات دو روز گذشته وزير خارجه امريكا بر ترك ميز مذاكرات ضمن تاييد فاصله داشتن امريكايي‌ها با شيوه ديپلماسي مذاكره حاكي از جدي نبودن گفت‌وگوهاي هستهاي براي آنان است.
از ديروز با پيوستن علي‌اكبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي و فريدون دستيار ويژه رئيس‌جمهور كشورمان آرايش جديدي را در تركيب تيم مذاكره‌كننده هستهاي كشورمان شاهد بوديم چنانچه خيلي از منابع داخلی و خارجی حضور رئیس سازمان انرژی اتمی را نشانه بحث‌های جدی فنی در مذاکرات عنوان کردند و اینکه حضور دو عضو جدید شاید بتواند گره‌ای را که به نظر بازگشایی آن کمی دور از دسترس شده، باز کند.
حتي آسوشیتدپرس به نقل از مقامات غربی درباره حضور رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و وزیر انرژی آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ژنو نوشت: انتظار می‌رود آنها درباره تعداد سانتریفیوژها، میزان ذخایر اورانیوم، تحقیق و توسعه و وضعیت رآکتور آب سنگین اراک بحث و گفت‌وگو کنند.
خبرگزاری بلومبرگ نیز به نقل از علی واعظ، تحليلگر مسائل ايران در گروه بين‌المللي بحران بیان نوشت؛ حضور صالحي و مونيز را مي‌توان به نزديك شدن به توافق دو‌طرف تعبير كرد. اين حضور نشان مي‌دهد كه مباحث فني در حال پايان است و مواضع دو طرف به هم نزديك شده است.
وزیر امور خارجه کشورمان نیز درباره حضور دو نماینده جدید در مذاکرات هسته‌ای گفت: به مراحلی رسیده‌ایم که نیاز است فردی با اشراف کامل به موضوعات هسته‌ای ایران در سطح دکتر صالحی در مذاکرات حضور داشته باشد.
اضافه شدن دو عضو جديد به تيم هستهاي كشورمان و نيز اضافه شدن يك عضو ديگر به تيم مذاكره‌كننده امريكايي در حالي از سوي برخي رسانه‌ها به عنوان نزديك شدن مواضع دو طرف تعبير شده كه دو شب پيش جان کری وزیر خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در سفارت آمریکا در لندن گفت: اگر تهران با شرایط لازم برای جلوگیری از دستیابی این کشور به سلاح اتمی موافقت نکند آمریکا ميز مذاکرات را ترک مي كند.
اظهارات کری پس از ديدار روز شنبه علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا و نيز پيش‌ملاقات با همتاي ايراني‌اش مطرح شده است .
البته در واكنش به اين اظهارات ديروز دكتر ولايتي رئيس مرکز تحقیقات استراتژیک در دیدار با نیکولاس هیسم نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سوال گفت: بدون تردید جمهوری اسلامی ایران اهل مذاکره است و از ابتدای طرح موضوع هسته‌ای ایران آمادگی خود را برای مذاکره اعلام کرده و هیچ‌گاه از این کار امتناع نکرده است.
وی ادامه داد: اما این طور نیست که آمریکا گمان و تبلیغ کند که گویی مذاکره یک امتیاز است که به ایران می‌دهد. آنها هستند که احتیاج به مذاکره دارند تا موضوع هسته‌ای ایران را به جایی که مورد نظرشان است، برسانند.
ولایتی اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران از حقوق هسته‌ای خود عقب‌نشینی نخواهد کرد. اگر هدف از مذاکره این است که موضوع را خارج از خواست ایران و علیه منافع ایران به ما تحمیل کنند، محقق نخواهد شد.
همچنين یکی از اعضای تیم مذاكره‌كننده ایران در پاسخ به این موضوع که جان کری تهدید کرده اگر ایران شرط ما را نپذیرد، ما نشست را ترک می‌کنیم، گفت: اینگونه اظهارنظرها عادی و طبیعی است.
موضع جان كري كه البته موضع گيري جديدي نيست در حالي مطرح مي‌شود كه گمانه‌زني‌ها براي نزديك شدن به توافق از سوي محافل رسانه‌اي پر رنگ شده اما با اين اظهارات مشخص شد كه ميز مذاكرات براي امريكايي‌ها و تلاش براي توافقات آنقدر هم جدي نيست!
ماه پيش نيز مهدی محمدی در یادداشتي اختصاصی به تسنیم با اشاره به اينكه ساعتی پس از انتشار بیانات رهبر معظم انقلاب در روز بيستم بهمن‌ماه در ديدار با افسران نيروي هوايي و ابراز مخالفت قاطع و صریح ایشان با طرح توافق دو مرحله‌ای، جان کری وزیر خارجه آمریکا که نقشه از پیش طراحی شده علیه برنامه هسته‌ای ایران را نقش برآب می‌دید، در مصاحبه‌ای شتابزده با شبکه NBC گفت: «اگر در مذاکرات هسته‌ای با ایران تا اواخر ماه مارس - اوایل فروردین‌ماه - توافق کلی حاصل نشود، این مذاکرات ادامه نخواهد یافت»!
