انفجار خونین بیروت و البته پس لرزه‌های سیاسی آن در لبنان و منطقه در حالی ادامه دارد که طی روزهای اخیر رسانه‌های عراقی از حمله یک پهپاد ترکیه به نشست نیروهای مرزبانی عراق با عناصر «حزب کارگران کردستان» (پ.ک.ک) در شمال این کشور خبر دادند و در این حمله دست‌کم ۱۶ نفر از جمله دو افسر ارشد مرزبانی و دو سرباز عراقی کشته شدند. آنچه ترکیه برای این تحرکات ادعا می‌کند مقابله با گروهک تروریستی پ.ک.ک است چنانکه با همین بهانه علیه سوریه نیز اقدام کرده است. حال این سوال مطرح است که آیا ترکیه با این رویکرد به امنیت خواهد رسید و در نهایت آنکه راهکار برقراری ثبات در مرزهای دو کشور چیست؟ هر چند که مقابله ترکیه با تهدید پ.ک.ک امری امنیتی و در حقوق این کشور قلمداد می‌شود اما تحرکات نظامی این کشور در مقطع کنونی می‌توان برگرفته از مولفه‌های دیگری باشد. ترکیه به بهانه حمایت از ترکمن‌های همواره تحرکات نظامی در عراق داشته است و حتی بعضا از توافق ۱۹۲۶ میان بغداد و آنکارا سخن می‌گوید که حق ترکیه برای اقدام نظامی را به رسمیت می‌شناسد.
با این وجود شواهد امر نشان می‌دهد تحولات داخلی عراق از جمله خلاء سیاسی و تشدید ناآرامی‌های امنیتی در این کشور در معطوف شدن افکار عمومی جهان به بحران ایجاد شده در لبنان موجب شده تا ترکیه این تصور را داشته باشد که از فرصت ایجاد شده می‌تواند برای اهداف خود در ترکیه بهره گیرد. تصوری که پیش از این نیز سوریه داشته و بخش‌هایی از اغین کشور را اشغال کرده است. این رویکرد به ظاهر امنیتی در حالی از سوی ترکیه صورت گرفته است که شواهد و تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که آنکارا در نهایت نمی‌تواند به اهداف خویش دست یابد چنانکه در سوریه نیز به این مهم دست نیافته است.
آنچه بیش از هر چیز در این میان به چشم می آید آن است که تقابل نظامی میان دو کشور در کنار سایش نظامی طرفین موجب قدرت گرفتن گروه‌های تروریستی است که حلقه تکمیلی آن نیز بهانه جویی کشورهایی همچون آمریکاست که به بهانه امنیت حضور نظامی در منطقه را استمرار دهند. آمریکایی‌ها نشان داده‌اند که از یک سو تضعیف ترکیه را در سر می‌پرورانند و از سوی دیگر به دنبال بهانه‌ای برای حضور نظامی در منطقه و از جمله اشغال عراق هستند. تنش های کنونی میان عراق و ترکیه موجب می‌شود تا هر دو خواسته آمریکا محقق شود در حالی که بحران امنیت نیز میان دو کشور باقی خواهد ماند. بر این اساس راهکار ترکیه برای رسیدن به امنیت نه اقدام نظامی یک جانبه بلکه همراهی و هماهنگی با عراق است چنانکه اگر این سیاست را در قبال سوریه اجرا کرده بود اکنون در باطلاق این کشور گرفتار نبود.
نویسنده: علی تتماج