تهدید جان‌کری به ترک میز مذاکرات در حالی است که ادامه مذاکرات تنها گزینه پیش‌روی آمریکاست و برخلاف اظهارات اخير دیوید کوهن که دست‌های ایران در مذاکرات را «بسته» اعلام کرده بود، اکنون آمریکاست که با بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب و نفی طرح توافق دو مرحله‌ای، دست‌های خود را بسته می‌بیند.
ترک میز مذاکره از سوی آمریکا به معنای شکست مذاکرات است و اولین نتیجه آن، لغو توافق ژنو خواهد بود. یعنی توافقنامه‌ای که مقامات آمریکا بارها از آن با عنوان بزرگترین دستاورد خود در مذاکرات هسته‌ای با ایران، یاد کرده و می‌کنند. چنانچه پيش از اين باراک اوباما در مصاحبه مفصل با پایگاه خبری «ووکس» با افتخار و مباهات اعلام کرد که در طول ۱۱ سال مذاکرات هسته‌ای، ایران برای اولین‌بار «امتیازات واقعی» داده است و پیشرفت برنامه هسته‌ای این کشور متوقف شده است.
لغو توافقنامه ژنو که نتیجه طبیعی ترک میز مذاکره از جانب آمریکاست، یعنی دود شدن و به هوا رفتن - به قول اوباما - بزرگترین دستاورد آمریکا در مذاکرات هسته‌ای با ایران، بنابراین بدیهی است که هرگز به آن تن نخواهد داد و تهدید جان کری ارزشی بیشتر از یک بلوف‌گزاف ندارد!
اين كارشناس در ادامه تحليل خود نوشت؛ تهدید جان کری به ترک میز مذاکره علاوه بر آن که از اهمیت ادامه مذاکرات برای آمریکا حکایت می‌کند، نشانه آن است که حریف با طرح توافق دو مرحله‌ای توطئه جدیدی را طراحی کرده بود که مخالفت قاطع رهبر معظم انقلاب با طرح یاد شده، این نقشه را نقش برآب کرده است. از این روی با جرأت می‌توان گفت که مخالفت حضرت‌آقا با توافق دو مرحله‌ای، شلیک به پاشنه آشیل دشمن بوده است.
البته جان كري وزير خارجه امريكا با اين ادبيات وتهديد ايران به ترك ميز مذاكرات سعي كرده در قبال مواضع محكم جمهوري اسلامي ايران خودي نشان دهد چراكه ۲۹بهمن‌ماه سال‌جاري بود كه رهبر معظم انقلاب در دیدار هزاران نفر از قشرهای مختلف مردم استان آذربایجان شرقی به تهدیدات دولت زورگو و قلدر امریکا و تحریم‌های جدید دنباله‌روهای اروپایی آن اشاره کردند و گفتند: اگر بنابر تحریم باشد، ملت ایران هم می‌تواند تحریم کند و این کار را خواهد کرد.
اظهارات مقام معظم رهبري كه به مذاق امريكايي‌ها و ديگر دولت‌هاي استعمارگر غربي هيچ‌وقت خوش نمي‌آيد هميشه يا بلافاصله و يا چند روز بعد اين چنين موضع‌گيري‌هاي قابل تاملي را در بردارد.
بنابراين وقتي دستگاه ديپلماسي امريكا و شخص وزير خارجه اين كشور مي گويد اگر ايران شرايط امريكا را نپذيرد ميز مذاكرات را ترك مي‌كنيم به اين مفهوم است كه ايران بايد از حقوق هستهاي ملت خويش بگذرد، غني‌سازي را كنار گذارد هر آنچه ما مي‌گوييم عمل كند، امريكا هم تحريم‌ها و تهديداتش را تا هر وقت كه دوست داشته باشد ادامه مي‌دهد و جمهوري اسلامي ايران نيز حق هيچ‌گونه اظهار‌نظري ندارد و... .
از سويي ديگر از نگاه کارشناسان سياست خارجي برخي منابع خبري هم از ورود با تأخير جان‌کري به ژنو سوئيس خبر دادند که خود اين تأخير نشان‌دهنده جدي نبودن آمريکايي‌ها در مذاکرات هستهاي است.
البته كارشناسان بر اين عقيده‌اند تيم مذاكره‌كننده هستهاي كشورمان كه با جديت به دنبال توافقي است كه حقوق هستهاي و عزت ملت ايران پايمال نشود بهتر است با قاطعيت بيشتري در قبال اين ادبياتي كه رنگ و بوي ديپلماسي ندارد، برخورد كند.
امريكايي‌ها در مذاكرات چندان جدي نيستند
حسن هاني‌زاده كارشناس سياست خارجي درباره مواضع جان كري به سياست روز گفت: اظهارات جان‌کري مبني بر اينکه در صورتي که ايران شرايط آمريکا را نپذيرد ميز مذاکرات را ترک خواهد کرد نشان مي‌دهد آمريکا براي تصميم‌گيري نهايي پيرامون گفت‌وگوهاي ايران و ۱+۵ چندان جدي به نظر نمي‌رسد.
وي افزود: اين اظهارات نشان مي‌دهد که وزارت خارجه آمريکا و شخص جان‌کري توانايي تصميم‌گيري نهايي را ندارند زيرا وجود لابي صهيونيستي قدرتمند در آمريکا و نيز اعضاي افراطي کنگره آمريکا مانع از دستيابي يک توافق جامع ميان ايران و ۱+۵ مي‌شود. وي با اشاره به اينكه اين گونه اظهارنظرها حاکي از عدم شناخت جان‌کري از شرايط موجود ايران است تصريح كرد :. ترک کردن ميز مذاکرات راه‌حل مناسبي نيست بلکه نشان مي‌دهد آمريکا قادر به اتخاذ تصميمات سرنوشت‌ساز نيست. به همين دليل تيم مذاکره‌کننده ايراني اهميت چنداني به اين گونه‌نظرها که جنبه مصرف داخلي دارد اهميت نمي‌دهد. وي در پايان خاطرنشان كرد وگفت: لذا جان‌کري بايد بداند که ملت ايران ترسي از تهديدات ندارد و فصل‌‌الخطاب مذاکرات هستهاي بيانات اخير رهبر معظم انقلاب گزينه تحريم در مقابل تحريم را به عنوان راه کار مقابله با زياده‌خواهي‌هاي آمريکا مطرح کردند.
آشكار شدن خوي غير‌ديپلماتيك امريكايي‌ها
سيد‌رضا صدرالحسيني ديگر كارشناس سياست خارجي نيز گفت: سرانجام چهره واقعي ديپلماسي آمريکا در خصوص پرونده هستهاي ايران آشکار گرديد بدين ترتيب که ژست سياسي کارگزاران سياست خارجي آمريکا که فاصله بسيار زيادي با کلاس‌هاي ديپلماسي موجود در دانشگاه‌هاي شناخته شده در جهان دارند به شکل و شيوه‌اي خاص چهره واقعي خويش را نشان دادند. وي افزود: که مي‌توان اين قطعه از تاريخ روابط بين‌الملل را به عنوان يک قطعه ماندگار در كتب تاريخ روابط بين‌الملل کشورها ثبت و ضبط کرد.
وي تصريح كرد: برخورد نامعقول مسئولين سياست خارجي آمريکا در دو شب گذشته نشان از خوي استکباري آنان، قدرت به مفهوم ناشايست دنيوي آن كه حاکم بر همه شيرازه‌هاي سياست خارجي آمريکا مي‌باشد متاسفانه عليرغم اعتماد قابل تقدير دستگاه ديپلماسي جمهوري اسلامي به نتيجه نهايي مذاکرات به شکلي پايان يافت.
صدرالحسني ادامه داد وگفت: عليرغم درس‌هاي مختلف و نتايج داخلي و خارجي متعدد براي نتيجه مطلوب به مفهوم حذف منافع ملي بر مذاکرات يک سال و نيم گذشته با تهديد مسئولين آمريکايي از جمله رئيس‌جمهور اين کشور به ترک ميز مذاکرات در صورت عدم پذيرش همه درخواست‌هاي ظالمانه و نابه‌جاي آنان نشان از غيراصولي بودن مذاکرات را بر همگان ثابت نمود.
در بررسي سوابق اين مذاکرات نيز به هدر دادن وقت و انرژي طرفين مذاکره‌کننده به دليل بي‌لياقتي طرف غربي به خصوص آمريکا اين نتيجه نهايي را مي‌توان قبل از اين مورد پيش‌بيني سياست‌مداران خارجي ما داشته باشد.
وي گفت: که البته براي چندمين مرحله صداقت جمهوري اسلامي در پايبندي به تعهدات خويش براي صاحبنظران ديپلماسي در دنيا ثابت شد و درست برعکس همه اين دستاوردهاي ارزنده براي طرف مقابل به خصوص آمريکايي‌ها بازشناسي چهره خشن مستکبرانه و زورگو براي صاحبنظران اين امر واضح و آشکار شد.
صدرالحسيني در پايان خاطرنشان كرد: در جمع‌بندي مي‌توان گفت ما به دستاوردهاي متعددي در اين خصوص در برداشتن نقاب از چهره مزورانه آمريکا و اثبات بي‌صداقتي آنها و اتمام حجت بر همه اشکال گيرندگاني که جمهوري اسلامي را عنصري لجباز و غيرمنطقي در نظام بين‌الملل مي‌دانستند دست يافتيم و آنچه که باقي ماند تجربه‌اي ديگر در عدم اعتماد به شيطان بزرگ بود.
هدي دهقان بذرافشان
